In essentie was de taak van het zuiveringschap zorg te dragen voor schoon oppervlaktewater in het verzorgingsgebied. Hiertoe beheerde het zuiveringschap RWZI's, rioolpersleidingen en rioolgemalen. Een ander middel dat het zuiveringschap hiertoe ten dienste stond was vergunningverlening en handhaving. Het zuiveringschap deed dit op grond van de WVO. Het kader van bedrijfsvoering en ontwikkeling werd gevormd door de waterkwaliteitsplannen *  , waarvan de eerste in 1978 gereedkwam *  . De werkingsduur van dit eerste plan, bedoeld voor de periode 1978-1983, werd verlengd tot 1987 *  . Het waterkwaliteitsbeheersplan, dat op grond van de gewijzigde WVO verplicht was, besloeg de periode 1987-1992 *  . Het derde kaderstellende plan was het integrale Waterbeheersplan 1994-1998, opgesteld in samenwerking met het Hoogheemraadschap Amstel Gooi en Vecht en de Provincie Utrecht *  . Dit plan ging naast waterkwaliteit ook over waterkwantiteit.

Om de taken op het gebied van zuivering van afvalwater uit te voeren beheerde het zuiveringschap RWZI's, rioolgemalen en persleidingen *  . Voor een deel waren deze installaties in beheer bij gemeenten; met inwerkingtreding van de WVO in 1970 viel deze taak de provincie in casu het zuiveringschap toe. De overname in eigendom en beheer van deze installaties en de verdeling van de kosten (riolering was een gemeentetaak gebleven) is terug te vinden in een aantal 'overnemings' dossiers.

Het eerste meerjarenverslag laat een overbelast bestand aan RWZI's zien *  . Om die reden bouwde en vergrootte het zuiveringschap RWZI's. Het eerste en grootste project was RWZI-Horstermeer. De uitbreiding van RWZI-Uithoorn in 1985, begroot op bijna 21 miljoen gulden, kostte 3,5 miljoen gulden meer dan begroot *  . De laatste grote investeringen van het zuiveringschap waren de uitbreiding van RWZI-Huizen, begonnen in 1994 met een begroting van 35 miljoen gulden *  en RWZI-Blaricum, in 1996 begroot op 9,5 miljoen gulden *  . Deze grote investeringen resulteerden in een sterke verbetering van de kwaliteit van het oppervlaktewater *  , terwijl de kwaliteit in de eerste helft van de jaren '90 verder verbeterde *  . Een belangrijke technologische vooruitgang was de ontwikkeling en toepassing van defosfatering, sinds augustus 1984 toegepast op het water dat vanuit het IJmeer werd toegevoegd aan het Naardermeer, vanaf 1993 op RWZI's *  .

Steeds strenger wordende eisen met betrekking tot het storten van zuiveringsslib maakten het afzetten in de landbouw onmogelijk. Storten van verontreinigd slib was een kostbare aangelegenheid. Om de massa van het zuiveringsslib te verkleinen werden in 1994 slibontwateringsinstallaties gebouwd op RWZI-Hilversum en RWZI-Horstermeer (slib bestaat voor 97% uit water) *  . Voor verdere droging werd met de gemeente Amsterdam samengewerkt in de thermische slibdrogingsinstallatie op RWZI-Amsterdam-Oost.

Een belangrijk instrument voor de verbetering van de waterkwaliteit is lozingsvergunningverlening. Het zuiveringschap is daartoe bevoegd op grond van de WVO en de Verordening Verontreiniging Oppervlaktewater Noord-Holland (VVO-NH). De belangrijkste categorieën waren bedrijfslozingen en agrarische lozingen *  . De vergunningsverlening en juridische procedures met Cindu B.V. zijn in extenso bewaard, gezien het historische en milieutechnische belang van deze vervuiler (onder meer de ramp van 1992). Een belangrijke verbetering van de waterkwaliteit werd bereikt door de aansluiting van diverse gebieden op het centrale rioolstelsel *  .

Ook het doorspoelen van wateren, baggeren en andere waterhuishoudkundige maatregelen werden door het zuiveringschap aangewend om de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren. De aanzuigende werking van de diepliggende Horstermeerpolder op afstromend Goois grondwater werd tegengegaan door de watertekorten aan te vullen met gebiedseigen kwelwater *  . Dit zogenaamde ANKO-project liep van 1986 tot 1995 en was een van de vijf landelijke proefprojecten in het kader van eutrofiëringsbestrijding.

Het werk van het zuiveringschap werd bekostigd door middel van de verontreinigingsheffing. Alle bovenstaande investeringen zorgden ervoor, dat de lasten voor de burger gestaag stegen. Door publiciteit en voorlichtingsfolders probeerde het zuiveringschap draagvlak hiervoor te creëren *  . Een andere taak die belangrijker werd was milieu-educatie, bijvoorbeeld door middel van lespakketten *  .

Vanaf 1990 werd internationale ondersteuning prominenter. Zo was het zuiveringschap behulpzaam in het door oorlog geteisterde Bosnië en Kroatië *  , en speelde het zuiveringschap een belangrijke rol bij de uitbreiding van RWZI Bubali op Aruba *  .