Uw zoekacties: Christelijke Nationale Werkmansbond (CNWB) / Hervormde Manne...

314 Christelijke Nationale Werkmansbond (CNWB) / Hervormde Mannenvereniging 'In Dienst der Kerk' (IDDK) Zeeland, 1903-1970 ( Zeeuws Archief )

Hulp bij uw onderzoek.
De informatie in deze website is zeer divers en bedoeld voor mensen met een belangstelling voor historisch of genealogisch onderzoek.
Wij trachten de informatie zo eenvoudig mogelijk te houden, maar beseffen ook dat de aard van de informatie soms wel enige studie of historische inzicht vereist.

Zoeken en bladeren

  • Bladeren
    De meest eenvoudige manier van werken is het zoeken te starten zonder zoekterm. U kunt dan bladeren door alle aanwezige toegangen.
  • Eenvoudig zoeken
    Wilt u een specifieker resultaat dan adviseren wij u te starten met één zoekterm. Het resultaat dat u krijgt voldoet aan de zoekterm. U kunt het resultaat verder verkleinen door meerdere zoektermen op te geven.
  • Uitgebreid zoeken
    Kiest u voor uitgebreid zoeken dan kunt u afhankelijk van de situatie meerdere zoekvelden invullen, waarna het resultaat zal voldoen aan de specifieke zoekactie. In iedere veld kunnen meerdere zoektermen worden ingevuld.
  • Zoektermen combineren
    Zoektermen worden gecombineerd De zoekfunctie voegt automatisch "en" toe tussen de verschillende zoekmogelijkheden die worden gebruikt. Zo kunnen 'zoeken met alle woorden' en 'zoeken met één van de woorden' worden gecombineerd.
  • Booleaanse operatoren
    Normaal worden meerdere zoektermen altijd gecombineerd met AND. U kunt bij het zoeken in een zoekveld ook gebruik maken van de Booleaanse operatoren: NOT en OR. De zoekacties met NOT beperken het zoekresultaat, terwijl OR veel meer resultaten oplevert.
    OR wordt vooral geadviseerd bij een bekende variatie op de schrijfwijze, bijvoorbeeld:
    - Den Haag OR ’s-Gravenhage
    - Vereeniging OR Vereniging
  • Woordcombinatie
    Wilt u zoeken met een woordcombinatie in een vaste volgorde (bijv. Vereniging tot behoud van natuurmonumenten), zet deze woorden dan "tussen aanhalingstekens".

Verfijnen
In de meeste gevallen zal naast het zoekresultaat een mogelijkheid tot verfijnen worden aangeboden. Verfijnen kan bijvoorbeeld op materiaalsoort, maar in andere gevallen op plaats en straat. Dit is afhankelijk van het archiefmateriaal dat geselecteerd is.

Sorteren
De resultaten staan gesorteerd in een standaard sortering. Dit kan per toegang verschillend zijn. In de meeste gevallen kan voor een andere sortering worden gekozen.

