Uw zoekacties: Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC), 1720-1889

20 Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC), 1720-1889 ( Zeeuws Archief )

Hulp bij uw onderzoek.
De informatie in deze website is zeer divers en bedoeld voor mensen met een belangstelling voor historisch of genealogisch onderzoek.
Wij trachten de informatie zo eenvoudig mogelijk te houden, maar beseffen ook dat de aard van de informatie soms wel enige studie of historische inzicht vereist.

Zoeken en bladeren

  • Bladeren
    De meest eenvoudige manier van werken is het zoeken te starten zonder zoekterm. U kunt dan bladeren door alle aanwezige toegangen.
  • Eenvoudig zoeken
    Wilt u een specifieker resultaat dan adviseren wij u te starten met één zoekterm. Het resultaat dat u krijgt voldoet aan de zoekterm. U kunt het resultaat verder verkleinen door meerdere zoektermen op te geven.
  • Uitgebreid zoeken
    Kiest u voor uitgebreid zoeken dan kunt u afhankelijk van de situatie meerdere zoekvelden invullen, waarna het resultaat zal voldoen aan de specifieke zoekactie. In iedere veld kunnen meerdere zoektermen worden ingevuld.
  • Zoektermen combineren
    Zoektermen worden gecombineerd De zoekfunctie voegt automatisch "en" toe tussen de verschillende zoekmogelijkheden die worden gebruikt. Zo kunnen 'zoeken met alle woorden' en 'zoeken met één van de woorden' worden gecombineerd.
  • Booleaanse operatoren
    Normaal worden meerdere zoektermen altijd gecombineerd met AND. U kunt bij het zoeken in een zoekveld ook gebruik maken van de Booleaanse operatoren: NOT en OR. De zoekacties met NOT beperken het zoekresultaat, terwijl OR veel meer resultaten oplevert.
    OR wordt vooral geadviseerd bij een bekende variatie op de schrijfwijze, bijvoorbeeld:
    - Den Haag OR ’s-Gravenhage
    - Vereeniging OR Vereniging
  • Woordcombinatie
    Wilt u zoeken met een woordcombinatie in een vaste volgorde (bijv. Vereniging tot behoud van natuurmonumenten), zet deze woorden dan "tussen aanhalingstekens".

Verfijnen
In de meeste gevallen zal naast het zoekresultaat een mogelijkheid tot verfijnen worden aangeboden. Verfijnen kan bijvoorbeeld op materiaalsoort, maar in andere gevallen op plaats en straat. Dit is afhankelijk van het archiefmateriaal dat geselecteerd is.

Sorteren
De resultaten staan gesorteerd in een standaard sortering. Dit kan per toegang verschillend zijn. In de meeste gevallen kan voor een andere sortering worden gekozen.

