Uw zoekacties: Westerenban van Schouwenpolder, 1610-1958 (1959)

3328 Westerenban van Schouwenpolder, 1610-1958 (1959) ( Zeeuws Archief )

Hulp bij uw onderzoek.
De informatie in deze website is zeer divers en bedoeld voor mensen met een belangstelling voor historisch of genealogisch onderzoek.
Wij trachten de informatie zo eenvoudig mogelijk te houden, maar beseffen ook dat de aard van de informatie soms wel enige studie of historische inzicht vereist.

Zoeken en bladeren

  • Bladeren
    De meest eenvoudige manier van werken is het zoeken te starten zonder zoekterm. U kunt dan bladeren door alle aanwezige toegangen.
  • Eenvoudig zoeken
    Wilt u een specifieker resultaat dan adviseren wij u te starten met één zoekterm. Het resultaat dat u krijgt voldoet aan de zoekterm. U kunt het resultaat verder verkleinen door meerdere zoektermen op te geven.
  • Uitgebreid zoeken
    Kiest u voor uitgebreid zoeken dan kunt u afhankelijk van de situatie meerdere zoekvelden invullen, waarna het resultaat zal voldoen aan de specifieke zoekactie. In iedere veld kunnen meerdere zoektermen worden ingevuld.
  • Zoektermen combineren
    Zoektermen worden gecombineerd De zoekfunctie voegt automatisch "en" toe tussen de verschillende zoekmogelijkheden die worden gebruikt. Zo kunnen 'zoeken met alle woorden' en 'zoeken met één van de woorden' worden gecombineerd.
  • Booleaanse operatoren
    Normaal worden meerdere zoektermen altijd gecombineerd met AND. U kunt bij het zoeken in een zoekveld ook gebruik maken van de Booleaanse operatoren: NOT en OR. De zoekacties met NOT beperken het zoekresultaat, terwijl OR veel meer resultaten oplevert.
    OR wordt vooral geadviseerd bij een bekende variatie op de schrijfwijze, bijvoorbeeld:
    - Den Haag OR ’s-Gravenhage
    - Vereeniging OR Vereniging
  • Woordcombinatie
    Wilt u zoeken met een woordcombinatie in een vaste volgorde (bijv. Vereniging tot behoud van natuurmonumenten), zet deze woorden dan "tussen aanhalingstekens".

Verfijnen
In de meeste gevallen zal naast het zoekresultaat een mogelijkheid tot verfijnen worden aangeboden. Verfijnen kan bijvoorbeeld op materiaalsoort, maar in andere gevallen op plaats en straat. Dit is afhankelijk van het archiefmateriaal dat geselecteerd is.

Sorteren
De resultaten staan gesorteerd in een standaard sortering. Dit kan per toegang verschillend zijn. In de meeste gevallen kan voor een andere sortering worden gekozen.

