De synoden, die in Noord-Holland werden gehouden, zijn particuliere synoden: provinciale synoden hadden samengesteld moeten zijn uit afgevaardigden van alle classes van beide kwartieren van Holland. Provinciale synoden zijn wel gehouden: te Dordrecht in 1574 en te Haarlem in 1582. Verder bleven de synoden van Noord- en Zuid-Holland gescheiden. Onder nationale synoden verstond men bijeenkomsten van de kerken van twee of meer gewesten, men denke bijvoorbeeld aan die te Dordrecht in 1618 en 1619. Onder een classis verstaat men in de Nederlands Hervormde kerk (vroeger: Gereformeerde kerk) een combinatie van in elkaars nabijheid gelegen gemeenten om te bereiken, dat een geregelde uitoefening van het kerkelijk bestuur plaatsvindt. De eerste synode werd in deze provincie gehouden in het begin van de zomer van 1572, en wel te Hoorn. Handelingen zijn van deze synode niet aanwezig. Het register met de handelingen van de synoden in Noord - Holland begint met die van de synode te Edam op 16 augustus 1572. De onderwerpen, die op die synode aan de orde kwamen, zijn: "van de Reformatie der Papen", "van de kinderdoop", "van de egtelijke staat" en "van de 15 lijk-praedikinge". Bij de eerste synoden was nog geen sprake van afgevaardigden van de classes, maar van "dienaren ende ouderlingen" van de afzonderlijke gemeenten. Als voorloper van de classis kan worden beschouwd de coetus (coetus= vergadering). Daarvan is voor het eerst sprake in de handelingen van de synode, gehouden te Alkmaar op 31 maart 1573: artikel 21 geeft bijzonderheden over de plaatsen, waar die vergaderingen zullen worden gehouden, wanneer, en wat er zal worden besproken.

Wat de indeling betreft luidt de letterlijke tekst van de aanhef aldus: "inden eersten soo is Waterland als Edam, Monnickendam, Purmerend met de dienaars die daar omtrent sijn, tot enen coetus gedeelt, om daarinne 's maandags, alle weken eens bij malkandren te komen". De andere centra zijn Alkmaar, Enkhuizen, Hoorn en Schagen. De synode, gehouden te Edam op 26 juli 1574 breidde de coetus te Edam uit met de plaatsen Wormer, Oosthuizen en Beets (artikel 10). In de handelingen van de synode, gehouden te Enkhuizen op 3 oktober 1575, komt, voor wat Noord - Holland betreft, het woord "classes" voor het eerst voor. De synode, gehouden te Alkmaar van 18-21 mei 1579 sprak voor het eerst van afgevaardigden van de classes, te weten van de classes Alkmaar, Amsterdam, Edam, Enkhuizen en Hoorn. Voor wat Edam betreft luidt de tekst als volgt: "ex classe Edam Petrus Sichenius dienaar tot Purmerend, Johannes Andellus dienaar tot Wormer ende Jisp, Cornelis Pietersz. ouderling tot Edam, Jacobus Hem ouderling tot Monnickendam". Het eerste deel van de handelingen van de vergaderingen van de classis Edam begint in 1592. Aangezien in de repertoria reeds sprake is van resoluties uit 1576 moet men wel tot de conclusie komen, dat er nog één of meer delen met handelingen van vóór 1592 hebben bestaan. In de summiere inventaris van 1818 wordt ook al het deel, dat in 1592 begint als eerste deel genoemd: op de perkamenten rug is trouwens stellig al in de 18de eeuw het cijfer 1 geplaatst. Wat de overige classes in Noord-Holland betreft nog het volgende: vanaf 1578 vindt men Schagen niet meer als classis genoemd.

Er waren toen dus nog maar 5 classes, maar vanaf 1581 komt hierbij de classis Haarlem. Recapitulerend waren er vanaf dat jaar in de provincie Noord-Holland in rangsvolgorde de classes Alkmaar, Haarlem, Amsterdam, Hoorn, Enkhuizen en Edam, steden, waar de synoden om beurten vergaderden. Het eerste deel van de handelingen van de synoden van Noord-Holland is uitgegeven door Reitsma en Van Veen. Op bladzijde 439 vindt men de volgende belangrijke zinsnede: "N.B. Zedert den jare 1608 tot den jare 1618 en zijn wegens de Arminiaense factie geene synoden gehouden". Als bijzonderheden kunnen verder nog worden genoemd, dat de synode op 19 april 1574 te Grootebroek werd gehouden, terwijl die van 1799 te Purmerend plaatsvond.

