Mijn Studiezaal (inloggen)
202.73 Tentoonstelling Van Verre en Nabij. Zeeuwen in de wereld, 27 oktober 1979 - 12 januari 1980 ( Zeeuws Archief )
202.73
Tentoonstelling Van Verre en Nabij. Zeeuwen in de wereld, 27 oktober 1979 - 12 januari 1980
Woord vooraf
In 1979 organiseerde het Rijksarchief in Zeeland de tentoonstelling Van Verre en Nabij. Zeeuwen in de wereld. De tentoonstelling was te zien in de expositieruimte van het rijksarchief van 27 oktober 1979 tot en met 12 januari 1980. De expositie was één van de manifestaties van het Zeeuwse archiefwezen in het kader van de Internationale Archiefweken 1979. Deze weken had de Internationale Archiefraad te Parijs in navolging van het jaar van het boek, het jaar van de vrouw en het monumentenjaar ingesteld om het archiefwezen mondiaal extra aandacht te geven. In 23 landen over de hele wereld heeft de oproep van de Internationale Archiefraad gehoor gevonden. Door middel van exposities, archieffilms, televisiespots, open dagen etc. werd het archiefwezen in de deelnemende landen onder de aandacht van een breed publiek gebracht.
In ons land heeft de Vereniging van Archivarissen in Nederland (VAN) zich voor de Nederlandse bijdrage aan het welslagen van de Internationale Archiefweken ingezet. Dit resulteerde in de film Het Archief van de cineast Kees Hin, het boek Nederland in stukken. Beeldkroniek van Nederlandse archieven en een landelijk congres voor archivarissen en archiefbezoekers met als thema Dienstverlening, een relatie tussen archiefdienst en gebruiker. Tevens had de VAN alle archiefdiensten in het land opgeroepen bij bovengenoemde landelijke evenementen aan te sluiten en het archiefwezen op provinciaal en regionaal niveau in de belangstelling te plaatsen. Mede als gevolg van deze oproep is de expositie tot stand gekomen.
Bij de tentoonstelling verscheen een 'toelichting', een uit acht pagina's bestaand stencil dat bezoekers konden meenemen, en een 'lijst van stukken', de catalogus met daarin de beschrijvingen van alle geëxposeerde stukken. De laatste was alleen ter inzage in de expositieruimte. Beide uitgaven zijn in deze digitale versie verwerkt. Aangezien bij deze tentoonstelling de 'toelichting' naadloos aansloot op de beschrijvingen van de stukken, is afgezien van een afzonderlijke presentatie van de 'toelichting', maar is deze verwerkt tot inleidingen onder de betreffende rubriek in het catalogusgedeelte.
De tentoonstelling werd samengesteld uit de archieven en verzamelingen van het Rijksarchief in Zeeland (thans Zeeuws Archief) en met bruiklenen van de volgende instellingen en particulieren:
- Algemeen Rijksarchief (thans Nationaal Archief), Den Haag
- Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
- Museum voor Volkenkunde, Leiden
- Zeeuws Museum, Middelburg
- Commissarissen van de Slavenkas, Zierikzee
- de Zeeuwse archiefdiensten.
- Algemeen Rijksarchief (thans Nationaal Archief), Den Haag
- Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
- Museum voor Volkenkunde, Leiden
- Zeeuws Museum, Middelburg
- Commissarissen van de Slavenkas, Zierikzee
- de Zeeuwse archiefdiensten.
In de catalogus wordt in de detailgegevens van ieder nummer een volledige bronvermelding gegeven. De aanduiding 'Bron:' verwijst naar een stuk uit de eigen archieven en verzamelingen van het Rijksarchief in Zeeland (thans Zeeuws Archief), de aanduiding 'Bruikleen:' verwijst naar een stuk dat in 1979 van een andere instelling of particulier tijdelijk in bruikleen was verkregen. In de detailgegevens zijn de namen van de bruikleengevers in de meeste gevallen niet gemoderniseerd, zie voor de eventuele nieuwe naam van een bruikleengever het voorgaande overzicht.
last modification 22-09-2023
124 described record copies
Catalogus
In aansluiting bij het internationale karakter van de Archiefweken hebben wij de expositie opgebouwd rond het thema Zeeuwen in de wereld en de relatie van de Zeeuwen in Zeeland met het buitenland. Gezien de omvang en uitgebreidheid van dit thema maken wij geen enkele aanspraak op volledigheid. Het is slechts de bedoeling om aan de hand van een aantal onderwerpen de buitenlandse betrekkingen van Zeeland in verschillende historische perioden te illustreren. Hiertoe hebben wij een keus gemaakt uit de rijke depots van de Zeeuwse archiefdiensten en van het Algemeen Rijksarchief. Als ondersteuning en ter illustratie van het archiefmateriaal hebben wij ook enige museumstukken bij de expositie betrokken.