Digitaliseren op verzoek
Zie http://www.zeeuwsarchief.nl/over-ons/tarieven

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
20   Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC), 1720-1889
Inleiding
1. Woord vooraf (2011)
20 Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC), 1720-1889
Inleiding
1.
Woord vooraf (2011)
Organisatie: Zeeuws Archief
laatste wijziging 19-05-2014
Het archief van de Commercie Compagnie van Middelburg blijkt wereldwijd nog steeds in een grote belangstelling te staan. Dit was voor het Zeeuws Archief de aanleiding om de beschrijving van dit archief al in 2000 als eerste integrale archieftoegang via de website beschikbaar te stellen. Sinds 29 december 2004 wordt daarvoor de koepelsite Archieven.nl gebruikt.
De publicatie via de website van het Zeeuws Archief was in feite een gewijzigde tweede druk van de gedrukte inventaris Het archief der Middelburgsche Commercie Compagnie door voormalig Rijksarchivaris in Zeeland dr W.S. Unger uit 1951. Als toelichting op deze digitale tweede druk wordt in dit woord vooraf eerst een korte schets gegeven over de achtergronden van de inventarisatie en het gebruik van het archief, waarna een verantwoording van deze heruitgave volgt.
Unger was sinds 1918 gemeentearchivaris van Middelburg en als historicus zeer actief op het terrein van de historische demografie en sociaal-economische geschiedenis. Na het verloren gaan van het Middelburgse stadsarchief werd hij op 21 februari 1944 benoemd tot Rijksarchivaris in Zeeland. Omdat de noodzakelijke inventarisatie van enkele grotere overheidsarchieven bemoeilijkt werd door de tijdelijke deponering hiervan buiten Zeeland, richtte hij zich eerst op een archief dat een afgerond geheel vormde, dat van de Commercie Compagnie van Middelburg. Unger zag in dit archief een belangrijke bron voor de bestudering van de slavenvaart, een onderwerp waarover tot dan toe nog weinig bekend was.
In 1945 nam hij de beschrijving van het archief ter hand en wist deze, ondanks zijn drukke andere werkzaamheden, in 1950 af te ronden. De publicatie van de inventaris volgde in september 1951: W.S. Unger, Het archief der Middelburgsche Commercie Compagnie ('s-Gravenhage: Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschapppen 1951). I.J. Brugmans besprak de inventaris in het Nederlandsch Archievenblad 56 (1951-52) 131-132 in lovende woorden. Zijn enige opmerking betrof de rangschikking van de administraties van de schepen, die hij liever chronologisch dan alfabetisch op scheepsnaam had gezien. Unger, die als eindredacteur van het Archievenblad de bespreking zelf plaatste, erkende dit onmiddelijk in een noot bij de bespreking met de woorden 'peccavi, et confiteor peccavisse!'.
Meer dan deze keuze is het Unger wellicht aan te rekenen dat hij zijn inventaris van een uit archivistisch oogpunt wat al te soepel lopende titel voorzag. Voor een archivaris is het toch gebruikelijk de officiële naam waaronder de archiefvormer zelf opereerde in de titel van de inventaris op te nemen, en dat is altijd 'Commercie Compagnie van Middelburg' geweest. Ook de afkorting 'CCvM' was verwerkt in het merkteken van het bedrijf dat, net zoals die van de kamers Zeeland van de VOC en WIC, op vele stukken is terug te vinden. Met de benaming 'Middelburgsche Commercie Compagnie' uit de titel zette Unger onbedoeld een trend: in de daarop volgende stroom van publicaties werd deze naam automatisch overgenomen en het archief raakte in binnen- en buitenland steeds meer bekend onder de afkorting 'MCC'. In deze internet-uitgave is met bovenstaande titel geprobeerd beide stromingen te verenigingen. Bovendien is een andere ommissie van Unger, het ontbreken van begin- en eindjaar van de looptijd van het archief, eveneens rechtgezet.
In zijn inleiding op de inventaris gaf Unger al de wens te kennen op de 'uitwendige geschiedenis der Middelburgsche Commercie Compagnie [...] elders terug te komen' (p. 5). Hij deed dit enkele jaren later in twee omvangrijke bijdragen in het Economisch-Historisch Jaarboek (EHJ), een eerste deel over de Nederlandse slavenvaart in het algemeen en in het tweede deel over het specifieke Middelburgse aandeel hierin (zie literatuur hierna). De laatste publicatie was grotendeels gebaseerd op zijn onderzoek in het archief van de Commercie Compagnie. Bestudering van deze studie is als aanvulling op zijn inleiding op de inventaris nog steeds een praktisch hulpmiddel voor onderzoek in het archief.
In zijn publicatie omschreef Unger het archief al als 'materiaal, enig in ons land en zeldzaam in de wereld' (EHJ, deel I, p. 133). Het is daarom in de loop der jaren veelvuldig voor onderzoek gebruikt, zowel nationaal als internationaal. Ook J.M. Postma schreef in The Dutch in the Atlantic slave trade 1600-1815 (Cambridge 1990) over 'the excellent preservation of MCC records' (p. 278). In een afzonderlijke bijlage wordt een overzicht gegeven van de tot nu toe verschenen literatuur waarbij van het archief van de Commercie Compagnie gebruik is gemaakt.