De classis Edam is gelegen langs de Zuiderzee (IJsselmeer), in het zuiden begrensd door het IJ, terwijl de noordwestelijke grens werd gevormd door de Beemster, die zelf ook tot de classis Edam behoorde. In 1590 ging Marken bij de classis behoren.

De noordzijde omvatte Edam (met drie predikanten) en Purmerend (met twee predikanten). De Purmer is bedijkt in 1620; in de oudste tijd was er nog geen eigen gemeente, maar werd het gebied bediend door de predikanten van de omliggende gemeenten. De polder was daartoe in districten verdeeld. De Beemster, ingedijkt omstreeks 1610 werd een kerkelijke gemeente in 1622, met een kerk in de Middelbuurt. Ten noorden liggen Oudendijk en Beets. Tussen de Beemster en het IJsselmeer vindt men het dijkgraafschap de Zeevang, waarin de plaatsen Oosthuizen, tot 1692 gecombineerd met Hobrede, Warder, Kwadijk en Middelie. In het noorden komen ook nog de gecombineerde gemeenten Etersheim en Schardam voor. Verder behoorden nog tot de noordzijde Volendam (geen afzonderlijke gemeente, slechts een houten kerkje), Ilpendam en Purmerland.

De zuidzijde omvatte Monnickendam (met twee predikanten) en de dorpen Broek in Waterland, Zuiderwoude, Landsmeer, Zunderdorp, Ransdorp, Schellingwoude, Watergang, Nieuwendam, Durgerdam, Holysloot, Uitdam en Buiksloot, alsmede Marken. In de loop der tijden is hier slechts weinig verandering in gekomen.

Het is natuurlijk ook van belang iets te weten over de aantallen lidmaten van de kerkelijke gemeenten: gegevens daarover zijn te vinden in de rapporten over de kerkvisitatie. De eerste volledige lijst dateert uit 1794.

Deze luidt als volgt:
Het tweede getal geeft het aantal lidmaten aan, dat sedert de vorige kerkvisitatie (in 1793) op belijdenis of met attestatie is aangekomen.
Edam: 973 45
Warder: 164 9
Etersheim en Schardam, ruim 70 0
Oosthuizen: 283 15
Beets: 133 8
Oudendijk: 117 8
Beemster: 480 34
Purmerend: 1043 47
Kwadijk: 80 2
Middelie: 107 2
Purmerland: 134 6
Ilpendam, circa: 160 1
Zuiderwoude: 54 0
Uitdam: 54 6
Holysloot: 79 7
Ransdorp: 84 6
Durgerdam, ruim: 200 11
Schellingwoude: 59 6
Nieuwendam, ruim: 270 10
Zunderdorp: 101 4
Watergang, ruim: 70 9
Landsmeer: 200 4
Buiksloot, ruim: 250 16
Broek in Waterland: 332 12
Monnickendam: 787 44
Marken: 295 10

De hoofdlijnen van de kerkelijke organisatie bleven ongewijzigd tot 1816. Op 7 januari van dat jaar werd uitgevaardigd het Koninklijk Besluit, houdende organisatie van het bestuur der Hervormde Kerk in de Nederlanden. De belangrijkste bepalingen uit het toen vastgestelde "Algemeen Reglement" luiden als volgt: Het bestuur van de Hervormde kerk vindt plaats op synodaal, provinciaal, classicaal en gemeentelijk niveau (artikel 3); het hoogste kerkelijke bestuur is opgedragen aan de synode (artikel 16). De leden van het provinciaal kerkbestuur worden benoemd uit de classes en wel uit elke classis één predikant en uit één van de classes bij jaarlijkse toerbeurt één ouderling of oud-ouderling (artikel 31). Als centrum voor het provinciaal kerkbestuur in Noord-Holland werd Amsterdam aangewezen (artikel 40). Om bijvoorbeeld de waarneming bij predikantsvacatures gemakkelijker te maken werden de classes verdeeld in ringen (artikel 49).

