Mijn Studiezaal (inloggen)
3292 Hofje van Gratie te Haarlem ( Noord-Hollands Archief )
3292
Hofje van Gratie te Haarlem
Inleiding
Het hofje van Gratie, gesticht op 7 mei 1554 door Gijsbrecht van der Moelen en Willem Diert, was bestemd voor twaalf schamele personen. Dit getal is later teruggebracht op negen. Oorspronkelijk gelegen in de Jacobijnestraat, is het (waarschijnlijk tussen 1628 en 1650) overgeplaatst naar de Jacobstraat.
Het gesticht is een tijd lang vrij bemiddeld geweest. Echter, door de tiërcering en latere conversieregeling, heeft het hofje daarna een kwijnend bestaan moeten leiden. De laatste jaren werd het nog slechts door een paar vrouwen bewoond en zal binnenkort worden afgebroken met het oog op de stadsuitbreidingsplannen.
Er is overigens over de geschiedenis van het hofje weinig bekend, daar vele archivalia zoekgeraakt zijn. Uit de begintijd van het hofje is alleen het testament van Marijtje Dircs (zuster van Willem Diert) bewaard gebleven. In het archief bevindt zich een vidimus van de stichtingsbrief (zie de inventaris van het Stadsbestuur van Haarlem toegang 3993 inv.nr. 6378) en een rekening en verantwoording van 1635 en 1657 (toegang 3993 inv.nr. 6380). Het hofje stond namelijk min of meer onder stadstoezicht en de stedelijke overheid kon verantwoording eisen over het beheer.
De stichters waren met de stad overeengekomen, dat het gesticht stedelijk eigendom zou zijn en dat na hun dood twee regenten met het bestuur zouden worden belast (later is het aantal op drie gebracht). Die regenten moesten door de burgemeesters worden benoemd, die zelf als oppervoogden zouden fungeren.
In 1862 ontstond er een geschil over de interpretatie van de stichtingsbrief tussen de regenten en het gemeentebestuur van Haarlem. De gemeente stond op het standpunt dat het hofje haar eigendom was, de regenten bestreden dit. Tenslotte moesten de regenten toegeven. Het gevolg hiervan was, dat in 1863 een reglement op bestuur en inrichting werd opgesteld (zie inv.nr. 6 fol. 58) waarin o.a. werd bepaald, dat de regenten jaarlijks rekening en begroting ter goedkeuring aan het gemeentebestuur moesten voorleggen. Tot dus ver hielden de regenten slechts kasboeken bij, die zij als rekening afsloten.
Vele van de in deze inventaris voorkomende nummers beginnen in 1840. Oorzaak hiervan is, dat de regenten die toen benoemd werden, meer zorg aan de administratie besteedden dan hun voorgangers. In hun werkwijze echter, vooral bij de ordening van de oude stukken, hielden zij maar weinig rekening met de oorspronkelijke organisatie van het archief, zodat bij de herordening, daarvan nogal eens moest worden afgeweken. De inventaris van 1840 (inv.nr. 24) moet dan ook worden beschouwd als een latere ordeningspoging, niet overeenkomend met de oorspronkelijke orde. Zo ook de wijze van ordening van de geldswaardige papieren en het "Plakboek" (inv.nr. 6).
laatste wijziging 28-05-2020
66 beschreven archiefstukken
Inventaris
3. Bezittingen 
28 Contracten van verhuring van een stuk tuingrond belendend aan het hofje, 1883-1919. Met enige stukken
3292 Hofje van Gratie te Haarlem
Inventaris
3. Bezittingen
28
Contracten van verhuring van een stuk tuingrond belendend aan het hofje, 1883-1919. Met enige stukken
laatste wijziging 28-05-2020
66 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1701-1964
Omvang in meters:
1,50
Periode documenten:
(1585) 1701-1964 (1968)
Openbaarheid:
openbaar
Raadpleegmogelijkheid:
Haarlem, Jansstraat, raadpleging mogelijk binnen 30 minuten
Gebruiksinformatie:
Inventaris in band 19.3 inv. nrs. 1-66.
Gemeente:
Haarlem
Categorie:
laatste wijziging 28-05-2020
66 beschreven archiefstukken
