Mijn Studiezaal (inloggen)
202.90 Tentoonstelling Zeeland en België, 29 oktober 2005 ( Zeeuws Archief )
202.90
Tentoonstelling Zeeland en België, 29 oktober 2005
Toelichting
Zeeuwse bronnen over België, 175 jaar geleden
175 jaar geleden werd op 4 oktober de Belgische onafhankelijkheid uitgeroepen. De maand daarvoor was het zuidelijke deel van de Nederlanden in opstand gekomen tegen koning Willem I. Toen het leger en de politie de orde niet meer konden handhaven, greep de koning in en in de Staatscourant verscheen de oproep 'Te Wapen!'. Voor wie historisch onderzoek of stamboomonderzoek wil doen naar deze tijd heeft het Zeeuws Archief een aantal uitstekende bronnen.
Na de oproep van de koning meldden zich in Middelburg veel vrijwilligers aan voor de Mobiele Schutterij. Dit was een afdeling van de gewone schutterij die speciaal was opgericht om het leger bij de onlusten bij te staan. Alle leden van de Zeeuwse Mobiele Schutterij zijn - met vermelding van hun functie - terug te vinden in het personenzoeksysteem Zeeuwen Gezocht van het Zeeuws Archief. Wie vervolgens in de studiezaal de controle- en administratieboeken van het archief Zeeuwse Mobiele Schutterij (1830-1839) opvraagt, kan de geboortedatum en -plaats vinden, de namen van de ouders, de laatste woonplaats en vaak ook een signalement. Daarnaast zijn er gegevens over de 'bewegingen' van de militairen: data van aankomst, verlof, overplaatsing, groot verlof, enzovoorts.
-
De opstand speelde zich niet alleen in de zuidelijke Nederlanden zelf af. Half oktober trokken gewapende benden plunderend Zeeuws-Vlaanderen binnen. Het leger werd in paraatheid gebracht, het Zeeuwse hoofdkwartier werd in Middelburg gevestigd. Compagnieën van de schutterij vertrokken naar het zuiden, oorlogsschepen voeren richting Antwerpen. Langs de kust werden wachthuizen ingericht, forten werden bewapend en veerdiensten nauwlettend in het oog gehouden. Over het leger en de verdediging van de kust is veel te vinden in de archieven Eerstaanwezend Ingenieur (EAI) Vlissingen, inv.nrs 415-440, 2784, 2785 en het archief Opperbevelhebber Vesting Vlissingen, inv.nrs 9-53. Ook de Middelburgsche Courant, van augustus 1830 tot en met maart 1833 is een goede informatiebron.
In westelijk Zeeuws-Vlaanderen werd in 1830 en 1831 strijd gevoerd tussen het Nederlandse leger en Belgische aanvallers. Luitenant-kolonel J. Ledel voerde het commando. Zijn naam is nog terug te vinden in het Ledeltheater in Oostburg. Een belangrijke rol was weggelegd voor het fort Frederik Hendrik in Breskens, waar drie- tot vierhonderd militairen waren gelegerd. Meer hierover is te vinden in de Archieven Commandant troepen 4e en 5e district Zeeland.
De Schoondijkse notaris Abraham de Smidt beleefde de gebeurtenissen van dichtbij en schreef er naderhand een verslag over. Het werd honderd jaar later uitgegeven door J. de Hullu onder de titel Kort verhaal van de krijgsbedrijven in westelijk Zeeuwsch-Vlaanderen in de jaren 1830 en 1831 (Middelburg 1936). Daarin beschrijft De Smidt bijvoorbeeld de bezetting van IJzendijke en de strijd om Aardenburg. Voor de Belgen had hij geen goed woord over: 'Het ondankbaarste volk der aarde', 'een verbasterd menschenras, wuft, wispelturig, slaafsch'.
Koning Willem I slaagde er niet om de Belgische opstand te onderdrukken. Op 21 juli 1831 werd Leopold I tot koning van het onafhankelijke België gekroond. Een laatste poging van Willem I tot militair ingrijpen, de Tiendaagse Veldtocht (2-12 augustus 1831), leidde ook niet tot hereniging. Op 19 april 1839 erkende Nederland eindelijk officieel zijn zuiderbuur.
laatste wijziging 23-05-2023
21 beschreven archiefstukken
19 gedigitaliseerd
totaal 19 bestanden
Catalogus
6. 1785: Kapers in dienst van Zeeland 
202.90 Tentoonstelling Zeeland en België, 29 oktober 2005
Catalogus
6.
1785: Kapers in dienst van Zeeland
De Zeeuwse kaapvaart bestaat sinds het einde van de zestiende eeuw. Met steun van het Zeeuwse bestuur veroverden Zeeuwse kapers zoveel mogelijk schepen van de landen waarmee de Nederlanden in oorlog waren. De schepen en de scheepsladingen werden geveild en de opbrengst werd verdeeld over de stadhouder, het provinciebestuur en de kapers. Een belangrijke vijand ter zee waren de Duinkerker kapers.
Portretten van kapers uit de zestiende en zeventiende eeuw zijn schaars, maar van kapers uit de achttiende eeuw zijn enige portretten bekend. De portretten werden destijds door alle lagen van de bevolking gekocht. De kapers waren nationale helden.
laatste wijziging 23-05-2023
21 beschreven archiefstukken
19 gedigitaliseerd
totaal 19 bestanden
Kenmerken
Datering:
29 oktober 2005
Toegankelijk:
Tentoonstellingscatalogus
Jaar bewerking:
2005
Opmerking:
De documenten die in deze tentoonstellingscatalogus worden beschreven kunnen niet via deze catalogus worden aangevraagd. Ze bevinden zich in andere archieven en verzamelingen, soms zelfs buiten het Zeeuws Archief. Ze moeten via de nummers uit de betreffende inventarissen van die archieven en verzamelingen worden aangevraagd of bij de andere instellingen ter inzage worden gevraagd. Meer informatie hierover is bij iedere beschrijving van een document te vinden in het detailscherm.
Beschrijving:
Catalogus van de eendags-tentoonstelling Zeeland en België in het Zeeuws Archief op 29 oktober 2005
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Rijksarchief in Zeeland
Categorie:
laatste wijziging 23-05-2023
21 beschreven archiefstukken
19 gedigitaliseerd
totaal 19 bestanden