De classis Edam werd verdeeld in drie ringen:
Ring van Edam
1 Edam
2 Edam
3 Edam
4 Warder
5 Etersheim en Schardam
6 Beets
7 Oudendijk
8 Oosthuizen en Hobrede
9 Middelie
Ring van Purmerend
1 Purmerend
2 Purmerend
3 Beemster
4 Kwadijk
5 Purmerland
6 Ilpendam
7 Watergang
8 Landsmeer
9 Buiksloot

Ring van Monnickendam
1 Monnickendam
2 Monnickendam
3 Broek in Waterland
4 Zunderdorp
5 Nieuwendam
6 Durgerdam
7 Ransdorp en Schellingwoude
8 Holysloot en Uitdam (ged.)
9 Zuiderwoude en Uitdam (ged.)
10 Marken

In Noord-Holland zouden vijf classes komen: Amsterdam, Haarlem, Alkmaar, Hoorn en Edam (artikel 50). Een classis wordt bestuurd door een commissie van moderatoren, bestaande uit een preses, assessor, scriba, twee tot vier predikanten (dit naar gelang de grootte van de classis) en uit een (oud)-ouderling, die na één jaar aftreedt (artikel 55). Volgens artikel 60 zorgen de moderatoren voor de belangen van de kerken in hun ressort en houden toezicht op de gemeenten, kerkenraden en predikanten. De artikelen 61 tot en met 64 geven gedetailleerd de bevoegdheden van de moderatoren weer ten aanzien van de beroeping van predikanten, hun ontslag, behartiging van de belangen van hun weduwen en wezen. Zij bemiddelden ook bij geschillen in of tussen kerkenraden. De vergaderingen van de classes worden gehouden op de laatste woensdag in juni (artikel 65). De handelingen van de vergaderingen zijn tweeledig:
1 het doen van een voordracht voor de benoeming van een scriba en andere functionarissen;
2 het afhoren en sluiten van de rekening van de weduwenbeurs, en dergelijke (artikel 67).

De artikelen 78 tot en met 83 regelen de bevoegdheden van de ringen en de artikelen 84 tot en met 93 die van de kerkelijke gemeenten. Uit het voorgaande kan worden geconcludeerd, dat de handelingen van de vergaderingen van de classes na 1816 van veel minder belang zijn dan die van vóór die tijd. De meeste rechten en plichten gingen over aan de commissie van moderatoren (ook wel genoemd het classicaal bestuur). Bij Koninklijk Besluit van 22 juli 1870 werd het beginsel van scheiding van kerk en staat volledig doorgevoerd en werd de kerk volkomen zelfstandig. De kerk kreeg nu de gelegenheid zelf haar organisatievorm te kiezen. Dit was eigenlijk al mogelijk sedert de invoering in 1853 van de Wet op de Kerkgenootschappen. De in 1870 gekozen organisatie was vrijwel gelijk aan die uit 1816. Van belang is tenslotte nog, dat volgens artikel 13 van het "Algemeen Reglement" van 1816 alle Hervormde kerken in het Koninkrijk der Nederlanden onder gemeenschappelijk bestuur kwamen. Dit waren de Waalse, de Presbyteriaanse (Engels en Schots) en de Nederduitse kerk. Nieuw was dit niet, ook in 1586 mochten de Waalse kerken reeds gezamenlijk één afgevaardigde voor de nationale synode kiezen.

Sinds 1983 is er een samenwerking gegroeid tussen de classicale vergadering Edam van de Nederlandse Hervormde Kerk en de classicale vergadering Zaandam van de Gereformeerde Kerken in Nederland. Vanaf 1986 wordt gesproken over de Samenwerkende Hervormde Classis Edam en Gereformeerde Classis Zaandam. Tussen de Classicale Vergadering van Edam van de Nederlandse Hervormde Kerk en de Classis Zaandam van de Gereformeerde Kerken in Nederland is per 14 september 1988 een overeenkomst aangegaan tot brede interkerkelijke samenwerking (federatie).