Naast het gebruik van het archief voor de bestudering van de slavenvaart zijn er nog vele andere onderzoeksmogelijkheden. Unger wees zelf reeds op de unieke boekhoudtechnische kanten van het archief (inleiding, p. 15 en EHJ, deel II, p. 87) en op de scheepsjournalen als bron voor de geschiedenis van de scheepvaart (zie literatuur hierna). Over de pogingen van de Commercie Compagnie om een rol te spelen in de walvisvaart zijn enkele stukken te vinden (inv.nrs 1111, 1564). Een aparte invalshoek bieden de journalen van de chirurgijns (inv.nrs 292, 390, 435, 868, 1410, 1418), reeds gebruikt door Schoute, Leuftink en Eijgenraam (zie bijlage).
Met de toenemende belangstelling voor de negentiende eeuw en de bestudering van de industrieel-historische geschiedenis zijn Unger's opmerkingen over de waarde van het archief uit de periode na de slavenvaart enigszins gedateerd. Zo geven de 'houtwareboeken' en de 'rekening-courantboeken' van de werf een voor Nederland uniek gedetailleerd inzicht in de achttiende- en negentiende-eeuwse scheepsbouw (inv.nrs 1440-1467). Doordat de Commercie Compagnie na 1811 regelmatig zelf deelnam in de bouw en exploitatie van Middelburgse zeilschepen voor de vaart op Indië kan het archief zelfs als alternatieve bron voor de in Nederland weinig bewaard gebleven negentiende-eeuwse rederij-archieven dienen.
De inleiding op de inventaris is, afgezien van een aanpassing aan de huidige spelling en enkele kleinere correcties, identiek aan die uit 1951. Noten die verwijzen naar de inventaris zijn ten behoeve van deze internet-uitgave in de lopende tekst verwerkt. Een aantal verwijzingen is geactualiseerd. Aan de inleiding zijn in deze digitale uitgave enkele nieuwe bijlagen toegevoegd.
De inventaris is, naast aanpassing aan de huidige spelling, op diverse punten gemoderniseerd, verbeterd en aangevuld. Afkortingen zijn thans voluit geschreven. De beschrijvingen met de term 'alsvoren' worden nu zoveel mogelijk woordelijk herhaald. De lidwoorden voor de scheepsnamen zijn achterwege gelaten, evenals de toevoeging 'schip' in de typeaanduiding van de schepen, dus bijvoorbeeld 'fregat' in plaats van 'fregatschip'. De noten in het inventarisgedeelte zijn in de huidige uitgave omgewerkt naar N.B.'s direct na de beschrijving waarop ze betrekking hadden.
Het intensieve gebruik van het archief leverde in de loop der jaren regelmatig nieuwe informatie over de stukken op die door Unger niet waren geconstateerd. Voor zover deze informatie in het studiezaalexemplaar van de inventaris werd bijgeschreven is deze nu ook in de huidige internet-versie opgenomen. Zo bleek verscheidene malen dat registers betreffende een bepaalde reis of een bepaald schip later voor een volgende reis of een ander schip werden gebruikt. Dit is thans met behulp van verwijzingen in de inventaris verwerkt. Slechts in twee gevallen noodzaakte deze nieuwe informatie tot een aanpassing van de nummering, hetgeen bij de betreffende nummers is aangegeven (inv.nrs 513-518 en 661/952a).
Verder is de nummering van de stukken niet gewijzigd. De stukken die na het verschijnen van de inventaris aan het archief waren toegevoegd zijn te herkennen aan de toevoeging 'a' achter het inventarisnummer (inv.nrs 42a, 119a, 1624a en 1772a). Tevens zijn vele zeer omvangrijke liassen en portefeuilles tijdens de herverpakking van het archief gesplitst; deze inventarisnummers zijn te herkennen aan de toevoeging '.1', '.2' etc. (bijvoorbeeld inv.nr 61 e.v.). Vanwege de gehanteerde ordeningsmethodiek in dit soort portefeuilles was het vaak niet mogelijk deze gesplitste pakken per sub-nummer nauwkeuriger te beschrijven, zodat volstaan is met de toevoeging 'I', 'II' etc. na de beschrijving van Unger.
-
Literatuur bij dit woord vooraf:
J.H. Kluiver, 'Willem Sybrand Unger (1889-1963). Levensbericht en bibliografie', in: Archief van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen 1989, p. 1-46
A. van den Oord, W.S. Unger (1889-1963). Een eigengereid en economisch historicus ('s-Gravenhage 1996)
W.S. Unger, 'Bijdragen tot de geschiedenis van de Nederlandse slavenhandel. I: Beknopt overzicht van de Nederlandse slavenhandel in het algemeen', in: Economisch-Historisch Jaarboek. Bijdragen tot de economische geschiedenis van Nederland 26 (1952-54) 133-174
W.S. Unger, 'Bijdragen tot de geschiedenis van de Nederlandse slavenhandel. II: De slavenhandel der Middelburgsche Commercie Compagnie, 1732-1808', in: Economisch-Historisch Jaarboek. Bijdragen tot de economische geschiedenis van Nederland 28 (1958-60) 3-148
W.S. Unger, 'Een belangrijke bron voor de geschiedenis van onze scheepvaart: de journalen der Middelburgsche Commercie Compagnie, 1720-1809', in: Mededelingen van de Nederlandse Vereniging voor Zeegeschiedenis 5 (december 1962) 2-4
W.S. Unger, 'Iets over den slaefschen handel'. Voordracht gehouden op het 8e congres van Nederlandse historici, 23 mei 1953, in: Tijdschrijft voor Geschiedenis 68 (1955) 16-18
2. Inleiding (1951)
3. Bijlagen (2009)
laatste wijziging 01-12-2023
2.849 beschreven archiefstukken
2.764 gedigitaliseerd
totaal 305.233 bestanden

