3417 Nederlands Israëlitische Gemeente te Haarlem ( Noord-Hollands Archief )
3417
Nederlands Israëlitische Gemeente te Haarlem
Inleiding
16. De Stichting Elia en Synagoge te Zandvoort
3417 Nederlands Israëlitische Gemeente te Haarlem
Inleiding
16.
De Stichting Elia en Synagoge te Zandvoort
Hoewel de Stichting officieel pas opgericht werd in 1919, bevat haar archief stukken betreffende de Joodse gemeenschap te Zandvoort vanaf 1907. Een 'kasboekje van de synagoge te Zandvoort' dat begint in laatstgenoemd jaar, geeft aan dat ook vóór de bouw van de officiële synagoge aldaar diensten werden gehouden. Uit 1914 is een kwitantie bewaard (inventarisnummer 621) betreffende de huur van een zaal voor synagogediensten in het beroemde variété-theater Olympisch Palace.
De Stichting Elia werd opgericht op 13 november 1919 door een zevental Joodse ingezetenen van Amsterdam. Het doel van deze stichting was, in de zorgvuldig juridische taal van de oprichtingsakte: 'het bevorderen van de totstandkoming en instandhouding van een gebouw waardoor te Zandvoort gelegenheid zal worden geschapen tot het houden van godsdienstoefeningen volgens joodschen ritus'. De leiding werd opgedragen aan een raad van bestuur bestaande uit de zeven oprichters en degenen die zij met tweederde meerderheid zouden benoemen. Het bestuurslidmaatschap was voorbehouden aan leden van een in Nederland gevestigd Israëlitisch kerkgenootschap. Uit de raad van bestuur werden vervolgens een voorzitter, secretaris en penningmeester en nog twee leden (als hun potentiële vervangers) gekozen als Dagelijks Bestuur. Zij werden gekozen voor een jaar maar waren herkiesbaar. Hun verkiezing vond plaats tijdens de jaarlijkse Algemene Vergadering, te houden in september. Het startkapitaal was fl. 10,-.
In 1922 kon begonnen worden met de bouw van een synagoge. Het gereedgekomen gebouw werd daarop door de stichting verhuurd aan de nieuw opgerichte Nederlands Israëlitische Gemeente Zandvoort. In 1931 droeg de stichting haar bezit over aan de N.I.G. Zandvoort en hief zichzelf op.
Het archief van de Nederlands Israëlitische Gemeente Zandvoort is niet bewaard gebleven. Na de oorlog was het aantal Joodse inwoners van Zandvoort te klein voor een eigen kerkgemeente en kwamen zij te vallen onder de N.I.G. Haarlem. Tijdens de zomermaanden werd ten behoeve van de vele Joodse vakantiegangers in Zandvoort een tijdelijke synagoge ingericht. De oude synagoge was in de oorlog onherstelbaar beschadigd geraakt. Pas in 1965 werd hiervoor oorlogsschade uitgekeerd. Van dit bedrag en een lening die de gemeente verkreeg van de Permanente Commissie werd te Zandvoort het pand Haltestraat 75 aangekocht. Hierin werd in het souterrain een synagoge ingericht, op de bel-etage een kosjer restaurant en op de bovenverdieping de dienstwoning voor de pachter van het restaurant. De openingsperiode was van 1 mei tot 1 oktober. Het restaurant bleek echter niet rendabel en ook het synagogebezoek was niet altijd voldoende om tot het voor een dienst vereiste tiental mannen te komen. Na enige jaren werd het pand daarom weer verkocht.
laatste wijziging 04-10-2023
717 beschreven archiefstukken
29 gedigitaliseerd
totaal 2.633 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 04-10-2023
717 beschreven archiefstukken
29 gedigitaliseerd
totaal 2.633 bestanden
Kenmerken
Datering:
1792-1980
Omvang in meters:
16,80
Periode documenten:
(1765) 1795-1980 (1983)
Openbaarheid:
gedeeltelijk openbaar
Opheffing openbaarheidsbeperking:
toestemming gemeentearchivaris
Raadpleegmogelijkheid:
Haarlem, Jansstraat, raadpleging mogelijk binnen 30 minuten
Gebruiksinformatie:
Inventaris inv.nrs. 1-712. Inv.nr. 350 ('Ketubbot', huwelijksakten, 19e eeuw-1942) is alleen als kopie te raadplegen, zie inv.nr. 709. Het origineel is niet raadpleegbaar. De akten zijn in het Aramees in Hebreeuws schrift. Index op inv.nr. 350 - voorzover de namen leesbaar zijn - in de inventaris, zie rubriek 17. Het sterfregister, 1887-1996 is nog bij de Nederlands Israëlitische Gemeente zelf. De gegevens uit het sterfregister, 1887-1974, zijn door J. Kesnar toegankelijk gemaakt en gepubliceerd door de Nederlandse Kring voor Joods Genealogie, Baarn 1999. Bij een aantal inv.nrs. zijn beperkende bepalingen ten aanzien van de openbaarheid gesteld. Inv.nrs. 354-356 openbaar in 2045, inv.nr. 357 in 2027, inv.nrs. 358-360 in 2035, inv.nr. 366 in 2049, inv.nrs. 367-368 in 2025, inv.nr. 369 in 2042, inv.nr. 370 in 2027, inv.nr. 472 in 2029, inv.nr. 473 in 2038, inv.nr. 474 in 2042, inv.nr. 475 in 2046, inv.nr. 476 in 2032, inv.nr. 558 in 2046 en inv.nr. 559 in 2048.
Gemeente:
Haarlem
Categorie:
laatste wijziging 04-10-2023
717 beschreven archiefstukken
29 gedigitaliseerd
totaal 2.633 bestanden