Mijn Studiezaal (inloggen)
7012 Gasbedrijf en Centrale Antenne Inrichting (CAI) van de gemeente Haarlemmermeer te Hoofddorp ( Noord-Hollands Archief )
7012
Gasbedrijf en Centrale Antenne Inrichting (CAI) van de gemeente Haarlemmermeer te Hoofddorp
Inleiding
1. Geschiedenis van het bedrijf 
1.1. Gas
7012 Gasbedrijf en Centrale Antenne Inrichting (CAI) van de gemeente Haarlemmermeer te Hoofddorp
Inleiding
1. Geschiedenis van het bedrijf
1.1.
Gas
De gemeenteraad besloot in 1932 om voor het noordelijk deel van de gemeente tot levering van gas over te gaan. In 1933 werd door de gemeenteraad besloten om het Gasbedrijf aan te wijzen als tak van dienst.
In juni 1933 werd als eerste aanzet tot gasdistributie een net van gasbuizen gelegd in Zwanenburg met de mogelijkheid om later tot doortrekking naar Schiphol en Badhoevebuurt (het latere Badhoevedorp) over te gaan. De kosten werden geraamd op f 250.000. In december van dat jaar kwam de eerste gaslevering in Zwanenburg tot stand en in 1934 werd de aanleg van het hoofdbuizennet afgerond. Het gas werd geleverd via de gemeente Haarlem. Bij de aanleg van het gasnet werd Ir. Driesen uit Overveen als deskundig adviseur voor het Gasbedrijf benoemd. In die tijd was de heer J.C.P. Robben opzichter van de technische afdeling van het Gasbedrijf, hij werd later directeur. In het eerste leveringsjaar werd in het totaal 157.428 m3 gas afgenomen. De vestigingsplaats van het bedrijf in Badhoevedorp was niet anders dan een historisch gegroeid feit, tot 1960 was het bovendien centraal gelegen in het verzorgingsgebied.
Het dienstjaar 1935 is voor het bedrijf een jaar van grote uitbreiding geweest. Op 26 juli werd een persleiding van 12.423 meter naar Schiphol opgeleverd, waarna de levering van gas kon starten. Op 23 oktober van dat zelfde jaar werd Badhoevedorp aangesloten. De meest voorkomende klacht die in 1935 bij het Gasbedrijf binnenkwam, was het vastzitten van penningen in de muntmeters.
In 1937 werd een toonkamer voor de verkoop van gasverbruiktoestellen ingericht en ondergebracht in het kantoor van de opzichter. Er werden gastoestellen, zowel direct als in huurkoop verkocht.
In 1938 werd besloten om een proef in Badhoevedorp te nemen met gasstraatverlichting, er werden 13 lantaarns geplaatst. Het ontsteken en uitdraaien van de straatverlichting gebeurde door middel van een ingebouwde schakelklok, die eens in de 14 dagen moest worden opgewonden en gelijkgesteld. De resultaten met deze verlichting waren zo gunstig dat besloten werd meerdere straten in Badhoevedorp van gaslantaarns te voorzien. Het totaal aantal gaslantaarns in 1940 kwam op 68.
Door de Duitse luchtaanvallen in 1940 op Schiphol en omgeving werden o.a. veel eigendommen van het Gasbedrijf beschadigd. Leidingen werden vernield, en door voltreffers op woningen aan de Plesmanlaan en de Nieuwemeerdijk werden alle gasmeters en gaskomforen in die woningen vernield. In de oorlogsjaren heeft het Gasbedrijf zijn grote nut aan de bevolking bewezen, toen de aanvoer van steenkool en andere brandstoffen vrijwel geheel stopgezet werd, werden de bewoners die in het verzorgingsgebied van het Gasbedrijf woonden praktisch gedwongen om op gas te gaan koken en stoken. Door de grote aanvraag voor gasmeters ontstond er stagnatie in de levering ervan. In 1941 bestond het hoofdbuizennet uit een lengte van 44.027 m, waarvan 12.434 m persgasleiding en 31.593 m distributieleiding.
