Uw zoekacties: Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid, afdeling Koog aan de Zaan

PA-0020 Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid, afdeling Koog aan de Zaan ( Gemeentearchief Zaanstad )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. Geschiedenis van de archiefvormer
PA-0020 Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid, afdeling Koog aan de Zaan
Inleiding
1.
Geschiedenis van de archiefvormer
De Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid in Koog aan de Zaan werd opgericht op 24 juni 1839. Initiatiefnemer was het departement Koog-Zaandijk van de Maatschappij tot Nut van’t Algemeen. Dit departement benoemde in de vergadering van 30 mei 1838 een commissie om zowel in Koog als in Zaandijk een Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid op te richten, zoals die ook in andere plaatsen actief was. Tot commissieleden werden benoemd: ds. Berkhout en Simon Dekker namens het bestuur, Dirk Donker en Jan Spekham Duijvis namens de algemene commissie, en Jacobus Kerbert en Cornelis Kuijper namens de leden. * 

In de vergadering van 16 februari 1839 deed de commissie verslag. De voorlopige intekening had een bedrag van fl. 255,00 opgebracht en dit was voldoende om verder te gaan met de plannen. De ledenvergadering van het Nut machtigde de commissieleden om in gesprek te gaan met de besturen van Koog en Zaandijk. Op verzoek van de burgemeesters van de beide dorpen kregen de maatschappijen eenzelfde reglement. * 
Het reglement van Koog aan de Zaan werd goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 25 september 1839. Later, in 1840, zond de Maatschappij tot Nut van’t Algemeen het reglement toe aan de bestuurders van het Nutsdepartement in Lobith. Deze hadden om inlichtingen gevraagd met het oog op de oprichting van een Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid in hun woonplaats. De bestuurders van het Nutsdepartement Koog-Zaandijk schreven naar Lobith, dat hun Maatschappij ‘ten vollen aan het weldadig doel beantwoord en blijken van welwillendheid en belangstelling heeft mogen ondervinden van H.K.H. de Princes van Oranje’. In inventarisnummer 9 is terug te vinden dat deze blijken van welwillendheid bestonden uit een jaarlijkse financiële gift. * 

De Maatschappijen van Moederlijke Liefdadigheid waren opgezet naar het Franse model van de Société Maternelle en werkten geheel onafhankelijk van elkaar. Ze hadden tot doel het helpen van minder vermogende kraamvrouwen (vrouwen die net bevallen waren). In Koog aan de Zaan kregen de vrouwen een uitzetje met babykleertjes en luiers en na de geboorte van het kind eten en een geldbedrag. * 
In de circulaire die in 1839 rondging om leden te werven, werd gesproken van de ‘stille armen en bekrompene huisgezinnen, die in nood zijn’ en buiten de bedeling vallen en dus extra ondersteuning nodig hadden. * 
Vanaf de jaren zestig van de negentiende eeuw konden de kraamvrouwen in Koog aan de Zaan ook gratis verloskundige hulp krijgen. Voorheen was dit niet nodig geweest, omdat de gemeente Koog de vroedvrouw een toelage betaalde voor de hulp aan kraamvrouwen die niet door de bedeling of een kerkgenootschap werden ondersteund. *  Kraamvrouwen die hulp wilden ontvangen, moesten laten zien dat hun kinderen gevaccineerd waren en beloven dat ze het aanstaande kindje ook zouden laten vaccineren. * 
Het bestuur van de Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid in Koog aan de Zaan bestond uit zes leden en hield zitting in het gemeentehuis. Bij de oprichting in 1839 werd het bestuur gevormd door Lijsje Kerbert-Van Vleuten, voorzitster; Moertje Dekker-Honig, vice-voorzitster; Maartje Duyvis-Honig, penningmeesteresse; Isabella Muller-De Clercq, schrijfster; Geertje Honig-Honigh, magazijn-meesteresse; en Guurtje Stephan-Stoffels. * 
Uit de afsluiting van het laatste notulenboek blijkt dat bepaalde families lang betrokken zijn geweest bij het bestuur van de Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid. Mevrouw A. de Boer-Honig, de laatste voorzitter, noteert dat zij de vierde voorzitter op rij was, na haar overgrootmoeder (G. Honig-Honigh), haar grootmoeder (A. Honig-Spaans) en haar schoonmoeder (A.J.E. de Boer-Best). * 
Na 1900 liep het aantal aanvragen voor hulp aan kraamvrouwen sterk terug. Uitzonderingen op deze trend vormden de periode van de Eerste Wereldoorlog en de periode 1929-1945. Om de terugloop in het aantal aanvragen te keren verzorgde het bestuur in 1927 samen met Het Witte Kruis een cursus moederschap.
In de vergadering van 25 april 1955 besloot het bestuur tot opheffing van de vereniging, zoals dit ook elders in de Zaanstreek al was gebeurd. Men vond de vereniging 'beslist uit den tijd' door de vele sociale zorgen van rijk en gemeente. De gelden die nog in kas waren, werden verdeeld over een aantal instellingen in Koog aan de Zaan (het Witte Kruis, afdeling babyzorg; Ons verpleeghuis; de Vereniging tot steun; het Centraal genootschap voor kindervacantiekolonies en herstellingsoorden), Pro Juventute en het Medisch opvoedkundig bureau te Zaandam. Gedeputeerde Staten van Noord-Holland verleenden hiertoe op 6 juli 1955 toestemming. * 
2. Geschiedenis van het archief
3. Openbaarheid
4. Verantwoording van de bewerking
5. Handleiding voor de gebruiker
6. Archiefvormer
Inventaris

Kenmerken

Datering:
1839 - 1955
Gemeente:
Koog aan de Zaan
Omvang in meters:
0,35
Toegang:
Inventaris
Openbaar:
Gedeeltelijk
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld.
Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Gemeentearchief Zaanstad. Toegang PA-0020 Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid, afdeling Koog aan de Zaan
VERKORT:
NL-ZdGAZPA-0020