In 1085 kreeg de proost van St. Jan voor zijn kapittel het bezit van een gebied dat nadien Proosdijlanden werd genoemd. Het betrof een veengebied in het Noordwesten van het Sticht. Kapittels waren kloosters, bevolkt door kanunniken die de bisschop bijstonden in het besturen van zijn bisdom. Tot aan de komst van de Fransen in 1795 was het proostschap een positie die veel aanzien genoot. De proosten zelf bleven in Utrecht. Voor het dagelijks bestuurswerk zonden zij de baljuw. Deze baljuw had een aantal schouten en schepenen van kleinere rechtsgebieden, waaronder Uithoorn, onder zich. De schout werd aangewezen door het kapittelbestuur, de schepenen werden gekozen door de inwoners van het dorp. De dorpen Thamen en Uithoorn vormden geen bestuurlijke eenheid.

Uithoorn had een eigen schout die met zijn schepenen naast Uithoorn ook Stichts Kudelstaart, De Banken (Geerland), Vrouwenakker en de Kwakel bestuurde. Thamen behoorde eeuwenlang tot het rechtsgebied van de schout van Mijdrecht. Pas in 1755 kreeg het een onafhankelijk gerecht. In 1566 wordt Gerrit van Hewijck genoemd als "schout en tavernier opden Uythoorn". De schout en de schepenen hielden zitting in "Het Rechthuis" aan De Schans. Dit College had de bevoegdheid om alléén kleinere zaken af te handelen, voor ernstige delicten moest de dader naar het Proostenhuis in Mijdrecht om daar voor de baljuw te verschijnen. De rechtsgebieden waren weer onderverdeeld in verschillende districten met ambachtsbewaarders. Zij hadden beperkte bevoegdheden, bijvoorbeeld het innen van de poldergelden. Het rechtsgebied Uithoorn omvatte vijf districten: "Bezworen Kerf", "Steenwijk", "Steenwijkerveld", "Geerland" en "Blokland".

De komst van de Fransen zorgde voor een democratischer bestuur, al bleven de oude titels als schout en schepenen nog enige tijd gehandhaafd. Na de nederlaag van Napoleon is de situatie geleidelijk gegroeid naar een situatie zoals we die nu kennen. Het "reglement op het bestuur ten platten lande in de provincie Utrecht" uit 1825, bepaalde dat het bestuur in iedere gemeente samengesteld diende te zijn uit een burgemeester, twee assessoren en een gemeenteraad. De gemeenteraad zou, afhankelijk van het aantal inwoners in de gemeente, moeten bestaan uit zeven of negen personen. *  In het personeelsbestand van de gemeente Uithoorn kwam gedurende de negentiende eeuw nagenoeg geen wijziging. Het bestond uit: de burgemeester, tevens secretaris, de ontvanger/financieel ambtenaar en ca. twee ambtenaren, waaronder die van de Burgerlijke Stand. Pas vanaf de eeuwwisseling nam het aantal ambtenaren geleidelijk toe. Op grond van het aantal inwoners bedroeg het aantal raadsleden aan het begin van deze eeuw zeven. De twee wethouders werden uit de Raad gekozen en vormden samen met de burgemeester het College van Burgemeester en Wethouders (B & W).

Vanaf 1 januari 1883 kreeg "Het Rechthuis" officieel de functie van gemeentehuis. Zowel de Raad als het College van B & W hielden er hun vergaderingen. Op de bovenverdieping had de burgemeester zijn kamer. De daarnaast gelegen raadzaal was klein en bood weinig ruimte aan het publiek. In het begin van de twintigste eeuw, toen het inwonertal gestaag ging groeien, voldeed het oude raadhuis niet meer en werden er plannen gemaakt voor een nieuw raadhuis. In 1914 werd een nieuw gemeentehuis annex postkantoor op de hoek van de Dorpsstraat en Raadhuisstraat in gebruik genomen. *