Mijn Studiezaal (inloggen)
1359 Commissie voor de Zondagsschool, Middelburg, 1835-1885 ( Zeeuws Archief )
1359
Commissie voor de Zondagsschool, Middelburg, 1835-1885
Inleiding
De Zondagsschool werd 11 december 1835 te Middelburg opgericht door de Afdeling Middelburg van het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) en de Afdeling Middelburg van het Nederlandsch Zendelinggenootschap. De school kwam onder het beheer te staan van een afzonderlijk bestuur onder de naam Commissie voor de Zondagsschool.
Deze commissie bestond uit vijf leden, waarvan drie gekozen werden door de Afdeling Middelburg van het NBG en twee door die van het Zendelinggenootschap. De jaarlijkse uitgaven werden door de beide genootschappen gedragen. Gedurende het hele jaar werd er school gehouden in één der lokalen van de Stads Armenschool aan de Lange Delft. Van oktober tot eind maart werd eveneens gelegenheid gegeven op woensdagavond de school te bezoeken.
De leiding berustte bij een hoofdonderwijzer, die hiervoor jaarlijks 75 gulden ontving. Hij werd geassisteerd door één of meerdere 'ondermeesters'. Het onderwijs dat men gaf bestond uit 'spellen en lezen, alsmede in het schrijven'.
Personen van beide seksen en uit allerlei christelijke kerkgenootschappen konden eraan deelnemen, mits zij boven de zestien jaar oud waren. Deze leeftijd werd later gesteld op dertien jaar, onverschillig of zij al dan niet lager onderwijs hadden genoten. De bedoeling was om voornamelijk aan minvermogenden, die weinig of in het geheel niet konden lezen, de gelegenheid te verschaffen zich hierin te bekwamen om op die wijze de bijbel beter te kunnen verstaan.
Volgens rooster moest één der leden van bovengenoemde genootschappen zich des zondags gedurende een half uur in de school bevinden en een gedeelte uit de bijbel lezen. In april en oktober van ieder jaar werd, in tegenwoordigheid van enige leden der commissie, een onderzoek ingesteld naar de gemaakte vorderingen van de leerlingen, waarvoor kleine beloningen werden uitgereikt. In mei moest aan de besturen van de Middelburgse afdelingen van het Bijbel- en Zendelinggenootschap verslag worden uitgebracht.
Vele jaren heeft de school aan haar doel beantwoord. Jaarlijks werd zij door gemiddeld zestig leerlingen bezocht. Aanvankelijk vreesde men dat door de oprichting van een herhalingsschool in 1880 geen behoefte meer zou bestaan aan een dergelijke instelling. Het tegendeel bleek echter waar te zijn; velen immers waren niet in staat deze herhalingsschool te bezoeken, daar zij noch lezen noch schrijven konden. In 1882 trachtte men dan ook gelden bijeen te krijgen om de Zondagsschool - voorlopig slechts voor vijf jaar - te doen voortbestaan.
De Middelburgsche Naamwijzer van 1888 vermeldt de Commissie voor de Zondagsschool voor het laatst. Uit het kasboek van de Afdeling Middelburg van het NBG blijkt dat voor het laatst een bijdrage is gegeven in het boekjaar 1886/7 en in 1888/9 is er sprake van een ontvangst 'saldo rekening Zondagsschool'. Hieruit mag worden geconcludeerd, dat in 1888 of iets eerder de school door gebrek aan belangstelling is verdwenen. Het archief werd bij dat van de Afdeling Middelburg van het NBG gedeponeerd.
Het archief van de Zondagsschool, gedeponeerd bij dat van de Afdeling Middelburg van het NBG, werd in 1961 aan het Rijksarchief in Zeeland geschonken (Aanwinst 1961.90) door de heer P. van Empel, oud-secretaris van de Afdeling Middelburg van het NBG. Beide archieven werden in 1962 beschreven in afzonderlijke inventarissen met elk een eigen inleiding, maar met doorlopende nummering. De inventarissen werden, voorzien van een gezamenlijk nieuw titelblad, in 1976 gepubliceerd als: J. de Kuijper, 'Het archief van het Bijbelgenootschap, 1814-1892, en het daarbij gedeponeerde archief van de Commissie voor de Zondagsschool te Middelburg, 1835-1885', in: Rijksarchief in Zeeland. Gebundelde Inventarissen. Deel II ([Middelburg] 1976) 131-137. In september 1980 droeg het Rijksarchief in Zeeland deze archieven over aan het Gemeentearchief Middelburg. In januari 2000 fuseerden beide instellingen tot het Zeeuws Archief. Om praktische redenen èn omdat de Zondagsschool ook in stand werd gehouden door het Zendelinggenootschap te Middelburg, is het archief van de Commissie voor de Zondagschool in 2006 afgezonderd van het archief van de Afdeling Middelburg van het NBG en de inventaris tot een zelfstandige toegang gemaakt.
Bij verwijzing naar dit archief zou bij voorkeur de volgende bronvermelding gebruikt moeten worden: Zeeuws Archief (ZA), archief Commissie Zondagsschool Middelburg (Com. Zondagsschool), inv.nr(s) ..., daarna verkort als: ZA, Com. Zondagsschool, inv.nr(s) ...
laatste wijziging 26-02-2021
5 beschreven archiefstukken
Inventaris
5 Lijsten houdende opgave van de leerlingen, 1836-1885. 1 omslag
1359 Commissie voor de Zondagsschool, Middelburg, 1835-1885
Inventaris
5
Lijsten houdende opgave van de leerlingen, 1836-1885. 1 omslag
Datering:
1836-1885
Vorm:
1 omslag
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Organisatie: Zeeuws Archief
laatste wijziging 25-02-2021
laatste wijziging 26-02-2021
5 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1835-1885
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
1962
Titel publicatie:
J. de Kuijper, 'Het archief van het Bijbelgenootschap, 1814-1892, en het daarbij gedeponeerde archief van de Commissie voor de Zondagsschool te Middelburg, 1835-1885', in: Rijksarchief in Zeeland. Gebundelde Inventarissen. Deel II ([Middelburg] 1976) 131-137
Inzage:
Studiezaal, in origineel
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Gemeente Middelburg
laatste wijziging 26-02-2021
5 beschreven archiefstukken
