Uw zoekacties: Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid

PA-0051 Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid ( Gemeentearchief Zaanstad )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. Geschiedenis van de archiefvormer
PA-0051 Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid
Inleiding
1.
Geschiedenis van de archiefvormer
Tot de twintigste eeuw was de zorg voor armen een taak van de kerken en de lokale overheden. Ter aanvulling van deze zorg ontstond in de loop van de negentiende eeuw een groot aantal particuliere verenigingen en organisaties, dat zich toelegde op het voorkomen en bestrijden van armoede. Het ging deze particuliere organisaties vooral om groepen, die in de gangbare armenzorg tussen wal en schip vielen. Na de inwerkingstelling van de Armenwet van 1854 deden deze liefdadigheidsorganisaties jaarlijks verslag van hun activiteiten aan het lokale bestuur. Deze gegevens gingen vervolgens naar de provincie en naar het Ministerie van Binnenlandse Zaken, dat alle gegevens publiceerde in het jaarlijks Verslag over het Armwezen. * 
Tot de grote groep particuliere liefdadigheidsorganisaties uit de negentiende eeuw behoorden ook de Maatschappijen van Moederlijke Liefdadigheid. Deze werden opgericht naar het voorbeeld van de Franse Société Maternelle en gaven ondersteuning aan arme kraamvrouwen (vrouwen die net waren bevallen), die geen ondersteuning kregen van de armenbesturen of kerkelijke diaconie. De vrouwen kregen hulp in de vorm van kleding en linnengoed, voedsel, brandstof zoals turf, verloskundige hulp en soms wat geld.
De Westzaanse Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid werd opgericht op 5 mei 1829 en was daarmee de eerste Maatschappij van Liefdadigheid in de Zaanstreek: vòòr Zaandam (1835), Zaandijk en Koog aan de Zaan (1839), Assendelft (ca. 1840) en Wormerveer (ca. 1850). *  De Maatschappij vroeg koninklijke goedkeuring aan en kreeg deze bij Koninklijk Besluit van 4 februari 1830. *  Doordat het eerste notulenboek ontbreekt, is over de oprichting van de Maatschappij in dit archief niet veel te vinden. De jaarrekening over 1830 en 1831 (inventarisnummer 10) vermeldt de volgende bestuursleden: Aagje Dekker-de Jager, presidente; Jannetje Kruyt-Dekker; Maartje Buys-de Jong; A. Wit, weduwe van A. Tip; en A. van Waert-Yff, secretaresse. De vereniging had in 1830 70 contribuanten. In 1831 was dit aantal teruggelopen naar 58 'door afsterving, naar elders vertrokkene en onvermogend gewordene'. Willem Tip vermeldt in zijn artikel over Westzaan ook enkele gegevens, maar het is niet duidelijk aan welke bron hij zijn gegevens heeft ontleend. Mogelijk komen zijn gegevens uit het overzicht van liefdadigheidsinstellingen, dat J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert in 1899 samenstelden. * 
In 1919 werden de statuten van de Maatschappij gewijzigd en werd opnieuw koninklijke goedkeuring aangevraagd en verkregen. Ditmaal gold de goedkeuring voor 29 jaar, zodat de Maatschappij een vereniging met rechtspersoonlijkheid werd volgens de Wet op de vereniging en vergadering van 22 april 1855. *  In de statuten van 1919 valt te lezen dat de Maatschappij - voorzover de geldmiddelen het toelieten - de kosten van de vroedvrouw betaalde, kleding voor het kind ('de luiermand') en de kraamvrouw, en 'versterkende middelen' (melk *  ). De vereniging maakte onderscheid tussen leden en begunstigers, afhankelijk van de hoogte van hun financiële bijdrage. Het bestuur bestond uit zes leden: een presidente, een secretaresse, een penningmeesteresse, een goederenbewaarster en twee gewone bestuursleden, allen benoemd voor zes jaar. Het boekjaar van de vereniging liep van 1 december tot en met 30 november daaropvolgend. In 1919 was de verstrekking van goederen en hulp inmiddels beperkt tot vrouwen, die moeder waren van drie of meer kinderen. Het bestuur van de vereniging bestond in dit jaar uit N. Vis-Dil, presidente; H.C. Onnes-de Groot, secretaresse; C. Buijs, penningmeesteresse; A. Schipper-Couwenhoven, goederenbewaarster; E. Tip-Bakker en M.C. Allan-Dreckmeier. * 
De Westzaanse Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid werd opgeheven in 1948. E.J. Tip deed hiervan mededeling in een brief van 7 augustus 1948 aan burgemeester en wethouders van Westzaan. Deze besloten daarop op 30 augustus 1948 de Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid te schrappen van de lijst van instellingen van weldadigheid, die de gemeente bijhield ingevolge artikel 3 van de Armenwet van 1851. *  Het saldo van de vereniging (fl. 592,-) werd aangehouden op een spaarbankboekje (inventarisnummer 9), in afwachting van de komst van een nieuw wijkgebouw voor de Noord-Hollandse vereniging Het Witte Kruis, afdeling Westzaan. Op 26 januari 1963 werd het geld overgemaakt naar de rekening van Het Witte Kruis. * 
2. Geschiedenis van het archief
3. Openbaarheid
4. Verantwoording van de bewerking
5. Handleiding voor de gebruiker
6. Archiefvormer

Kenmerken

Datering:
1831 - 1963. Met hiaten
Gemeente:
Westzaan
Omvang in meters:
0,25
Toegang:
Inventaris
Openbaar:
Ja
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld.
Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Gemeentearchief Zaanstad. Toegang PA-0051 Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid
VERKORT:
NL-ZdGAZPA-0051