Uw zoekacties: Verzameling Zegelstempels "Schutte", 18e-19e eeuw

302 Verzameling Zegelstempels "Schutte", 18e-19e eeuw ( Zeeuws Archief )

Hulp bij uw onderzoek.
De informatie in deze website is zeer divers en bedoeld voor mensen met een belangstelling voor historisch of genealogisch onderzoek.
Wij trachten de informatie zo eenvoudig mogelijk te houden, maar beseffen ook dat de aard van de informatie soms wel enige studie of historische inzicht vereist.

Zoeken en bladeren

  • Bladeren
    De meest eenvoudige manier van werken is het zoeken te starten zonder zoekterm. U kunt dan bladeren door alle aanwezige toegangen.
  • Eenvoudig zoeken
    Wilt u een specifieker resultaat dan adviseren wij u te starten met één zoekterm. Het resultaat dat u krijgt voldoet aan de zoekterm. U kunt het resultaat verder verkleinen door meerdere zoektermen op te geven.
  • Uitgebreid zoeken
    Kiest u voor uitgebreid zoeken dan kunt u afhankelijk van de situatie meerdere zoekvelden invullen, waarna het resultaat zal voldoen aan de specifieke zoekactie. In iedere veld kunnen meerdere zoektermen worden ingevuld.
  • Zoektermen combineren
    Zoektermen worden gecombineerd De zoekfunctie voegt automatisch "en" toe tussen de verschillende zoekmogelijkheden die worden gebruikt. Zo kunnen 'zoeken met alle woorden' en 'zoeken met één van de woorden' worden gecombineerd.
  • Booleaanse operatoren
    Normaal worden meerdere zoektermen altijd gecombineerd met AND. U kunt bij het zoeken in een zoekveld ook gebruik maken van de Booleaanse operatoren: NOT en OR. De zoekacties met NOT beperken het zoekresultaat, terwijl OR veel meer resultaten oplevert.
    OR wordt vooral geadviseerd bij een bekende variatie op de schrijfwijze, bijvoorbeeld:
    - Den Haag OR ’s-Gravenhage
    - Vereeniging OR Vereniging
  • Woordcombinatie
    Wilt u zoeken met een woordcombinatie in een vaste volgorde (bijv. Vereniging tot behoud van natuurmonumenten), zet deze woorden dan "tussen aanhalingstekens".

Verfijnen
In de meeste gevallen zal naast het zoekresultaat een mogelijkheid tot verfijnen worden aangeboden. Verfijnen kan bijvoorbeeld op materiaalsoort, maar in andere gevallen op plaats en straat. Dit is afhankelijk van het archiefmateriaal dat geselecteerd is.

Sorteren
De resultaten staan gesorteerd in een standaard sortering. Dit kan per toegang verschillend zijn. In de meeste gevallen kan voor een andere sortering worden gekozen.

