Uw zoekacties: De Vereniging Kindervoeding

PA-0033 De Vereniging Kindervoeding ( Gemeentearchief Zaanstad )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. Geschiedenis van de archiefvormer
PA-0033 De Vereniging Kindervoeding
Inleiding
1.
Geschiedenis van de archiefvormer
In de winter van 1897-1998 vormde een aantal verenigingen in Zaandam het Comité voor Kindervoeding. De betrokken verenigingen waren de Maatschappij tot Nut van't Algemeen, afdeling Zaandam; de timmerliedenvereniging; de bakkersgezellenbond; de vrouwenvereniging; het Nederlandsch Onderwijzers Genootschap en de Bond van Nederlandse Onderwijzers. Het comité gaf de kinderen van arme ouders driemaal in de week een warme maaltijd. In totaal werden zo tussen de 64 en 133 kinderen gevoed.
Vervolgens schreef het Comité voor Kindervoeding een openbare vergadering uit voor 25 mei 1898. Tijdens deze vergadering werd verslag gedaan van de werkzaamheden van het comité en werd de Vereeniging Kindervoeding opgericht. Tijdens een volgende vergadering, op 17 juni, werden het reglement vastgesteld en een bestuur gekozen, bestaande uit mevrouw G. Sasse-Middelhoven, mej. M.M. van der Stadt, de heren W. Bax (voorzitter), W.J. Manssen (penningmeester) en A. Klaver (secretaris). Mevrouw Sasse - echtgenote van de arts Johan Sasse en één van de initiatiefnemers van de vereniging - bedankte voor de bestuursfunctie. Haar plaats werd ingenomen door mevrouw H.W. v.d. Stadt-Helderman. *  De Vereniging Kindervoeding werd aangegaan voor de duur van 29 jaar en 11 maanden, ingaande op 25 mei 1898. Op 25 april 1928 werd dit verlengd voor opnieuw een periode van 29 jaar en 11 maanden. * 
De Vereniging Kindervoeding stelde zich ten doel om arme kinderen een warme maaltijd te geven en op deze manier armlastige ouders te ondersteunen. In de winter, wanneer hun vader zonder werk zat, kregen kinderen zo toch te eten. Aanvankelijk werden drie maaltijden per week verstrekt, later werden dit er zes. De vereniging mocht gebruik maken van de eetzaal en de keuken van het Weeshuis van de Nederlands Hervormde Gemeente bij de Papenpadsluis in West-Zaandam. De kinderen uit 't Kalf en Oost-Zaandam kregen toestemming om de voetgangersbrug over de Zaan te gebruiken, die de Commissie van het Fonds De Hoop in 1882 had laten aanleggen en voor het gebruik waarvan normaal gesproken tol werd betaald. De verstrekking van de maaltijden was in handen van een 'commissie van uitvoering', die uit circa dertig dames bestond en onder leiding stond van mej. S. Boshart en mej. Jet de Bruijn. De vereniging kreeg haar inkomsten uit onder andere collecten en contributies van leden, giften en (vanaf 1901) gemeentelijke subsidies. *  Pieter Pauw, gemeenteraadslid en wethouder van Zaandam, en na zijn dood zijn weduwe financierden het 'klompenfonds', dat aan elk kind drie paar klompen verstrekte. * 
Toen in 1901 het Weeshuis werd gesloopt, week de vereniging uit naar een leegstaand gebouw naast café de IJsbeer en vervolgens naar de vroegere speelzaal van de Nuts-bewaarschool aan het Fransepad. Op 4 januari 1922 opende de vereniging een eigen gebouw aan het einde van de Bloemgracht ('het Blokje'). Later werd dit de Jan Windhouwerstraat. * 
In 1917 werden de statuten van de vereniging opgesteld. Over de doelstellingen en middelen van de vereniging werd daarin het volgende vastgelegd: De vereniging wilde in de wintermaanden aan behoeftige schoolkinderen van alle gezindten doeltreffend voedsel verstrekken, zo nodig ook kleding, een en ander ter bevordering van wat in artikel 35 van de leerplichtwet (van 1900) was vastgelegd (namelijk, dat kinderen van armlastige gezinnen in aanmerking konden komen voor uitdeling van schoolvoeding en kleding). De vereniging zou haar doel proberen te bereiken door onder andere openbare vergaderingen en lezingen en het uitgeven en verspreiden van geschriften over kindervoeding. *  Of de Vereniging Kindervoeding inderdaad lezingen heeft gehouden en publicaties heeft uitgegeven en verspreid, is niet duidelijk.
