Mijn Studiezaal (inloggen)
3128 Waterschap Hoedekenskerke, 1679-1959 ( Zeeuws Archief )
3128
Waterschap Hoedekenskerke, 1679-1959
Inleiding
1. Algemene gegevens
2. Voorgeschiedenis van het waterschap
3. Hoedekenskerke als ambachtsheerlijkheid
4. De strijd tegen het water
5. De grensscheiding met het waterschap Baarland
3128 Waterschap Hoedekenskerke, 1679-1959
Inleiding
5.
De grensscheiding met het waterschap Baarland
NB:
A. Hollestelle, De Honte en het eiland Borssele .... etc. (1907), p. 382-383; inv.nr. 345, agenderingsnr. 15, bijlage bij de brief van Gedeputeerde Staten van Zeeland d.d. 29-12-1903; inv.nr. 346, agenderingsnr. 7
Organisatie: Zeeuws Archief
laatste wijziging 19-01-2010
Tot 1904 liep de scheiding tussen de waterschappen Hoedekenskerke en Baarland gelijk met de scheiding der ambachten, welke gelegen was in de strekking van de oude stroomgeul of kreek van de oudtijds dichtgeslibde en afgedamde, thans geheel verdwenen yve, welke ten noorden van de Vijfzode, de scheidingsdijk tussen de Baarlandpolder en de Hoedekenskerkepolder, gelegen was. Nog niet zo lang geleden zag men in de Vijfzode de zuidelijke dijk van de ingepolderde yve, thans weet men dat het woord "vijfzode' is afgeleid van het oudere woord "vijszoe", dat inlaagdijk betekent * . Het eiland Borssele was, evenals Zuid-Beveland, door inlaagdijken in een aantal vakken verdeeld. Zo was b.v. vóór 1530 ook de van Yerseke naar Hansweert lopende Zanddijk een inlaagdijk * . De beroemde vijfzode welke oudtijds bij Nisse lag en welke bij de stormvloed van 1530 de watering Bewesten Yerseke en bij de stormvloed van 1532 de parochie Nisse zelf voor het water vrijwaarde, moet beschouwd worden als een natuurlijke "inlaagdijk" uit een door de omkering van het profiel verhoogde geulrug ontstaan en op grond van het suatie-contract tussen Nisse en Bewesten Yerseke van 1511 tot een een werkelijke vijfzodedijk verhoogd * .
Daar dus - zoals wij gezien hebben - de scheiding tussen de waterschappen Hoedekenskerke en Baarland niet in het snijpunt van de Vijfzoodijk met de zeedijk lag, had het waterschap Baarland ook onderhoudsplicht van een ten noorden van de Vijf-zode gelegen stukje zeedijk. Nu behoorde juist dit stukje zeedijk tot een der sterkst aangevallen dijkvakken, zodat ook Baarland meedeelde in de rampen, waarmee de zeewering van de Hoedekenskerkepolder getroffen werd. De sinds lang vreemd geworden scheiding tussen beide wateringen gaf onder drukkende omstandigheden zelfs aanleiding tot een geschil. Reeds in 1591 wendden de ingelanden van Hoedekenskerke en Baarland zich tot de Staten met verzoek om hun tussenkomst inzake de regeling van de grens tussen beide wateringen. Het verschil inzake de grens werd stellig niet naar het verlangen van Baarland opgelost, want dat waterschap bleef voor de gronden tussen de uitloop der oude yve en zijn binnendijk voor het onderhoud van het daartegenover gel
egen oevervak aansprakelijk. Ja, het heeft zelfs de schijn, alsof Baarland ook nog genoodzaakt is geweest tot andere bijdragen, zowel voor het herstel van grondbraken, als voor het opwerken van inlaagdijken.
egen oevervak aansprakelijk. Ja, het heeft zelfs de schijn, alsof Baarland ook nog genoodzaakt is geweest tot andere bijdragen, zowel voor het herstel van grondbraken, als voor het opwerken van inlaagdijken.
Bij de overeenkomst tussen de waterschappen Baarland en Hoedekenskerke van 28 september 1677 werd bepaald, dat het waterschap Baarland het dijkvak ten noorden van de Vijfzode tot de grensscheiding met het ambacht Hoedekenskerke bleef onderhouden. Het waterschap Hoedekenskerke betaalde hiervoor vijf ponden Vlaams. Baarland behield het recht van "baandersgeschot" in de 33 gelneten 27 roeden van het ambacht Baarland benoorden de Vijfzode, maar wat betreft de waterpenningen droegen deze landen bij met het waterschap Hoedekenskerke. Bij de overeenkomst van 1 juli 1716 veranderde de situatie doordat het waterschap Hoedekenskerke aan het waterschap Baarland het recht van waterpenningen en de rechtspleging voor de eerder genoemde landen ten noorden van de Vijfzode overdroeg. Baarland zou nu echter voor deze landen 13 ponden suatiegeld betalen aan het waterschap Hoedekenskerke. Daar Hoedekenskerke jaarlijks reeds 5 ponden aan het waterschap Baarland betaalde als bijdrage in het onderhou
d van het eerder genoemde dijkvak benoorden de Vijfzode, werd overeengekomen dat het waterschap Baarland dus jaarlijks 8 ponden aan het waterschap Hoedekenskerke zou betalen.
d van het eerder genoemde dijkvak benoorden de Vijfzode, werd overeengekomen dat het waterschap Baarland dus jaarlijks 8 ponden aan het waterschap Hoedekenskerke zou betalen.
In september 1904 werd op instigatie van de ingenieur van de provinciale waterstaat, die van oordeel was dat ieder waterschap in principe die zeedijk en vooroever zou moeten beheren, waardoor het zelf beschermd werd, een nieuwe overeenkomst gesloten, waarbij de grens tussen beide waterschappen binnendijks en buitendijks zou worden bepaald door de tussen deze liggende Vijfzoodijk. De ten noorden van de Vijfzoodijk liggende zeedijk zou door Hoedekenskerke, de ten zuiden daarvan liggende door Baarland onderhouden worden. Het recht tot heffing van het dijkgeschot van de 33 gemeten 27 roeden benoorden de Vijfzoodijk zou aan Hoedekenskerke worden afgestaan "onder voorwaarde dat de gronden aldaar in eigendom toebehorende aan het waterschap Baarland slechts voor de helft van het dijkgeschot in het waterschap Hoedekenskerke kunnen worden belast en dijken daarvan geheel vrij zullen zijn".
6. Geschiedenis van het bestuur
7. Het archief
laatste wijziging 07-12-2023
704 beschreven archiefstukken
7 gedigitaliseerd
totaal 342 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 07-12-2023
704 beschreven archiefstukken
7 gedigitaliseerd
totaal 342 bestanden
Kaartenlijst
laatste wijziging 07-12-2023
704 beschreven archiefstukken
7 gedigitaliseerd
totaal 342 bestanden
Kenmerken
Datering:
1679-1959
Andere namen:
Polder Hoedekenskerke, Hoedekenskerkepolder
Regio:
Zuid-Beveland
Opheffing:
31-12-1958, opgegaan in Waterschap De Brede Watering van Zuid-Beveland (toegang 3100)
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
1965
Titel publicatie:
W.L.A. Roessingh, Inventaris van het archief van het waterschap Hoedekenskerke 1679-1959 ([Goes] 1965)
Inzage:
Studiezaal, in origineel
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Waterschap Scheldestromen
Categorie:
laatste wijziging 07-12-2023
704 beschreven archiefstukken
7 gedigitaliseerd
totaal 342 bestanden