Digitaliseren op verzoek
Zie http://www.zeeuwsarchief.nl/over-ons/tarieven

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
302   Verzameling Zegelstempels "Schutte", 18e-19e eeuw
Inleiding
In 1971 publiceerde mr. O. Schutte de 'Catalogus der zegelstempels, berustende in het Koninklijk Penningenkabinet en enige andere verzamelingen' in de vorm van een artikel in het tijdschrift De Nederlandsche Leeuw 88 (1971) 329-427. Onder deze 'andere verzamelingen' behoorde ook de ongeïnventariseerde collectie 'losse zegelstempels' in het Rijksarchief in Zeeland.
Het algemene deel van de inleiding uit dit artikel en de beschrijvingen van de zegelstempels die destijds in het Rijksarchief in Zeeland (thans Zeeuws Archief) berusten zijn verwerkt tot de hierna volgende toegang. De in het artikel gehanteerde typeaanduidingen alsmede afkortingen en jaartallen zijn echter zoveel mogelijk bij iedere beschrijving afzonderlijk geheel uitgewerkt.
In 1878 (Nederlandsche Staatscourant, 4 april 1878, nr 80) werd door de Minister van Binnenlandse Zaken bepaald, dat de in rijksverzamelingen aanwezige zegelstempels, zowel van Nederlandse als van buitenlandse oorsprong, naar het Koninklijk Penningkabinet dienden te worden overgebracht om daar bewaard te worden. Vanaf dat jaar hebben vele rijksdiensten aan deze bepaling gehoor gegeven, zodat het Penningkabinet thans een verzameling zegelstempels bezit, die waarschijnlijk de belangrijkste in Nederland is.
Aangezien tot nu toe geen catalogus van deze verzameling is uitgegeven, leek het mij wenselijk aan dit facet van de zegelkunde meer bekendheid te geven door deze samen te stellen. Bij mijn onderzoek bleek mij, dat ook het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Geslacht- en Wapenkunde en het Centraal Bureau voor Genealogie dergelijk-kleinere-ongeïnventariseerde collecties zegelstempels bezaten, die, om de onderhavige catalogus zo representatief mogelijk te maken, voor beschrijving in aanmerking kwamen.
Ook verschillende rijksarchieven in de provincies bezitten dergelijke verzamelingen, die wegens de soms onbekende titel van overdracht (verschillende stempels zullen eigendom zijn van de provincies of behoren bij in bruikleen gegeven familiearchieven) niet voor overdracht aan het Penningkabinet in aanmerking kwamen. De collecties van de rijksarchieven in Friesland, Overijssel en Zeeland zijn daarom tevens beschreven, van die in Groningen en Limburg niet, aangezien van de betreffende rijksarchivarissen onvoldoende medewerking verkregen werd om tot een beschrijving te komen. Bij het Algemeen Rijksarchief en overige rijksarchieven bevinden zich niet dergelijke verzamelingen. Ook de zich nog op het Kabinet der Koningin bevindende stempels konden niet beschreven worden.
Ik heb deze verschillende verzamelingen in één catalogus beschreven, die daarom vrij representatief te noemen is voor de ontwikkeling van de zegelstempels -en daarmee van de heraldiek- in Nederland. Ongeveer de helft is gebruikt door de overheid, de andere helft door particulieren en particuliere instellingen. In tijd loopt hij van waarschijnlijk de veertiende tot de jaren zestig van de twintigste eeuw. Uit de Middeleeuwen dateert een vrij groot aantal stempels die als van buitenlandse oorsprong kunnen worden beschouwd. Ik schrijf 'kunnen worden beschouwd', aangezien het mij namelijk slechts zeer incidenteel gelukt is akten te vinden, waaraan zegelafdrukken van de stempels uit de collecties hangen, waardoor de woonplaats van de zegelaar zou zijn komen vast te staan.
Voor Nederland bestaat een dergelijk verzamelwerk niet, behalve het tot 1300 lopende Corpus sigillorum Neerlandicorum. De Nederlandsche zegels tot 1300, afgebeeld en beschreven in opdracht en onder toezicht van de Nederlandsche Koninklijke Akademie van Wetenschappen te Amsterdam ('s-Gravenhage 1937-1940), dat ik pro memorie vermeld, en het voor Nederland onvolledige Sceaux armoriés des Pays-Bas et des pays avoisinants (Belgique-Royaume des Pays-Bas-Luxembourg-Allemagne-France). Recueil historique et héraldique door J.Th. de Raadt. 4 delen (Brussel 1897-1903); voor Frankrijk is men aangewezen op Collection de sceaux (Parijs 1863-1868) door Douët d'Arcq, terwijl Vlaanderen, voorzover het zegels van publiekrechtelijke lichamen betreft, zijn beschrijving gevonden heeft in Sceaux et armoiries des villes, communes, échevinages, châtellenies, métiers et seigneuries de la Flandre ancienne et moderne ouvrage, publié sous les auspices de la Société d'Emulation pour l'étude de l'histoire et des antiquités de la Flandre (Parijs 1935) door Vicomte de Ghellinck Vaernewyck.