Wijzigingen in de statuten werden goedgekeurd bij de Koninklijke Besluiten van 22 september 1923, nummer 36, en 10 juni 1931, nummer 48. * 
Op 26 juni 1943 werd de Vereniging Kindervoeding ontbonden. Dit gebeurde overeenkomstig de verordening van de Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied (Seyss-Inquart) van 28 februari 1941. Drie maanden later, op 10 september 1943, werd het pand van de vereniging overgeschreven op naam van de Stichting Nederlandsche Volksdienst, die warme maaltijden zou gaan verstrekken aan alle leerlingen van de lagere school en het vervolgonderwijs (de ulo of mulo). *  Tijdens de hongerwinter, in 1944-1945, richtte een aantal burgers een noodorganisatie op (de Stichting Noodorganisatie Zaandam), die onder andere voedselpakketten samenstelde en noodziekenhuizen inrichtte. In samenwerking met het oude bestuur van de Vereniging Kindervoeding werden vanaf januari 1945 ook weer warme maaltijden verstrekt aan ondervoede kinderen. Voor deze maaltijden maakte men gebruik van het pand aan de Jan Windhouwerstraat. * 
Na afloop van de Tweede Wereldoorlog maakte de Raad voor het Rechtsherstel in Den Haag de liquidatie van de vereniging ongedaan en kreeg de vereniging haar bezittingen weer terug. *  De vereniging wilde haar werkzaamheden graag blijven voortzetten, maar in 1947 verschenen er twee rapporten van de directeur van de gemeentelijke geneeskundige en gezondheidsdienst en de schoolarts van de districtsschoolartsendienst Zaandam-Oostzaan. Beide rapporten pleitten voor het verstrekken van schoolvoeding op medische grondslag. Burgemeester en wethouders van Zaandam benoemden vervolgens een commissie, die zich in haar eindrapport van 13 oktober 1948 aansloot bij de wensen van de gezondheidsdienst en de districtsschoolartsendienst en voorstelde om de uitvoering van de verstrekking van schoolvoeding over te laten aan de commissie. De verstrekking van voedsel aan schoolkinderen moest uit de sfeer van de bedeling komen en alle kinderen de voedingsstoffen geven die ze nodig hadden: schoolmelk, vitamine-staal-biscuits en eiwitkoeken met sojameel. * 
De Vereniging Kindervoeding speelde even met het plan om een stichting 'ten algemeenen Nut' op te richten, 'het Blokje', en het gebouw aan de Jan Windhouwerstraat aan deze stichting over te dragen. Omdat het oprichten van een stichting toch meer kostte dan begroot, vond dit plan geen doorgang. Het gebouw aan de Jan Windhouwerstraat werd verkocht aan de gemeente Zaandam en op 5 april 1955 besloot de algemene ledenvergadering tot ontbinding van de vereniging. Het saldo van de vereniging, circa fl. 35.000,-, werd geschonken aan achttien verenigingen die het jeugdwerk bevorderden. De namen van deze verenigingen zijn terug te vinden in inventarisnummer 21. * 
2. Geschiedenis van het archief
3. Openbaarheid
4. Verantwoording van de bewerking
5. Handleiding voor de gebruiker
6. Archiefvormer
Inventaris

Kenmerken

Datering:
1898 - 1959
Gemeente:
Zaandam
Omvang in meters:
0,31
Toegang:
Inventaris
Openbaar:
Gedeeltelijk
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld.
Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Gemeentearchief Zaanstad. Toegang PA-0033 De Vereniging Kindervoeding
VERKORT:
NL-ZdGAZPA-0033