Uw zoekacties: Eskamppolder, 1878-1971

25 Eskamppolder, 1878-1971 ( Hoogheemraadschap van Delfland )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
De Eskamp 1) strekte zich uit van de Westerbeek tot de Loozerlaan (oudtijds Loosduinerlaan) en van de broeklanden en geestgronden langs de Loosduinse weg tot de Korte Laak en de Riethovense kade. De broeklanden en geestgronden hadden door hun hogere ligging natuurlijke afwatering; er bestond daar geen behoefte aan georganiseerde waterkering. Niettemin hebben de ingelanden van de Eskamp weten te bereiken dat zij mede de polderlasten droegen. Hoogheemraden van Delfland bepaalden in 1465, in hun uitspraak in een geschil tussen Oost-Eskamp en West-Eskamp : dat men die hoge landen ende clingen verhoefslagen sal"2). Ook op de Mient ten noorden van de Loosduinse weg zijn later polderlasten gelegd. Uit de rekening van Haagambacht van 1562/63 3) blijk dat de polder genaamd "die gemeente tot Eyckenduynen" daarin bijdroeg voor 60 morgen. De stand van de bemalingstechniek heeft het noodzakelijk gemaakt de Eskamp te splitsen in twee polders, de Oost-Eskamppolder en de West-Eskamppolder. Zodanige splitsing is een verschijnsel dat zich toen veel voordeed 4). Dolk meent als datum 5 augustus 1465 te moeten aannemen. Hij beroept zich op de bovenaangehaalde uitspraak van Hoogheemraden van Delfland van die dag. De pachters van de "westpolre" van Eskamp beklaagden zich dat één molen - die in de Oost-Eskamp stond - niet voldoende was om het water uit te slaan; zij wensten daarom een eigen molen te hebben. De ingelanden van de Oost-Escamp verzetten zich daartegen uit vrees dar daardoor het boezemwater zoeer zou stijgen dat kostbare voorziening aan de kaden nodig zouden zijn. Hoogheemraden gaven toestemming om de molen te bouwen doch onder voorwaarde "beyde die polren mit malckanderen gemeen te wesen ende tot eeuwigen dagen te blijven onverscheyden". Het tegendeel van splitsing dus! Niettemin zijn de polders op de duur uit elkaar gegaan, tot een nieuwe wijziging van de techniek hen noopte de banden weer aan te knopen!
In 1516 worden zij nog samen genoemd in de rekening van de heemraadspenning 5) doch spoedig daarna worden zij afzonderlijk vermeld. De Eskamp behoorde, het bleek reeds, tot het hoogheemraadschap Delfland. Nog niet tot de Zeven Ambachten, de kern van het latere hoogheemraadschap. Eerst toen het baljuwschap Rijnland reeds stevig georganiseerd was - de Eskamp behoorde daartoe - is de Eskamp onder het hoogheemraadschap Delfland gekomen, waardoor een uitzondering ontstond op de regel dat de grenzen van baljuwschap en waterschap samenvallen. Het ambacht van Eskamp onderhield met de ambachten van Naaldwijk en van De Lier de Naaldwijkersluis. Bovendien droeg de Eskamp bij in het onderhoud van de Maasdijk en van enige bruggen en wateringen. Na de splitsing kwam 60% voor rekening van de West-Eskamppolder en 40% voor rekening van de Oost-Eskamppolder. 6) Politiek behoorde de Eskamp tot het Westambacht van den Haag, ook Eikenduiner- of Mientambacht genaamd, tesamen met de Segbroekpolder. Het is aannemelijk dat Eikenduinerambacht oorspronkelijk deel uitmaakte van Monsterambacht: het verloop van de perceelscheidingen in de Eskamp wijst op ontginning vanuit Poeldijk, en kerkelijk heeft Eikenduinen tot Monster behoord 7). Op 8 december 1811 werd de gemeente Loosduinen in het leven geroepen. De Eskamp werd aan het grondgebied van de nieuwe gemeente toegevoegd. De rekeningen van 1811-1839 werden afgehoord door respectievelijk ten overstaan van de burgemeester van Loosduinen. Bij besluit van Prov. Staten van Zuid-Holland van 6 november 1857, geodgekeurd bij K.B. van 4 januari 1858 nr. 40 werden de twee polders onder één bijzonder reglement gebracht. Beide delen behielden echter hun eigen naam en eigen financiën! Het bestuur bestond uit een voorzitter en vier molenmeesters, waarvan twee uit elk van beide polders. Deze wonderlijke situatie bracht complicaties in de administratie: de indeling van het archief in 4 afdelingen is er het gevolg van. In 1877 ontstonden moeilijkheden.