Voor Nederland, maar dan meer in het bijzonder de na-Middeleeuwse tijd, is de collectie Muschart in het Centraal Bureau voor Genealogie van onschatbare waarde. Ik heb van het voorkomen der zegels op of aan akten en in het algemeen van de afgebeelde wapens in de hier genoemde en andere werken echter geen melding gemaakt, maar mij beperkt tot de vermeldingen in de literatuur van de stempels zelf. Wel heb ik biografische gegevens opgenomen van die personen, aan wie bepaalde stempels met omschrift of versierd met ridderorden, dan wel met alliantiewapens hebben toebehoord. Bij het in gebruik komen van stempels met wapens zonder meer zijn de eigenaren meestal niet meer te achterhalen.
In de beschrijvingen heb ik de in de heraldiek gebruikelijke arceringen door kleuren weergegeven. De voorstelling en de op- en omschriften zijn in spiegelbeeld weergegeven, alsof de afdruk van het stempel beschreven is. Afkortingen heb ik zo veel mogelijk aangevuld en tussen haakjes vermeld, evenals aanvullingen op de beschrijving. Indien de richting van het omschrift wisselt of bij het opschrift op een nieuwe regel begonnen wordt, zijn de tekstdelen door een schuine streep gescheiden. Scheidings- of opvullingstekens, zoals sterretjes en kruisjes zijn alle vervangen door een plus- teken. Een verschil tussen groot-kapitaal, klein-kapitaal , cursief enz. heb ik niet gemaakt, maar in de beschrijving herleid tot kapitaal en kleine letter. Ondergeschikte details in de voorstelling, zoals plaatsing van de helm, voorkomen van een wrong, versieringen enz. heb ik in de beschrijving achterwege gelaten.
Wel heb ik gepoogd een datering te geven van de stempels, maar dit is een riskant werk, zodat ik mijn supposities gaarne voor aanvullend bewijs laat wijken. Bij nieuw-opgerichte overheidsorganen heb ik het oprichtingsjaar ervan, tenzij het tegendeel bewezen was, als jaar van vervaardiging van het stempel genomen: zo zijn alle stempels van het koninkrijk Holland op 1806 gedateerd, terwijl in werkelijkheid stempels in 1807 tot 1810 kunnen zijn vervaardigd.
De indeling spreekt verder geheel voor zich zelf. Na een rubriek betreffende de leden van het huis Oranje- Nassau, volgen de rubrieken van stempels, door de overheid in Nederland gebruikt, per staatkundig tijdperk, eerst de centrale overheid, daarna de gewestelijke en plaatselijke alfabetisch; bij de centrale overheid worden de hogen colleges van staat en de departementen van algemeen bestuur met de onder hen ressorterende instellingen en diensten, voorzover deze niet slechts een gewestelijke of plaatselijke bevoegdheid hebben, beschreven volgens de thans onder andere in de Staatsalmanak gevolgde volgorde Hierna volgen de in Oost- en West-Indië gebruikte stempels en die van de Nederlandse kerkelijke instellingen, op hun beurt gevolgd door overheid en kerkelijke instellingen in het buitenland. Dan komt de rubriek particulieren, alfabetisch op de geslachtsnaam, gevolgd door niet-geïdentificeerde monogrammen, wapens en een rubriek varia. Als laatste hoofdstuk zijn de kopieën opgenomen. De stempels, afkomstig van notarissen, van een directeur-generaal der fortificatiën en van een staatsraad zijn onder de particulieren opgenomen.
laatste wijziging 04-10-2018

Kenmerken

Datering:
18e-19e eeuw
Omvang:
0,1 meter
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
1971
Titel publicatie:
O. Schutte, 'Catalogus der zegelstempels, berustende in het Koninklijk Penningenkabinet en enige andere verzamelingen', in: De Nederlandsche Leeuw 88 (1971) 329-427, en daarin de met 'RAZ' gemerkte nummers
Inzage:
Studiezaal, in origineel
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Rijksarchief in Zeeland
Categorie:
laatste wijziging 04-10-2018