Digitaliseren op verzoek
Zie http://www.zeeuwsarchief.nl/over-ons/tarieven

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
314   Christelijke Nationale Werkmansbond (CNWB) / Hervormde Mannenvereniging 'In Dienst der Kerk' (IDDK) Zeeland, 1903-1970
Inleiding
De Christelijk Nationale Werkmansbond (CNWB) moet ideologisch in het kader van het in 1891 gehouden Cristelijk Nationaal Congres gezien worden. Landelijk werd de organisatie in 1895 opgericht. Het was een standsorganisatie voor hervormde werklieden, en daarmee de hervormde (wat conservatievere) pendant van het 'gereformeerde' Patrimonium, voorloper van het latere CNV.
Centrale doelstelling van de bond was 'het kweken van liefde voor het evangelie, het vaderland en vorstenhuis en de Nederlandse Hervormde Kerk. Onder de werklieden diende de verspreiding van het socialisme voorkomen te worden. In 1903 schreef het bondsorgaan dat het zaak was om de arbeidersbeweging 'in het rechte spoor te leiden'. Daarom werd gekozen voor een eigen christelijke arbeidersbeweging, want: 'ons volk dient bewaard voor den zeer schadelijken invloed van den philosooph Marx, wiens stelsel, zonder een vonkje idealisme, achter het socialisme staat.'
Gedurende de eerste tien jaar van haar bestaan had de CNWB vooral aanhang in de grote steden van Holland en Zeeland. In heel Zeeland werden geleidelijk aan afdelingen opgericht. In Middelburg in 1894, in Goes en Veere in 1896, in Cadzand in 1897, in Heinkenszand, Hoedekenskerke, Nisse, Kerkwerve en Wissenkerke in 1903, in Kortgene, Elkerzee en Kats in 1904, in Borssele, Hansweert, Vlissingen, Kloetinge, Koudekerke en Souburg in 1905, in Biggekerke, Breskens, Kattendijke, Terneuzen en Wolphaartsdijk in 1906, in Oostkapelle in 1907, in Vrouwenpolder in 1908, in Grijpskerke in 1915, in Kruiningen in 1919, in Zaamslag in 1922, in Serooskerke in 1927, in Nieuw- en Sint Joosland in 1934, in Zierikzee in 1935, in Arnemuiden, Dreischor, Wemeldinge en Zonnemaire in 1937, in 1938 in Aagtekerke en in 1939 in Hoek en Yerseke.
De afdelingen van de bond waren sterk gelieerd aan de plaatselijke hervormde gemeenten. Archiefstukken van de afdelingen zijn dan ook nogal eens in de archieven van de plaatselijke gemeenten gedeponeerd. Bij de hierna beschreven afdelingen was dat niet anders. In Biggekerke bijvoorbeeld speelde de plaatselijke hervormde predikant een belangrijke rol in de bondsafdeling.
Tussen de afdelingen en het landelijke hoofdbestuur stond het Provinciaal Comité Zeeland. Later vormden de afdelingen uit een bepaalde regio, in Zeeland meestal per eiland en in (West en Oost) Zeeuws-Vlaanderen, samen een ring.
De bond beschikte in veel afdelingen over een schoolfonds, een ziekenfonds of een fonds voor uitkering bij overlijden. Ook behartigde de bond de sociale belangen van de aangesloten leden. Vanwege het aantrekkelijke verzekeringspakket dat de werkmansbond aanbood, werd ze door de concurrenten ook wel 'fondsenbond' genoemd. Landelijk bloedde de organisatie na 1917 geleidelijk aan dood, en kwamen de leden bij het CNV terecht. In 1918 riep het hoofdbestuur de leden daartoe zelfs op. Toch kwamen er nadien nog nieuwe Zeeuwse afdelingen. Zij fungeerden steeds meer als standsorganisaties voor het godsdienstig-zedelijk leven dan als vakorganisatie.
Deze verschuiving van het werk werd na de Tweede Wereldoorlog ook in naam en doelstelling tot uiting gebracht. Nadat de bond tijdens de oorlog op last van de Duitse bezetter was ontbonden kwam na de bevrijding de heroprichting langzaam op gang. Vooral vanuit Zeeland werd aangedrongen op herleving van het werk. Uiteindelijk zette het oude hoofdbestuur een proces tot reorganisatie in gang waarbij de CNWB werd omgevormd tot de Hervormde Mannenorganisatie 'In Dienst der Kerk'. De reeds bestaande verandering tot een kerkelijke bezinningsorganisatie in plaats van een vakbond werd nu nadrukkelijk vastgelegd. De heroprichting van het Provinciaal Comité Zeeland van de bond vond plaats op 3 januari 1948 onder de naam Provinciale Commissie Zeeland van de Hervormde Mannenorganisatie 'In Dienst der Kerk'. (inv.nr 1, mededeling na notulen van 4 juli 1942 en aanhef notulen 3 januari 1948).
In de jaren vijftig zette ook in Zeeland het verval van de organisatie in. Onderlinge (theologische) verschillen en het feit dat de synode van de Nederlandse Hervormde Kerk geen geld meer beschikbaar stelde, versterkte dit proces. In de jaren zestig verdween soms ook het begrip 'mannen' uit de naam. Regelmatig duikt dan de naam Organisatie van de Hervormde Gemeenteleden 'In Dienst der Kerk' op in publicaties en op briefpapier, alhoewel deze benaming tegelijk met de oude gebruikt werd.
Bij verwijzing naar dit archief zou bij voorkeur de volgende bronvermelding gebruikt moeten worden: Zeeuws Archief (ZA), archief Christelijke Nationale Werkmansbond (CNWB)/Hervormde Mannenorganisatie 'In Dienst der Kerk' (IDDK), Zeeuwse organen, inv.nr(s) ..., daarna verkort als: ZA, CNWB/IDDK, inv.nr(s) ...
Literatuur: L.J. Altena en A.J.P. Homan, 'Zoodra de arbeider niet gevoelt dat hij rechten heeft, dan is hij weg' in: G.J. Schutte, Een arbeider is zijn loon waardig (Den Haag 1991) 142-180.
laatste wijziging 23-05-2023
24 beschreven archiefstukken
Inventaris
1. Archief van het Provinciaal Comité Zeeland van de Christelijke Nationale Werkmansbond (CNWB), vanaf 1948 Provinciale Commissie Zeeland van de Hervormde Mannenorganisatie 'In Dienst der Kerk' (IDDK), 1903-1965
314 Christelijke Nationale Werkmansbond (CNWB) / Hervormde Mannenvereniging 'In Dienst der Kerk' (IDDK) Zeeland, 1903-1970
Inventaris
1.
Archief van het Provinciaal Comité Zeeland van de Christelijke Nationale Werkmansbond (CNWB), vanaf 1948 Provinciale Commissie Zeeland van de Hervormde Mannenorganisatie 'In Dienst der Kerk' (IDDK), 1903-1965
Organisatie: Zeeuws Archief
laatste wijziging 21-09-2018
2. Archief van de Afdeling Biggekerke, 1906-1970
3. Archief van de Afdeling Middelburg, 1894-1960
4. Archief van de Afdeling Wemeldinge, Nederlandse Hervormde Mannenvereniging 'Evangelie en Arbeid', 1940-1942
5. Archief van de Afdeling Grijpskerke, 1915-1934
6. Gedeponeerde archiefstukken van C. Dronkers, 1941-1976
laatste wijziging 23-05-2023
24 beschreven archiefstukken

Kenmerken

Datering:
1903-1970
Andere namen:
Christelijke Nationale Werkmansbond (CNWB) / Hervormde Mannenvereniging 'In Dienst der Kerk' (IDDK), Zeeuwse organen: Provinciaal Comité Zeeland / Provinciale Commissie Zeeland, Afdeling Biggekerke, Afdeling Middelburg, Afdeling Wemeldinge, Afdeling Grijpskerke
Omvang:
0,5 meter
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
1999
Beschrijving:
Verzamelinventaris van de archieven van de organen van de Christelijke Nationale Werkmansbond (CNWB) / Hervormde Mannenvereniging 'In Dienst der Kerk' (IDDK) in de provincie Zeeland
Inzage:
Studiezaal, in origineel
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Rijksarchief in Zeeland
Categorie:
laatste wijziging 23-05-2023
24 beschreven archiefstukken