Mijn Studiezaal (inloggen)
3416 Muijepolder, 1721-1959 ( Zeeuws Archief )
3416
Muijepolder, 1721-1959
Inleiding
De Muijepolder is ontstaan aan de zuidkant van het Oudeland van St. Maartendijk. De zich daar in de monding van de Pluimpot (eertijds Haast-Ee genaamd) bevindende aanwassen moeten volgens Hollestelle reeds in 1494 zijn bedijkt; andere schrijvers (o.a. Wilderom) geven als tijd van bedijking aan het jaar 1512 of iets daarvoor. De polder had een minder gunstige ligging en werd daardoor al vroeg en herhaaldelijk door de zee bedreigd en geteisterd. Door de stormvloed van 1530 is de polder ondergelopen en in 1532 vond een herbedijking plaats. Eerst in 1539 werden de gronden van de polder weer schotbaar verklaard, zodat aangenomen kan worden dat de schade bijzonder groot moet zijn geweest.
Zeer waarschijnlijk is de Muijepolder ook in 1552 onder water komen te staan en bij de storm van 14 februari 1566 verkeerde deze opnieuw in grote moeilijkheden, zoals Hollestelle op blz. 237 van zijn werk aantoont. Ook in 1570 moet een overstroming hebben plaatsgevonden. Hoewel uit de 17e eeuw weinig feiten omtrent de polder bekend zijn, althans wat eventuele rampen betreft, blijkt toch dat het "een lastige dijkage" was, waarvoor voortdurend bij de Staten van Zeeland moest worden aangeklopt om steun in allerlei vorm. Ook bij de ambachtsheer verzocht men om geldelijke bijdragen en toen dat niet vlot tot resultaten leidde, waren de ingelanden zelfs in 1671 geneigd de polder te verlaten.
De Prins verzocht hen middels zijn raadsheer, mr. Johan van Vrijberghe, daarvan af te brengen. Gedurende de volgende jaren kwam men niet snel tot overeenstemming, temeer omdat het bestuur van de Muije vasthield aan de opvatting dat het Oudeland van St. Maartensdijk als achterliggende polder ook moest bijdragen in het onderhoud van de zeewering van de Muije.
In 1672 werd aan de beschadigde zeedijk nog herstelwerk uitgevoerd, en ondanks enkele faciliteiten, die door de Prins, als eigenaar van vronen en tienden in de polder, werden verleend, bleef de financiële toestand zeer zorgelijk en daarmede de situatie van de polder eveneens.
In het voorjaar van 1673 besloten de Staten van Zeeland dat de dijk zou worden hersteld en dat daartoe het geschot voor de polder zelf zou worden verhoogd en de omliggende polders een bijdrage per gemet zouden leveren. Bovendien zouden de Staten een bedrag van ruim 909 Vlaamse ponden uit de honderdste penning over 1672 fourneren. In 1674 werd dan de zeewering verhoogd en verzwaard en in een behoorlijke onderhoudstoestand gebracht.
Slechts 8 jaren later trof de polder een ramp, die zware offers eiste. De stormvloed van 26 januari 1682 had een dijkbreuk als gevolg, waardoor de Muije geheel overstroomde. Het herstel werd als voorheen bemoeilijkt door de onevenredige verhouding van de grote lengte der zeewering tegenover de geringe oppervlakte van de polder. Ook op 3 maart 1715 inundeerde de Muijepolder. Toen was de toestand van de zeewering dermate slecht, dat men er weer over dacht de polder op te geven. Noch de landsoverheid, noch de Staten wilden daarmede genoegen nemen en zo werd toch spoedig de geleden schade zoveel mogelijk, zij het tijdelijk hersteld, hoewel de ingelanden niet langer in staat waren de zware lasten te dragen. Zowel de Staten als de Prins verleenden nog verdere tegemoetkomingen in de vorm van vrijdom van lasten en dekking van tekorten.
Na veel moeilijkheden en twijfel aan de mogelijkheid de polder te behouden besloot men tenslotte deze toch niet op te geven. Gedurende lange tijd vernemen we dan niet van rampen, welke de polder troffen, doch gedurende een storm in april 1803 werd aan de dijkage opnieuw zware schade toegebracht, hoewel de polder niet onder water kwam. Dit was wel het geval op 15 januari 1808, toen de zeewering veel te lijden kreeg en het zeewater over grote lengte over de dijk vloeide.
Herstel en verhoging van de zeewering vergden toen een som van ca. fl. 6.000,-.
In de loop van de 19e eeuw werd de Muijepolder calamiteus verklaard, hetgeen tot 1872 duurde. Bij de vrijverklaring werd door de ingelanden van het Oudeland van St. Maartensdijk een vaste jaarlijkse bijdrage van fl. 315,- gedurende 10 jaren aan de Muijepolder toegezegd. Geleidelijk aan werd daarna de zeedijk sterk verbeterd, vooral na de hevige storm van 12 maart 1906, waaraan de zeewering ondanks zeer hoge waterstanden het hoofd wist te bieden.
Bij de februari-ramp van 1953 kwam de Muijepolder dras te staan als gevolg van een breuk in de zeedijk, doch op 15 april van dat jaar was de polder weer droog.
De suatie van de polder geschiedde aanvankelijk op het Oudeland van St. Maartensdijk door middel van een duiker in de binnendijk. Na 1570 werd die duiker verlegd naar de Schenkeldijk bij de spuiboezem. Dit bleek geen succes te zijn en men bouwde spoedig een zeesluis in de zeedijk. Na 1958 geschiedt de afwatering wederom op het Oudeland en via het gemaal "De Noord".
De polder Muije (ca. 78 ha) maakte tot 1718 deel uit van het waterschap St. Maartensdijk, waarna een periode volgde onder eigen beheer. In de loop van de 19e eeuw werd de polder calamiteus verklaard tot in 1872, zoals reeds werd vermeld, vrijverklaring plaats vond. Sedertdien had de polder een eigen bestuur tot aan de polderconcentratie per 1 januari 1959. Voor de Muijepolder lag eertijds de Kleine Muijepolder, gedeeltelijk tegen het Oudeland van St. Maartensdijk. Er is weinig van bekend en reeds in de 16e eeuw (na 1570) ging deze polder door stormvloeden ten onder.
Lit.
A. Hollestelle, Geschied- en waterstaatkundige beschrijving van de waterschappen en polders in het eiland Tholen, 1919, blz. 235-256.
M.H. Wilderom, Tussen afsluitdammen en deltadijken, deel II, 1964, blz. 123, 198, 201.
A. Hollestelle, Geschied- en waterstaatkundige beschrijving van de waterschappen en polders in het eiland Tholen, 1919, blz. 235-256.
M.H. Wilderom, Tussen afsluitdammen en deltadijken, deel II, 1964, blz. 123, 198, 201.
laatste wijziging 02-03-2022
90 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 02-03-2022
90 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1721-1959
Andere namen:
Polder Muije
Regio:
Tholen
Opheffing:
31-12-1958, opgegaan in Waterschap Tholen (toegang 3400-3401)
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
1974
Titel publicatie:
W.E.P. van IJsseldijk, Gebundelde inventarissen van de oude archieven van het Waterschap Tholen (z.p. 1974) 92-101
Inzage:
Studiezaal, in origineel
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Waterschap Scheldestromen
Categorie:
laatste wijziging 02-03-2022
90 beschreven archiefstukken
