Uw zoekacties: Registers van Naamsaanneming

0125 Registers van Naamsaanneming ( Collectie Overijssel locatie Zwolle )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiƫrarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiƫrarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
De hierna beschreven registers van naamsaanneming zijn opgemaakt ingevolge het Keizerlijk Decreet van 18 Augustus 1811 (Bulletin des lois 387, no. 7178) en de, naar aanleiding daarvan, volgende besluiten.
Het Keizerlijk Decreet van 1811 bepaalde, dat de ingezetenen "der Departementen van het voormalig Holland, der Monden van den Rhijn, der Monden van de Schelde en van het arrondissement van Breda", die geen vaste familienaam en voornaam hadden, deze in de loop van het jaar der afkondiging van het decreet moesten aannemen en er aangifte van moesten doen bij de ambtenaar van de Burgerlijke Stand in de gemeente waarin zij woonachtig waren. Voorgeschreven werd verder welke namen aangenomen en welke behouden mochten worden, waarvoor de bepalingen van de Wet van 11 germinal an XI (l April 1803), (Bulletin des lois 267, no. 2614) golden.
Blijkens besluit van de Prefect van de Monden van de IJssel van 15 October 1811, no. 4 (Gazette du Departement des Bouches de l'Issel van 22 October 1811, no. 24) werd, naar aanleiding van een schrijven van de Minister van Binnenlandse Zaken aan de Prefect van het Departement der Monden van de IJssel, d.d. 10 September 1811, 1e divisie, waarbij nadere instructies betreffende de uitvoering van het decreet van 18 Augustus 1811 werden gegeven, uitdrukkelijk bepaald, dat de registers in duplo moesten worden gehouden.
Bij decreet van 17 Mei 1813 (Bulletin des lois 503, no. 9243) werd de termijn voor het aannemen van familie- en voornamen verlengd tot 1 Januari 1814, terwijl bij besluit van de Gouverneur van Overijssel van 2 December 1819, 1e divisie, no. 2 (Provinciaal Blad 1819, no. 115) besloten werd de burgemeesters en schouten uit te nodigen om de ingezetenen die nog geen vaste geslachtsnaam hadden aangenomen er op te wijzen, dat zij ingevolge het decreet van 1811 verplicht waren dit alsnog te doen.
Dat in 1825 nog steeds niet alle ingezetenen van Overijssel aan de bepalingen van het decreet van 1811 hadden voldaan, blijkt uit het besluit van de Gouverneur der provincie Overijssel van 5 December 1825, 1e divisie, no. 1. (Provinciaal Blad 1825, no. 121), waarbij, naar aanleiding van het Koninklijk Besluit van 8 November 1825 (Staatsblad, no. 74), besloten werd, dat de ingezetenen die nog steeds geen eigenlijke geslachtsnaam voerden, maar veranderlijke bijnamen droegen, welke zij bij verandering van woonplaats met andere namen, ontleend aan plaatsen of erven, verwisselden, opnieuw een termijn van 6 maanden werd gegeven om een vaste geslachtsnaam aan te nemen.
Bij niet voldoen aan dit besluit werden, evenals bij de voorgaande besluiten, straffen in uitzicht gesteld.
Alleen in de Zwolse registers zijn akten van naamsaanneming van na Juni 1826 ingeschreven. Er wordt in de akten niet vermeld op welke bepalingen deze inschrijvingen steunen, Daar na 8 Nov. 1825 geen Wet of besluit betr. naamsaanneming meer genomen is, hadden deze inschrijvingen waarschijnlijk plaats naar aanleiding van het besluit van de Gouverneur van Overijssel van 2 Dec. 1819.
De in deze beschrijving vermelde registers zijn niet ingevolge een Koninklijk Besluit naar het Rijksarchief in Overijssel overgebracht. Grotendeels zijn ze tegelijk met de z.g. Retroacta van de Burgerlijke Stand in 1920 door de Gemeentebesturen overgedragen, terwijl ook later van die zijde nog registers ontvangen zijn. Voorzover niet bij de registers vermeld, zijn ze waarschijnlijk in 1932, tegelijk met de registers van de Burgerlijke Stand van 1811-1842, van de Rechtbanken te Almelo, Zutphen en Zwolle ontvangen.
Naast de invoering van de Burgerlijke Stand is vooral het Decreet van 18 Aug. 1811 voor Overijssel van belang geweest. Immers voor 1811 had vooral de grote meerderheid der landelijke bevolking in dit gewest nog geen vaste familienaam. Gedeeltelijk waren het hier patronymen-verwisselden dus van vader op zoon-maar merendeels werden de namen ontleend aan de boerenerven en verwisselden ook weder als de boer of diens zoon(s) een ander erf ging(en) bewonen, terwijl ook dikwijls dan weer een patronym, dan weer de naam van een goed, dan weer de naam van een vroeger bewoond goed als geslachtsnaam gold voor dezelfde persoon.
In de 3 hoofdsteden zijn het vrijwel uitsluitend Joden en inwoners met een patronym die een geslachtsnaam aannemen; de andere inwoners daar droegen merendeels reeds vaste geslachtsnamen.
De registers van naamsaanneming, aangelegd door de maires en voortgezet door de ambtenaren van de Burgerlijke Stand, vormen daarom een noodzakelijke schakel tussen de z.g. Retroacta van de Burgerlijke Stand en de Burgerlijke Standsregisters.
1. Ontbrekende registers
2. Gemeenten 1811 gemeenten na juli 1818 (na de splitsingen en wijzigingen)
Inventaris
-- Denekamp, zie Ootmarsum.
0125 Registers van Naamsaanneming
Inventaris
--
Denekamp, zie Ootmarsum.
NB:
Denekamp is in Juli 1818 een zelfstandige gemeente geworden. Zie voor 1811 Ootmarsum (inv.nr. 32)

Kenmerken

Omvang archiefblok:
1,12 m 1 m standaard berging
Voorwaarden voor raadpleging:
Het archief is openbaar.
Toegang:
De registers van naamsaanneming in Overijssel.
Bijzonderheden:
1811 - 1826 (1837).