Vele ingelanden gevoelden behoefte aan een stoomgemaal. De vergadering van ingelanden van de West-Eskamp stemde vóór, de vergadering van de minder welvarende Oost-Eskamppolder tegen. Gedeputeerde Staten bemoeiden zich met de kwestie wat tot gevolg had dat alsnog tot gezamenlijk bouwen van een stoomgemaal werd besloten. Bij besluit van Prov. Staten van 9 juli 1878, goedgekeurd bij K.B. van 6 september 1878, nr. 15 werd het reglement door een nieuw vervangen, waarbij beide polders geheel werden samengesmolten. Hierboven werd reeds verhaald hoe in 1645 toestemming voor het bouwen van de West-Eskampmolen werd verkregen. Hoelang de molen in de Oost-Eskamp toen reeds bestond is niet bekend; zo heel oud zal zij nog niet zijn geweest. In 1588 verleenden Hoogheemraden consent voor het stellen van een nieuwe molen in plaats van de oude Oost-Eskampmolen, die vergaan was en op een ongeschikte plaats stond, één à twee boogschoten meer noordwaarts aan dezelfde tocht 8). Ongetwijfeld zijn beide molens nog wel eens vernieuwd; uit de bewaard gebleven rekeningen blijkt daarvan echter niets. Na de bouw van het stoomgemaal werd de West-Eskampmolen gesloopt. De Oost-Eskampmolen bleef in bedrijf tot 1938. In 1954 kreeg het gemeente-archief van 's-Gravenhage het archief van de Eskamppolder in bewaring. Stukken anterieur de 19e eeuw worden daarin vrijwel niet aangetroffen. Evenwel bevat het oud-archief van de gemeente bescheiden welke daarin tengevolge van de bemoeiingen van de Magistraat met waterstaatszaken zijn gedeponeerd 9). De gaderboeken en andere documenten bleven onder de ambachtsbewaarders berusten 10), zij zijn zodoende waarschijnlijk verloren gegaan. In 1858 werd H.C. Waldeck voorzitter. Hij hervormde de administratie. Sindsdien is het archief goed bewaard gebleven. Zijnopvolger, Mr. J. baron de Constant Rebecque, voerde een rubriekenstelsel in, dat hij terugwerkte waardoor de ordening van Waldeck geheel verstoord werd.
Zijn opvolgers hebben dat stelsel verlaten om tot een eenvoudiger opzet terug te keren.
De voormalige West-Escamppolder en Oost-Escamppolder werden bij besluit van Provinciale Staten van 6 november 1857 verenigd onder de naam Oost- en West-Eskamppolder. De naam van deze polder werd bij besluit van 9 juli 1878 veranderd in Eskamppolder. In 1971 is de polder met de Uithofspolder samengevoegd onder de naam van Eshofpolder
Archivalia betreffende de Eskamp zijn te vinden in Oud-Archief Delfland (OAD) en in archieven van de gemeente Den Haag (O.A., H.Z.V.M., O.E.C.P. en W.E.C.P.)
Noten
Erfgoedstuk

Kenmerken

Datering:
1878-1971
Auteur:
J.E.J. Geselschap/ C. Postma
Periode orgaan:
1878-1971
Beschrijving:
Inventaris van het archief van de Eskamppolder, 1878-1946. -J.E.J. Geselschap. -S.l. S.a. ['s-Gravenhage 1956] met plaatsingslijst tot 1971
Rechtsvoorganger:
Oost-Eskamppolder en West-Eskamppolder
Rechtsopvolger:
Eshofpolder
Titel inventaris:
Inventaris van het archief van de Eskammpolder, 1878 - 1946. - J.E.J. Geselschap. - S.l. S.a. ['s-Gravenhage 1956]
Openbaarheid:
ja
Omvang:
49 dozen
Andere toegang:
Plaatsingslijst
Elders opgeslagen:
Nee
Gerelateerd archief:
Archieven Hoogheemraadschap van Delfland, 1319-
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld.Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Hoogheemraadschap van Delfland, Delft. Toegang 25 Eskamppolder, 1878-1971 1878-1971
VERKORT:
NL-DtHHD-25
Geografische namen:
Categorie:
  • Zonder categorie