Kenmerken

Datering:
1720-1889
Andere namen:
Commercie Compagnie van Middelburg (CCvM), Middelburgse Commercie Compagnie (MCC)
Vestigingsplaats:
Middelburg
Omvang:
100 meter
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
1945-1950
Titel publicatie:
W.S. Unger, Het archief van de Middelburgsche Commercie Compagnie ('s-Gravenhage 1951)
Opmerking:
Dit archief is in 2013-2015 gedigitaliseerd in het kader van Metamorfoze - Nationaal programma voor het behoud van het papieren erfgoed. De originele stukken worden in de studiezaal niet meer ter inzage gegeven. Een index op persoonsnaam van de bemanningsleden voorkomende in de monsterrollen over de periode 1721-1802 is beschikbaar via het personenzoeksysteem Zeeuwen Gezocht.
Beschrijving:
De Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC) was een onderneming die in de achttiende eeuw een grote rol in de internationale handel in slaven had. Het archief van de MCC is uniek omdat hierin de administratie over de slavenhandel vrijwel volledig en intact aanwezig is. Dat maakt dit archief wereldwijd tot een uiterst zeldzame bron van gedetailleerde administratieve gegevens over de handel in slaven. The Archives of the Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC) ['Trade Company of Middelburg'], are both a unique and, from a global perspective, crucial collection of documentary heritage, that allows a greater understanding of the slave trade in the so-called triangle trade from Middelburg, the capital of the province of Zeeland in the Netherlands, across the Atlantic in the 18th century (1730-1800).
Inzage:
Online
Bijzonderheden:
Op 25 mei 2011 is het archief van de Middelburgse Commercie Compagnie (MCC) geplaatst op de UNESCO werelderfgoedlijst van documenten 'Geheugen van de Wereld'. On May 25, 2011 the archive of the Middelburgse Commercie Compagnie (MCC) was inscribed on the UNESCO International Register 'Memory of the World'.

logo
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Rijksarchief in Zeeland
Thema trefwoorden:
Categorie:
laatste wijziging 01-12-2023
2.849 beschreven archiefstukken
2.764 gedigitaliseerd
totaal 305.233 bestanden