De gastarieven waren toen 10 cent per m3 voor de gewone meter en 11 cent voor de muntgasmeter, bij hoog tarief. Bij laag tarief was dat voor beiden 7 cent per m3. 1943 was in technisch opzicht een ongunstig jaar. Als gevolg van geallieerde bombardementen werden veel hoofdleidingen en huisaansluitingen vernield. Op de Schipholdijk bleef geen woning overeind. Ook de Nieuwemeerdijk liep weer schade op. Op 19 oktober 1944 werd de gasvoorziening wegens gebrek aan kolen stopgezet. Gedurende de oorlogsjaren werden er geen uitbreidingen aan het hoofdbuizennet uitgevoerd.
Het jaar 1945 begon dus als gasloos tijdperk. Het personeel van het Gasbedrijf werd toen ingeschakeld bij de ingestelde Centrale Keuken. Na bijna acht maanden en de nodige voorbereidingen en reparaties van het gasnet, kon op 20 augustus 1945 in zeer beperkte mate weer met levering begonnen worden. 1945 kenmerkte zich verder door het uitvoeren van veel herstellingen die aan het einde van het jaar voor een groot deel waren voltooid.
In 1946 werd het hoofd van het Gasbedrijf de heer J.C.P. Robben tot eerste directeur van het bedrijf benoemd.
In 1947 kwam de gasvoorziening op Schiphol weer op gang. In dit jaar werd het hoofdbuizennet volledig in gebruik genomen, zodat opnieuw op het gasnet aangesloten werden de plaatsen Zwanenburg, Badhoevedorp en Schiphol. De straatverlichting werd uitgebreid tot 135 gaslantaarns. De gaslevering ondervond in Badhoevedorp nog wel eens moeilijkheden, zodat bij grote afname in de winter (door te kleine persinstallatie) vooral tijdens de kooktijden de openbare straatverlichting uitgeschakeld moest worden. Het gemiddelde jaarverbruik per inwoner was in dat jaar 667 m3.
In 1949 werd op Schiphol een gashouder gebouwd met een voorlopige opslag capaciteit van 1440 m3, later uit te breiden tot 3000 m3. In het voorjaar kon in overleg met de directie van het Energiebedrijf te Haarlem bereikt worden, dat de persdruk aanmerkelijk werd opgevoerd wat voor Schiphol en Badhoevedorp een belangrijke verbetering te zien gaf. Het hoofdbuizennet werd met 556 m uitgebreid. De totale lengte van het gezamenlijke buizennet bedroeg op 31 december 44.147 m.
In 1950 bedroeg de totale gasafname van het Haarlems gasbedrijf 2.695.247 m3.
In de Raadsvergadering van 11 november 1958 werd besloten tot stichting van een propaangasinstallatie voor Hoofddorp.
Op 7 februari 1959 werd de 4000ste gasverbruiker ingeschreven en op het gasnet aangesloten. In hetzelfde jaar ging men er toe over de bestaande gaslantaarns te vervangen door elektrische. In 1960 werd Badhoevedorp ook van gas voorzien vanuit Amsterdam. In Hoofddorp werd inmiddels het hoofdbuizennet t.b.v. de propaangasvoorziening aangelegd. De lengte daarvan kwam in dat jaar op 17.472 m. In mei 1961 kwam de gehele installatie gereed.
In 1963 werd door de gemeenteraad een voorbereidingsbesluit genomen voor de gasvoorziening in Nieuw-Vennep. In 1964 werden de laatste gaslantaarns verwijderd.
Met de komst van aardgas brak voor het gasbedrijf een nieuwe periode aan.
De jaren 1965 tot 1968 kenmerkten zich als de periode van omschakeling van stadsgas en propaangas op aardgas. Na ingrijpende wijzigingen aan het hoofdbuizennet werd in 1965 in Hoofddorp overgeschakeld van propaangas op aardgas. Medio 1966 werd in Badhoevedorp begonnen met de omschakeling van stadsgas naar aardgas. In de periode van 8 oktober tot 5 november 1968 werd Hoofddorp geheel op aardgas overgeschakeld, daarmee werd aardgas de enige gassoort die door het Gasbedrijf binnen de gemeente werd gedistribueerd.
