Uw zoekacties: Nederlands Hervormde gemeente te Hellendoorn

1277 Nederlands Hervormde gemeente te Hellendoorn ( Collectie Overijssel locatie Zwolle )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. De kerk in het dorpsbeeld
2. De "lage kerk"
3. Is Luchere Hellendoorn?
4. Een houten kapel vóór 1150
5. De kerk en de adel
6. De tijd voor de hervorming; pastoors en vicarissen
7. De klokken
8. Het gotische koor
9. Het gasthuis
10. Pastoor Lubbertinck en koster Lubbertinck
11. De Hervorming in Hellendoorn
12. De beelden en het Mirakel van Hellendoorn
13. Haarle en de Hervorming
1277 Nederlands Hervormde gemeente te Hellendoorn
Inleiding
13.
Haarle en de Hervorming
Ging het kerkdorp Hellendoorn vrijwel in zijn geheel over tot de hervorming, met de buurtschap Haarle was dat niet het geval: het bleef trouw aan het oude geloof (en is nog steeds geheel R.K.). De afgelegenheid heeft hier waarschijnlijk een rol gespeeld. Misschien hebben rondreizende priesters daardoor gelegenheid gehad onopgemerkt de bewoners van Haarle te bezoeken en ze te vermanen en aan te sporen trouw te blijven aan de moederkerk. En zij hebben stand gehouden, hoeveel moeilijkheden hun ook in de weg werden gelegd. We lezen er niet van, dat met geweld geprobeerd werd ook Haarle "om"te krijgen, maar indirect werd toch wel zware dwang uitgeoefend, want de bewoners waren verplicht hun kinderen door de predikant in de kerk van Hellendoorn te laten dopen en ook voor huwelijk en begraven was men op Hellendoorn aangewezen. Kinderen, die niet hervormd gedoopt waren, werden niet als wettig beschouwd en konden niet erven. Helemaal zonder verzet is dat niet gegaan, hetgeen blijkt uit het oudst bewaard gebleven doopregister (1610-1631), waarin Ds. Rappeus in gebroken Duits aantekent:
"Dommica Quasimodo" (eerste zondag na Pasen) "Tonni Lidtling te Harl een soon gedopt genoemt Hendrik".
En dan vinden we in de Marge:
"N.B. Wisz ist den Rebell den sich erstlich opponir hat und is geshenen Pasen durch den Schulten beim Droste verklagt". Dat wil dus zeggen: "Deze is de rebel, die zich aanvankelijk heeft verzet en is verlopen Pasen door de schout aangeklaagd bij de Drost". Wat voor gevolgen deze aanklacht voor Lidtling (of Littelink) gehad heeft worden we niet gewaar, maar uit het vervolg blijkt wel dat Haarle verder geen openlijk verzet heeft geboden.
Langzamerhand kwam er voor de Katholieken ook meer vrijheid en omstreeks 1700 heeft Haarle een eigen kerk en pastoor. Trouwen, dopen en begraven moest nog lang plaats hebben in Hellendoorn en toen al lang niet meer de hand werd gehouden aan de doopdwang moesten de bewoners van Haarle toch nog hun doden in of bij de kerk van Hellendoorn begraven. Ook voor de pastoors van Haarle gold dat. In de graf lijsten komt voor: Op 12 maart 1751 is begraven in de Grote kerk in vak IX, graf 5 de heer Hofhuis van Haarle, Roomsch priester". Om 1788: "Begraven in vak X, graf 6 Bernardus Bruggink R. priester". In 1817 kreeg Haarle een eigen begraafplaats.
14. De Adel na de Hervorming. Het "Oude-Wijfkens-huisje"
15. De drie adellijke geslachten in de kerk
16. De kerk in oorlogstijd na 1600
17. De stormramp van 12 dec. 1747
18. De predikanten
19. De kosters en schoolmeesters
20. Onderhoud en herstellingen
21. Het Offerblok
22. De muurschildering
23. Restauratie- en uitbreidingsplannen
24. De grote restauratie
25. Overzicht van predikanten van Hellendoorn

Kenmerken

Datering:
1610 - 1985
Omvang archiefblok:
9 m
Voorwaarden voor raadpleging:
Het archief is openbaar.
Toegang:
Hekkert, F.C., W.F. ter Avest, Inventaris van de archieven van de Hervormde gemeente te Hellendoorn, 1610 - 1985, Zwolle (2004).