Uw zoekacties: Openbare Leeszaal en Bibliotheek

PA-0468 Openbare Leeszaal en Bibliotheek ( Gemeentearchief Zaanstad )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. Geschiedenis van de archiefvormer * 
PA-0468 Openbare Leeszaal en Bibliotheek
Inleiding
1.
Geschiedenis van de archiefvormer * 
Als begin van het Zaanse openbare bibliotheekwerk wordt de oprichting van de Vereniging Openbare Leeszaal en Bibliotheek door de Zaanse afdeling van het Nut gezien, die zich vestigde aan de Vinkenstraat nr. 36 te Zaandam. De deuren werden geopend in september 1913.
Doelstelling was de openstelling van een zaal waar gelegenheid werd gegeven om kennis te vermeerderen en ontspannende lectuur te vinden. De leeszaal zal toegankelijk zijn voor allerlei richting, beginselen en geestesopenbaring.
De collectie bedroeg bij de opening zo'n 1700 boeken en voorts een aantal dagbladen en periodieken. Aanvankelijk zouden de boeken uitsluitend in de bibliotheek geraadpleegd kunnen worden (die daartoe zeven dagen in de week open was), maar al spoedig begon met ook met uitlenen.
In de financiële middelen werd voorzien door bijdragen van het Rijk, de provincie en de gemeente, terwijl ook Zaanse particulieren en bedrijven schenkingen deden. Tevens deden de Zaanse dorpen een bijdrage voor iedere bij de bibliotheek ingeschreven lener uit hun gemeente.

De Verenigde Openbare Leeszaal en Bibliotheek timmerde vanaf het begin aan de weg om leden te trekken. In 1924 werd ene afdeling Zaanlandia geopend, met boeken over de Zaanstreek, of geschreven door Zaankanters. Ook werden leeszaal-avonden gehouden met voordrachten over allerlei onderwerpen. Tijdens de oorlog daalde het aantal leden en ook de collectie werd kleiner. In 1947 werd een aparte kinderuitlening ingesteld (tot dan toe konden kinderboeken alleen aan volwassenen worden uitgeleend), in 1950 volgde de inrichting van een aparte kinderleeszaal.
De bibliotheek spande zich met succes in om nieuwe leden te trekken, onder meer door tentoonstellingen, voorleesuurtjes en lezingen in de biblitoheek te houden.
vanaf de jaren '50 kon een aantal filialen worden geopend: aan de Morgenstraat (Zaandam, 1954),de Ereprijsweg (Zaandam, 1962) en de Vincent van Goghweg.

In de jaren '70 nam het aantal leden en uitleningen explosief toe, wat de nodige problemen met zich meebracht. In 1975 trad de bibliotheekwet in werking, volgens welke de rijkssubsidie niet langer werd gerelateerd aan het aantal inwoners van een gemeente, maar aan de exploitatiekosten van e bibliotheek. Het rijk vergoedde voortaan honderd procent van de personeelskosten en twintig procent van de overige kosten. De rest kwam voor rekening van de gemeente. Mede doordat de jeugd tot 18 jaar werd vrijgesteld van contributie nam het aantal jeugdleden in één jaar tijd met twintig procent toe.

Het filiaal in Krommenie (1969) verhuisde in 1975 naar een nieuw pand aan de Kervelstraat; in 1978 werd er in dit pand de eerste fonotheek van de Zaanstreek geopend. In 1978 werd er een filiaal in het in 't Kalf geopend en in 1981 in Westerkoog.
In 1983 werd in het kader van de decentralisatie de bibliotheekwet afgeschaft. Voortaan ontving de gemeente één bedrag van de Welzijnsbegroting, die zij zelf over de verschillende welzijnsinstellingen moesten verdelen.

De Openbare Leeszaal en Bibliotheek is voortgezet als de Openbare Bibliotheek Zaanstreek (OBZ) en heeft nog steeds diverse vestigingen in de Zaanstreek.
2. Geschiedenis van het archief
3. Openbaarheid
4. Verantwoording van de bewerking
5. Archiefvormer

Kenmerken

Datering:
1913-1966
Gemeente:
Zaandam
Omvang in meters:
0,10
Toegang:
Plaatsingslijst
Openbaar:
Ja
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld.
Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Gemeentearchief Zaanstad. Toegang PA-0468 Openbare Leeszaal en Bibliotheek
VERKORT:
NL-ZdGAZPA-0468