De jaren 1965 tot 1968 kenmerkten zich als de periode van omschakeling van stadsgas en propaangas op aardgas. Na ingrijpende wijzigingen aan het hoofdbuizennet werd in 1965 in Hoofddorp overgeschakeld van propaangas op aardgas. Medio 1966 werd in Badhoevedorp begonnen met de omschakeling van stadsgas naar aardgas. In de periode van 8 oktober tot 5 november 1968 werd Hoofddorp geheel op aardgas overgeschakeld, daarmee werd aardgas de enige gassoort die door het Gasbedrijf binnen de gemeente werd gedistribueerd.
In Nieuw-Vennep kon in 1968 ook begonnen worden met de aanleg van een aardgasnet. De eerste gasaansluiting daar werd op 13 november 1968 door de toenmalige burgemeester Dijckmeester feestelijk vrijgegeven. Tegen het einde van het jaar kon tevens de aansluiting van het buurtschap Boesingheliede ter hand genomen worden. Op 31 augustus 1968 ging directeur J.C.P. Robben met pensioen, zijn opvolger werd de administrateur van het gasbedrijf, de heer A.A. Beeker. In 1969 beschikte het Gasbedrijf over vijf ontvangststations t.b.v. aardgas, te weten in Badhoevedorp, Zwanenburg, Hoofddorp, Nieuw-Vennep en op Schiphol-Centrum.
Het aantal gasaansluitingen op het gasnet bedroeg aan het eind van 1970 ruim 10.000. De totale gasomzet kwam in 1970 op ongeveer 39 miljoen m3 te liggen. Met het opnemen van Hoofddorp in de gasvoorziening kwam een einde aan de centrale ligging van de huisvesting van de dienst in Badhoevedorp. Na de komst van het aardgas en de ontsluiting voor gas van ook nog andere gebieden in de gemeente, besloot het gemeentebestuur om het Gasbedrijf over te brengen naar het bestuurscentrum Hoofddorp.
Door toe te treden in 1971 tot de NV Gasbedrijf Amstelland werd het mogelijk Rijsenhout vanuit Aalsmeer van gas te voorzien. Eveneens in 1971 kwam de gaslevering aan Vijfhuizen tot stand. Het totale verbruik in 1971 bedroeg 54,7 miljoen m3 en het aantal aansluitingen bedroeg 11.342, met een hoofdbuizennet van 192.227,55 m lengte.
Op 24 mei 1972 werd door de wethouder voor het Gasbedrijf, de heer G.J.H. Jongelie, tijdens een korte informele bijeenkomst, bij het dorpshuis De Meerkoet te Lisserbroek de gasfakkel ontstoken, als bewijs dat deze woonkern op het gasnet was aangesloten.
In 1976 besloot de gemeenteraad om een Centrale Antenne Inrichting voorzieningen onder te brengen bij het Gasbedrijf (zie verder onder CAI).
Op 15 Oktober 1983 bestond de dienst 50 jaar. In verband met dit jubileum werd een symposium, receptie en een personeelsfeest gehouden.
Directeur A.A. Beeker maakte gebruik van de VUT-regeling en verliet op 26 september 1984 het bedrijf. Tot opvolger werd drs. F. Smit benoemd. De heer Smit vroeg, met ingang van 1 februari 1986, aan het college van B & W om eervol ontslag uit zijn functie van directeur van het Gasbedrijf. In zijn plaats werd per 1 september 1986 ing. E.N. van Dalsum tot directeur benoemd.
In de loop van 1987/1988 ontstonden er problemen in de wijk Nauerna te Zwanenburg en in de Hoofddorpse wijk Kalorama ten gevolge van de installatie van ondeugdelijke centrale verwarmingsketels. Na de oplevering van de woningen kwamen er klachten over de ketels binnen. De ketels bleken ten onrechte van een GIVEG keurmerk voorzien te zijn.
1.2. CAI
1.3. Organisatie
1.4. CoCoNut
1.5. Revitalisering
2. Verantwoording
laatste wijziging 12-07-2021
93 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 41 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 12-07-2021
93 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 41 bestanden
Kenmerken
Datering:
1933-1990
Omvang in meters:
2,90
Periode documenten:
1933-1990
Openbaarheid:
openbaar
Raadpleegmogelijkheid:
Haarlem, Jansstraat, raadpleging mogelijk na transport
Gebruiksinformatie:
Inventaris inv. nrs. 1-93.
Gemeente:
Haarlemmermeer
laatste wijziging 12-07-2021
93 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 41 bestanden
