Op 15 maart 1873 wordt op initiatief van de heren ds. A.J.Bijl en J.R. Meesters uit Steenwijk, J.C.Wijnolda en W.Houwing uit Vledder en ds. P.W. van Doorn uit Steenwijkerwold, de Nederlandse Protestantenbond, afdeling Steenwijk en Omstreken opgericht.
De eerste voorzitter was de doopsgezinde predikant A.J.Bijl. Een jaar later trad de heer H. van Dalfsen toe tot het bestuur. Behalve als gedreven onderwijzer en geschiedschrijver over o.a. de stormvloed van 1825, die N.W.Overijssel teisterde, was hij vele jaren actief binnen de NPB Steenwijk en Omstreken. Later zou de heer D.H.Wicherson, gemeenteraadslid en voorzitter van de plaatselijke Kamer van Koophandel, vele jaren voorzitter van de NPB-afdeling worden. Het grote roosvenster in de voormalige kerk van de NPB aan de Kornputsingel in Steenwijk is een geschenk van hem. Nu dient deze kerk als aula voor de begrafenis-onderneming 'De Laatste Eer'.
De landelijke NPB was drie jaar eerder - in 1870 - opgericht in Utrecht als gevolg van een anti-confessionele beweging die onder andere in Dokkum begon ('De Dokkumer Krans'). Men mag de NPB beschouwen als de eerste steen van de vrijzinnig protestantse zuil.
Het doel van de NPB was om te strijden voor het vrijzinnige element in de Nederlands- Hervormde, Remonstrantse, Doopsgezinde en Lutherse Kerken. Men wilde religie en wetenschap (bijvoorbeeld de evolutietheorie) met elkaar verzoenen.
De afdeling Steenwijk en Omstreken vermelde in haar statuten (citaat): 'zich ten doel te stellen om de vrije ontwikkeling van het godsdienstig leven te bevorderen, zowel binnen de kring der kerkgenootschappen als op ieder ander gebied'.
In de praktijk betekende dit onder andere godsdienstprediking. Rond 1880 werden per jaar 10 godsdienstoefeningen gehouden. Tien jaar later 12 en in 1913 (het jaar van het 40-jarig bestaan van de afdeling) 28.
Ook werd er een zondagsschool opgericht en er kwam een koraalvereniging.
Jaarvergaderingen werden gehouden in de maand oktober.

Het archief van de Nederlandse Protestantenbond, afdeling Steenwijk en Omstreken beslaat de periode 1888 - 1970 en bestaat voornamelijk uit een serie notulenboeken van 1888 tot en met 1928. Van recenter datum is alleen een kasboek aanwezig in dit archief dat tot 1970 bijgehouden is.
Er zijn geen jaarverslagen aangetroffen of archiefbescheiden die informatie kunnen geven over de opheffing van deze afdeling of dat zij zich aangesloten hebben bij een andere afdeling.
Op de landelijke NPB website wordt de lokale afdeling Steenwijk en Omstreken niet meer vermeld (2014).Daar het kasboek tot het jaar 1970 loopt en de documenten in het archief van de NPB afdeling Zwolle aangetroffen zijn (die in 1979 opgeheven is), kan men redelijkerwijs aannemen dat de NPB afdeling Steenwijk ergens tussen 1970 en 1979 opgeheven is.
Er zijn geen archiefstukken vernietigd. De omvang van het archief is 0,12 meter. Er is geen overeenkomst van inbewaargeving of schenking opgemaakt. Het archief is openbaar.