Uw zoekacties: Coöperatieve Zuivelfabriek Heino Krause te Heino

1520 Coöperatieve Zuivelfabriek Heino Krause te Heino ( Collectie Overijssel locatie Zwolle )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
1. Inleiding
Geschiedenis van de organisatie
1520 Coöperatieve Zuivelfabriek Heino Krause te Heino
1. Inleiding
Geschiedenis van de organisatie
Tot het begin van de 20e eeuw waren de boeren uit Heino gewend zelfstandig hun bedrijf uit te oefenen. Ze fokten varkens en runderen en maakten boter op hun boerderij. De producten die over waren, verkochten ze zelf op lokale markten of aan handelaren. Door de komst van landbouw- en zuivelcoöperaties veranderde hun bedrijfsvoering ingrijpend. Samenwerking op basis van solidariteit was voortaan de boodschap.
De eerste stoomzuivelfabriek in Heino werd in 1901 opgericht door de gebroeders Maas: fabrikanten uit Wijhe, en de gebroeders Lugard: handelaren-exporteurs uit Deventer. Na negen jaar veranderde de naam in: De Naamloze Vennootschap op Coöperatieve Grondslag Stoomzuivelfabriek 'Heino'. Enkele veehouders werden aandeelhouders naast de oude firmanten Maas en Lugard. Uiteindelijk vond op 15 november 1912 de oprichtingsvergadering plaats van de Coöperatieve Stoomzuivelfabriek 'Heino', een overname van de bestaande zuivelfabriek.
Deze Coöperatieve Stoomzuivelfabriek 'Heino', later Coöperatieve Melkproductenfabriek 'Heino Krause', gold jarenlang als een belangrijke werkgever, totdat de fabriek in 1991 door fraude ten onder ging.
In de statuten van 1912 worden twee belangrijke doelstellingen van de coöperatie vermeld. Ten eerste: het bouwen of kopen van een zuivelfabriek. Dit met de restrictie dat de gezamenlijk toegetreden boeren ten minste samen 500 koeien hebben. En ten tweede: het voor gemeenschappelijke rekening verwerken van melk tot melk- en zuivelproducten en de verkoop ervan.
Boterbereiding was in de begintijd verreweg het belangrijkst. In 1928 nam de directie (met toestemming van haar leden) een belangrijk besluit door de bouw van een inrichting binnen de fabriek die door verstuiving van (onder)melk melkpoeder produceerde. Het door het 'Krause-principe' - Eberhard Krause was de uitvinder van dit principe - verkregen melkpoeder was beter oplosbaar dan de bestaande melkpoeders. Na de Tweede Wereldoorlog exporteerde men zelfs naar Azië en Afrika.
In het beginjaar telde de coöperatie 108 boeren. 50 jaar later (1962) 852 leden. Daarna daalde het aantal aangesloten boeren in 1989 tot 315. Dit waarschijnlijk door de schaalvergroting in de landbouw. Uiteindelijk procedeerden 212 melkveehouders in 1993 tegen de frauderende directeur.
In 1913 hadden de aangesloten boeren gezamenlijk 1618 melkkoeien en de zuivelfabriek 9 personeelsleden in dienst. In 1989 waren er gezamenlijk 11686 koeien en 62 personeelsleden.
De firma kreeg in 1984 te maken met de gevolgen van de opgelegde productiebeperking door de E.E.G. Deze moest het grote melkoverschot in Europa tegengaan. Er was namelijk een 'melkplas' en een 'boterberg' ontstaan. Door een verminderde melkaanvoer van de aangesloten leden, dreigde de verwerkingscapaciteit van de fabriek onbenut te raken. De toenmalige directeur ir. J.Sijtsema moest daardoor veel te dure melk bijkopen. Om dat financiële verlies op te vangen, knoeide hij met de boekhouding en vermengde melkpoeder met lactose (suiker), omdat het goedkoper was dan zuivere melk te gebruiken.
In 1991 kwam de fraude aan het licht en de zuivelfabriek ging dicht. De frauderende directeur is later door de rechtbank in Zwolle veroordeeld tot 6 maanden voorwaardelijke gevangenisstraf. De schade werd ondanks 18 jaar procederen op de boeren verhaald.
De ondergang van 'Heino Krause' heeft bij de personeelsleden en veehouders een bittere smaak nagelaten.
Geschiedenis van het archief
Verwerving van het archief
Verantwoording van de inventarisatie

Kenmerken

Datering:
1906 - 2000
Omvang archiefblok:
0,84 m
Voorwaarden voor raadpleging:
Dit archief is geheel openbaar
Toegang:
Boog, E.W., Inventaris van het archief van de Coöperatieve Zuivelfabriek Heino Krause te Heino, 1906 - 2000, Zwolle (2015).
Openbaarheid:
Dit archief is geheel openbaar.