6. Kerkelijke betrekkingen met het buitenland 
202.73 Tentoonstelling Van Verre en Nabij. Zeeuwen in de wereld, 27 oktober 1979 - 12 januari 1980
Catalogus
6.
Kerkelijke betrekkingen met het buitenland
Het spreekt haast vanzelf dat de wijd verspreide handelscontacten vanuit Zeeland ook hun weerslag vonden in de kerkelijke betrekkingen vanuit dit gewest. Dit te meer daar in Zeeland de kerkelijke aangelegenheden sinds de ontworsteling aan de repressieve rooms-katholieke erk tijdens de Tachtigjarige Oorlog zwaar telden. In het spoor van de kooplieden trokken de predikanten naar de nieuwe werelden om zendingsarbeid te verrichten en om de zielszorg van de Zeeuwen in de overzeese gebieden te verzorgen. Tevens moesten de in deze tijd van maritieme expansie steeds weer onder zeil gebrachte vloten van vlootpredikanten worden voorzien.
Daarnaast werden vanuit Zeeland en in het bijzonder door de Classis Walcheren veel noodlijdende gereformeerde gemeenten in het buitenland ondersteund. Als opvallend voorbeeld hiervan kan de hulp aan de protestantse gemeente in de stad Naila in het markgraafschap Brandenburg-Bayreuth gelden. Maar ook andere noodlijdende of in de verdrukking geraakte buitenlandse geloofsgenoten, zoals de Waldenzen, de Gulikse gemeenten en de verjaagde predikanten in de Palts werden vanuit Zeeland met giften ondersteund.
Ook heeft de Classis Walcheren bemoeienis gehad met de zogenaamde Barrièrekerken. Dit waren nederduits-hervormde garnizoenskerken in de Zuidnederlandse barrièresteden waar door de Republiek garnizoenen gelegerd waren om als buffer tegen het expansionistische Frankrijk te dienen. In 1726 beslisten de Staten-Generaal dat de garnizoenskerken in Meenen, Veurne, Doornik, Ieper en fort Knokke onder de Classis Walcheren zouden ressorteren.
Enigszins in het verlengde van de geldelijke ondersteuning van buitenlandse gereformeerden zien wij dat Zeeland ook als toevluchtsoord fungeerde voor mensen die elders in Europa om hun geloof vervolgd en verjaagd werden. Alhoewel: hier moet eerlijkheidshalve bij gezegd worden dat het met de tolerantie voor andersdenkenden in Zeeland ook niet altijd meeviel. Zo vluchten op het einde van de zestiende eeuw Doopsgezinden uit de Zuidelijke Nederlanden en Hugenoten uit Frankrijk naar Zeeland en de andere noordelijke gewesten.
Na de opheffing van het Edict van Nantes door Lodewijk XIV in 1685 kwam een tweede en nog grotere golf Hugenootse vluchtelingen naar het veilige Noorden. In 1732 kwam een groep door de Koning van Pruisen verdreven Doopsgezinden, de zogenaamde Pruisische immigranten, naar Walcheren en in 1733 vonden rond 800 Evangelisch-Lutheranen die uit het bisdom Salzburg verjaagd waren een toevluchtsoord in West-Zeeuwsch-Vlaanderen.
Aan de andere kant zien wij na de Afscheiding van 1846 een grote groep van de Nederlands-Hervormde Kerk afgescheidenen de repressie van hogerhand en de alom aanwezige discriminatie ontvluchten naar Noord-Amerika. Ook veel afgescheiden Zeeuwen verkozen een onzekere toekomst in een onbekende nieuwe wereld boven een langer verblijf in Zeeland.
last modification 22-09-2023
124 described record copies
Attributes
Date:
27 oktober 1979 - 12 januari 1980
Accessible:
Tentoonstellingscatalogus
Year (of) revision:
1979
Remark:
De documenten die in deze tentoonstellingscatalogus worden beschreven kunnen niet via deze catalogus worden aangevraagd. Ze bevinden zich in andere archieven en verzamelingen, soms zelfs buiten het Zeeuws Archief. Ze moeten via de nummers uit de betreffende inventarissen van die archieven en verzamelingen worden aangevraagd of bij de andere instellingen ter inzage worden gevraagd. Meer informatie hierover is bij iedere beschrijving van een document te vinden in het detailscherm.
Inventory:
Catalogus van de tentoonstelling Van Verre en Nabij. Zeeuwen in de wereld in het Rijksarchief in Zeeland van 27 oktober 1979 tot en met 12 januari 1980
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collection:
Rijksarchief in Zeeland
last modification 22-09-2023
124 described record copies
