Uw zoekacties: Huis Almelo

0214 Huis Almelo ( Collectie Overijssel locatie Zwolle )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Voorwoord
Bijna vijftig jaar zijn verstreken sedert het moment waarop het huisarchief Almelo zijn eeuwenlange verblijfplaats, huis Almelo, verwisselde voor een onderdak bij de Rijksarchiefdienst. Met het verschijnen van deze publikatie wordt uiteindelijk het ideaal volledig gerealiseerd dat in 1946 aan jhr. dr. D.P.M. Graswinckel, algemene rijksarchivaris, en mr. W.C. graaf van Rechteren Limpurg, heer van Almelo en Vriezenveen, voor ogen stond: het archief materieel goed verzorgd en gehuisvest, inhoudelijk ontsloten volgens de beste tradities van het Nederlandse archiefwezen en goed beschikbaar voor historisch onderzoek.
Het werd een werk van lange adem, een werk dat meerdere keren stokte en waarbij de inzichten wel eens veranderden. Zonder aan de inbreng van de vele anderen die grotere en kleinere steentjes bijdroegen, tekort te willen doen moeten hier drie personen met ere genoemd worden: R.M. de Raat, C.C. van der Woude en A.J. Mensema. De eerste heeft in de jaren tachtig een voorlopig eindprodukt tot stand gebracht; de twee laatsten zorgden in ruim drie jaren voor de definitieve afronding. De publikatie die thans voorligt, heeft een omvang die vandaag de dag nog zelden voorkomt: een Inventaris voorzien van Regestenlijst, Leenrepertorium en Generale index, totaal een kleine achttienhonderd pagina's druks in zeven delen.
Het uitzonderlijk cultureel belang van het huisarchief Almelo voor Overijssel rechtvaardigt de grote investeringen van de afgelopen decennia. De toegangen op het huisarchief Almelo vormen het tastbaar resultaat van het werk van enige generaties archivarissen. Het is nu aan de onderzoekers om met deze instrumenten als hulpmiddel aan de slag te gaan en onze kennis van het verleden met name van Almelo en Vriezenveen, van Twente en Overijssel te vergroten en te verdiepen. Immers, het moet ook hier nog eens benadrukt worden: het huisarchief Almelo is een ware goudmijn voor ons inzicht in vele facetten van het maatschappelijk leven in vroeger eeuwen
Het Rijksarchief in Overijssel rekent het zich tot een eer onder de alhier beheerde archieven één van de belangrijkste en grootste particuliere archieven van ons land te mogen tellen. Op deze plaats past een woord van dank aan de huidige eigenaar van het archief, mr. A.F.L. graaf van Rechteren Limpurg, heer van Almelo en Vriezenveen, voor het openstellen van deze rijke bron. Het geduld van de familie Van Rechteren Limpurg is lang op de proef gesteld, maar tenslotte is het werk voltooid! Zwolle, Sint Georgiusdag 1993, H. Bordewijk, Rijksarchivaris in Overijssel
1. De geschiedenis van het huis en zijn bewoners
2. De geschiedenis van het archief
3. De inventarisatie van het archief
4. De bijlagen en overige toegangen
5. Genealogie van het geslacht van Almelo en van het geslacht van Rechteren en van Rechteren Limpurg
6. Literatuur
Inventaris
6. Regestenlijst
6.1. Inleiding
0214 Huis Almelo
Inventaris
6. Regestenlijst
6.1.
Inleiding
Teneinde de rijke inhoud van het huisarchief Almelo uit de periode voor de zeventiende eeuw grotere bekendheid te geven, is naast de inventaris (delen 1, 2 en 3) en het leenrepertorium (deel 6) ook een regestenlijst in druk uitgegeven.
Tegelijk met het beschrijven van de archiefstukken zijn gedurende een lange reeks van jaren door de verschillende inventarisatoren regesten gemaakt van de daarvoor in aanmerking komende akten. In 1988 kwam een voorlopige regestenlijst met index samengesteld door R.M. de Raat in de studiezaal beschikbaar. In het kader van de definitieve afronding van het inventarisatieproject huisarchief Almelo bleek een algehele controle op de transcriptie van namen en datering noodzakelijk, aangezien in de fase van de tekstverwerking onvoldoende collationering had plaatsgevonden. In 1991 en 1992 werden door ondergetekende alle regesten op dit punt gecontroleerd met de originele archiefstukken. Na het gereedkomen van de definitieve inventaris midden 1992 bleek van een aantal in aanmerking komende akten geen regest te zijn vervaardigd. Een tijdrovende controle van alle in de inventaris voorkomende akten van vóór 1579 was het gevolg met als oogst 94 nieuwe regesten en een groot aantal niet vermelde afschriften. Hierbij bleek ook de verwijzing over en weer tussen inventarisnummer en regest niet vlekkeloos. Aangezien in dat stadium het eerste inventarisdeel al gedrukt was, waren enige noodgrepen noodzakelijk met als resultaat een aantal A-nummers en enige vervallen nummers
Regesten zijn gemaakt van alle akten voorkomende in het huisarchief Almelo tot en met het jaar 1578. Het eindjaar van de regestenlijst is bepaald door het feit dat vanaf dat jaar het aantal in het archief overgeleverde akten enorm toeneemt. Voorts vangt het archief van de Staten van Overijssel in 1578 aan, waardoor, zeker wat de politieke betekenis betreft, de akten in het huisarchief Almelo minder uniek worden. Daarnaast is in dat jaar de bereddering van de boedel van Hendrik van Rechteren, afgezien van het geschil over het bezit van de gehele heerlijkheid, beëindigd
Geen regesten zijn gemaakt van de leenakten geregistreerd in de leenregisters van de Grote en Kleine Leenkamer van het Almelo. Deze akten zijn alle opgenomen in het Leenrepertorium van het huis Almelo (deel 6).Wel zijn die leenakten opgenomen die in het huisarchief buiten de leenregisters werden aangetroffen, bijvoorbeeld in de vorm van een charter. Regesten zijn beknopte weergaven van de inhoud van akten. Hierbij wordt onder akten verstaan die geschriften die aan dusdanige vormvereisten voldoen, dat zij als rechtsgeldig getuigenis en bewijs van een rechtshandeling of rechtsfeit hebben kunnen dienen.
De opgenomen regesten zijn chronologisch gerangschikt. Wanneer de betreffende akte niet nauwkeurig gedateerd kon worden, is gepoogd het tijdstip van ontstaan zo goed mogelijk te benaderen. Deze dateringen zijn tussen teksthaken geplaatst. Steeds zijn deze onvolledig gedateerde regesten geplaatst op de laatst mogelijk datum, aangezien het stuk dan zeker bestond. Een regest, waarvan alleen het jaartal vaststaat, komt derhalve na het regest van een akte van 31 december van dat jaar. Achtereenvolgens zijn in de regesten van de akten, na het volgnummer, de volgende gegevens opgenomen: