Uw zoekacties: Steenhouwerij en Natuursteenhandel J. Radsma & Zn. te Haarlem

1021 Steenhouwerij en Natuursteenhandel J. Radsma & Zn. te Haarlem ( Noord-Hollands Archief )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. Geschiedenis van de archiefvormer
1021 Steenhouwerij en Natuursteenhandel J. Radsma & Zn. te Haarlem
Inleiding
1.
Geschiedenis van de archiefvormer
Organisatie: Noord-Hollands Archief
Gerardus (Gerard, kortweg Gé) Radsma (1924-2011) was geboren te Haarlem. Door een oorontsteking in augustus 1930 werd hij aan zijn linkeroor blijvend doof. In 1937 ging hij naar de ambachtsschool en in april 1939 behaalde hij zijn diploma timmerman. Vervolgens ging hij drie jaar naar de avond-vaktekenschool. In de Tweede Wereldoorlog werd Radsma tewerk gesteld bij de Hoogovens in IJmuiden. Daardoor beschikte hij over een Ausweis waarmee hij zich na spertijd op straat mocht bevinden en dus minder risico’s liep bij het bezorgen van illegale kranten en pamfletten. Bij een razzia aan het einde van de oorlog wist hij te ontsnappen door een fabriek binnen te vluchten. Daar liep hij een NSB-er tegen het lijf die hem echter redde door een groot vat over hem heen te zetten. Na de bevrijding werd hij in Zandvoort gelegerd om Duitse oorlogsobjecten te bewaken. Door deze werkzaamheden wist Radsma te sparen voor een eigen bedrijfskapitaal. Inmiddels had hij in mei 1945 officieel de steenhouwerij van zijn vader overgenomen, steenhouwerij J. Radsma & Zonen. Hij was daarmee de derde generatie Radsma die de steenhouwerij leidde.
In 1904 had zijn opa Jelte Radsma (1867-1933) dit bedrijf opgezet. Hij was een zoon van smid en wagenmaker Rienk Jeltes Radsma (1847-1900) die in 1880 met zijn gezin vanuit Friesland naar Haarlem kwam om zich te vestigen aan de Papentorenvest. Smid Radsma vertrok in 1899 naar Amsterdam en vervolgens naar Duitsland waar hij in 1900 overleed. Echter een aantal van zijn kinderen bleven in Haarlem of kwamen er later terug. Zo dus ook oudste zoon Jelte die in 1904 de werkplaats van zijn steenhouwerij aan de Bleeksteeg vestigde, achter Haas Azijnfabrieken NV aan de Spaarnwouderstraat. Het kantoor was gevestigd bij de woning van Jelte Radsma aan de Linschoterstraat 70. In 1918 waren de vader van Gé, Jelte jr (1890-1981) en diens broers Jacob Wilhelm en Douwe Cornelis in de zaak gekomen. Na het overlijden van oprichter Jelte sr zette Jelte jr vanaf 1934 de zaak alleen voort. Het kantoor was vanaf 1940 op diens woonadres Da Costastraat 23 gevestigd.
Overigens hadden twee jongere broers van Gerards opa, Bote Cornelis Radsma (1877-1964) en Ludolf Radsma (1879-?) in 1906 óók een steenhouwerij opgericht, aan de Kampersingel 8. Ze hadden een zogenoemde “toonkamer” aan de Grote Houtstraat 121. In 1929 trok Ludolph zich terug uit de zaak en verplaatste Bote Cornelis de zaak en het kantoor naar de Nieuwe Gracht 48. Voorheen was daar een werkplaats van de N.V. Steenhouwerij voorheen V.H.J. Troupin gevestigd. Echter een jaar later in 1930 werd de steenhouwerij van Radsma opgeheven, B.C. Radsma startte in september van dat jaar een viswinkel aan de Cornelissteeg 5 “De Roem van ’t Vischje”. Hij woonde zelf ondertussen ook op dit adres. Daarnaast begon hij begin 1932 een lunchroom met restaurant “De kleine Kerseboom” op Cornelissteeg 9 en een koffiehuishoudbedrijf aan de Kruisweg 22-24. De drie de zaken werden reeds in 1933 failliet verklaard; de zaak aan de Kruisweg werd overgenomen en heeft tot 1965 bestaan, “De Kleine Karseboom” werd eveneens overgenomen, in 1937 samengevoegd met Automatic Fluks en in 1969 als Restaurant Fluks aan de Grote Houtstraat 19-23 gevestigd. Daar bleef het tot de opheffing in de jaren ’80. B.C. Radsma was ondertussen weer als steenhouwer aan de slag gegaan onder de naam Steenhouwerij Vredehof aan de Kruisweg 6a. Het is niet bekend wanneer Bote Radsma zijn steenhouwerij beëindigde. Wel weten we dat vanaf 1960 de steenhouwerij en natuursteenhandel van G. Peper op dit adres gevestigd was tot diens opheffing in 1968.
Terug naar Gerard Radsma. Deze kocht in 1955 vlak bij de Bleeksteeg twee huizen in de Sint Antoniesteeg 8E en verbouwde deze tot één pand. Vooralsnog werd alles met de hand gemaakt of het zaagwerk uitbesteed, tot enkele maanden later een zaagmachine kon worden aangeschaft. In 1958 werd een derde, naastgelegen pand aan de Antoniestraat aangekocht, de werkplaats aan de Bleeksteeg werd verlaten. In de daaropvolgende jaren werd veel steenhouwerswerk uitgevoerd, met name aan kerken en grafstenen.
In 1961 trouwde Gerard Radsma met Trijntje Lenaarts.
In 1974 beëindigde de derde generatie Radsma de werkzaamheden. De firma werd verkocht aan de NV Costane te Heemste en Gerard Radsma verhuisde naar Bakkeveen in Friesland. Niettemin bleef hij nauw betrokken bij het wel en wee van de stad Haarlem en in het bijzonder bij de restauratie van de Grote- of Sint Bavokerk in de periode 1980-1983.
Het kantoor en de werkplaats aan de Antoniestraat waren inmiddels in 1978 verkocht aan Steenhouwerij G.A. Suurendonk B.V., een voortzetting van het oorspronkelijke steenhouwersbedrijf De Munnik uit 1881. Het huis aan de Sint Antoniesteeg werd verhuurd aan G. Goed. In 1989 verkochten Gerardus A. Suurendonk en Gerard Radsma respectievelijk Sint Antoniestraat 35 en Sint Antoniesteeg 8E aan de gemeente Haarlem. De panden werden afgebroken en hier kwamen in 1991 respectievelijk een nieuwe woning en parkeerplaatsen.
2. Geraadpleegde bronnen
Erfgoedstuk

Kenmerken

Datering:
1954-1983
Omvang in meters:
0,10
Periode documenten:
(1930) 1954-1983
Openbaarheid:
openbaar
Raadpleegmogelijkheid:
Gebruiksinformatie:
Inventaris inv. nrs. 1-4. Het archief is fragmentarisch.
Gemeente:
Haarlem