Digitaliseren op verzoek
Zie http://www.zeeuwsarchief.nl/over-ons/tarieven

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
3328   Westerenban van Schouwenpolder, 1610-1958 (1959)
Inleiding
De Westerenban van de Duinen, zoals dit gebied vanouds werd aangeduid, is geen polder in de zin van een door kunstwerken tegen omringend water beveiligd stuk land. De natuurlijke gesteldheid maakte bedijking overbodig, wat een afwijkende bestuursvorm voor waterstaatszaken ten gevolge had: was sinds 1328 in Zeeland be-Oosten Schelde over het algemeen het ambachtsbestuur van het dijksbestuur gescheiden *  , hier behartigde het ambachtsbestuur ook de in omvang geringe polderbelangen *  .
De Schouwse duinen behoorden grotendeels aan de Grafelijkheid met uitzondering van de baanderheerlijkheid Haamstede *  . Als zeewering werden de duinen in de middeleeuwen niet onderhouden, hoewel voor het behoud van de wildernis als jachtgebied wel werd zorggedragen. In de loop der eeuwen vond dan ook afname aan de zeezijde en verstuiving van vruchtbare landerijen plaats *  . Pas in de 16e eeuw kreeg men aandacht voor het duinonderhoud, dat op Schouwen geregeld werd bij Ordonnantie van Karel V van 20 augustus 1533. Het toezicht werd opgedragen aan de Rentmeester beOosten Schelde en de Opperdijkgraaf van Schouwen. De helmpoting werd aanbesteed door deze ambtsdragers ten overstaan van twee gecommitteerde heemraden en gemachtigden van schepenen van Oosteren- en Westerenban en bekostigd uit belastingvrijdom plus bijdragen van de omliggende dorpen Haamstede, Burgh, Westenschouwen en Renesse *  .
Het jaar daarop werd door de ambachtsheren van Renesse en Haamstede een gezamenlijke regeling ("Voorboden, Ordonnantiën en Statuten") voor het bestuur van de bannen getroffen, waarvan als bijzonderheid gold de mogelijkheid van beroep bij schepenen van de andere ban dan die het aanvankelijke vonnis wezen *  . In het gerecht Westerenban van de Duinen benoemde de ambachtsheer van Haamstede de dijkgraaf en de twee gezworenen, die tevens tot het college van schepenen behoorden. Alle landerijen in de polder waren leenroerig, waarvoor 7 1/2 groten per gemet moest worden betaald. Bovendien drukte op sommige landerijen een last van twee gulden per gemet als suatievergoeding aan Burgh-en-Westland, op de andere twee schellingen per gemet. De Zoute Hayman was hiervan vrijgesteld wegens betalingen aan de dijkage van Schouwen *  .
Voor een klein gedeelte sueerde de Westerenban op het Palingsgat, dat echter in de loop van de 17e eeuw onbruikbaar werd door overstuiving. Sindsdien waterde dit gedeelte via de Oosterenban op Schouwen zonder enige vergoeding, daar Schouwen geacht werd voordeel te hebben van de duinen als zeewering en als zoetwaterleverancier *  . Vanaf 1908 is deze afwatering verbeterd, onder meer door delving van waterleidingen en plaatsing van een watermolen, hetgeen leidde tot een langdurig proces met Schouwen met als uitkomst beperkte betaling van suatiepenningen *  . Na de tweede wereldoorlog deed het omgekeerde probleem zich voor: teveel water werd aan de Westerenban onttrokken, onder andere ten behoeve van de drinkwatervoorziening. In 1951 werd besloten tot het stichten van onderbemaling om de laagstgelegen gronden te ontlasten, doch tevens het water binnen de Westerenban te houden *  .
Waar het polderbestuur slechts inwendige belangen diende naast betrekkelijk geringe - een tiende van de kosten *  -verantwoordelijkheid voor duinonderhoud, behoeft het niet te verwonderen dat men na verloop van tijd niet eens wist van het bestaan van een polderbestuur *  . In 1834 bleken er voorzieningen tegen dreigende doorbraak bij het scheid tussen Westeren-en Oosterenban (het voormalig Palingsgat) getroffen te moeten worden en in een rapport aan de Gouverneur werd gewag gemaakt van "schijnbaar" bestaande Bandirectiën, waarvan het dijkgraafschap werd uitgeoefend door de plaatselijke burgemeesters. Na onderzoek werd vastgesteld, dat - hoewel het duinonderhoud sinds 1822 aan de Centrale Directie van Schouwen was opgedragen - de Bannen niet ontheven waren van hun verplichting tot bijdragen en dat benoemingen door de ambachtsheer voortaan door Gedeputeerde Staten dienden te worden goedgekeurd. Na de vrijverklaring van Schouwen werd nagelaten het duinonderhoud te regelen, wat betekende dat slechts het minimale werd gedaan door de Westerenban. Sinds 1930 wordt de zeereep van staatswege onderhouden, terwijl het konijnenbestand in toom gehouden wordt door jachtvergunningen aan particulieren *  .
In 1958 was deze polder c. 1175 ha. groot.
1. Het archief
laatste wijziging 10-06-2023
132 beschreven archiefstukken
4 gedigitaliseerd
totaal 246 bestanden

Kenmerken

Datering:
1610-1958 (1959)
Andere namen:
Polder Westerenban van Schouwen, Westerenbanpolder
Regio:
Schouwen
Opheffing:
31-12-1958, opgegaan in Waterschap Schouwen-Duiveland (toegang 3300)
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
1984
Titel publicatie:
F. Cossee-de Wijs, L.J. Moerland, H. Uil, Gebundelde inventarissen van de archieven van het Waterschap Schouwen-Duiveland [Deel I] (Zierikzee 1984) 239-246 en ... [Deel II:] Kaarten, tekeningen en foto's (Zierikzee 1985) 167-170
Inzage:
Studiezaal, in origineel
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Waterschap Scheldestromen
Categorie:
laatste wijziging 10-06-2023
132 beschreven archiefstukken
4 gedigitaliseerd
totaal 246 bestanden