Uw zoekacties: Ambachtsheerlijkheid (Banne) Westzaan

OA-0126 Ambachtsheerlijkheid (Banne) Westzaan ( Gemeentearchief Zaanstad )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

 
beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
OA-0126   Ambachtsheerlijkheid (Banne) Westzaan
Inleiding
1. Geschiedenis van de archiefvormer
OA-0126 Ambachtsheerlijkheid (Banne) Westzaan
Inleiding
1.
Geschiedenis van de archiefvormer
Organisatie: Gemeentearchief Zaanstad
laatste wijziging 10-07-2016
Voordat Westzaan aan het eind van de 14e eeuw werd aangewezen als het centrum van de banne Westzaan, gold het dorp samen met Krommenie en Krommeniedijk vanaf de 13e eeuw als een heerlijkheid binnen het graafschap Holland, de Heerlijkheid van Zaanden, * 
De banne Westzaan was het rechts- en bestuurlijk gebied waartoe de dorpen Koog aan de Zaan, Westzaan, West-Zaandam, Wormerveer, Zaandijk en de polder Westzaan behoorden en was gelegen tussen de Zaan, de Hogendijk, de Westzanerdijk en de Nauernasche Vaart.
De economisch activiteiten in het gebied namen in de eerste helft van de 17e eeuw toe en de welvaart steeg. In de loop van de 17e eeuw kende de banne een periode van grote bloei. De scheepsbouw, het gebruik van molens, de visserij en walvisvaart, hout- en graanhandel en veehouderij waren belangrijke economische pijlers. * 
Het dorp Westzaan was in de loop van de tijd een rijk dorp geworden. De bestuurders van het dorp wisten in 1729 de landrechten van de banne te kopen van de Staten van Holland. Hiermee werd het dorp het centrum van bestuur, van waaruit de gehele banne werd geleid. Alle aanstellingen van ambten werden vanuit Westzaan geregeld. Predikanten, notarissen, schoolmeesters, makelaars en notarissen werden door het bannebestuur benoemd. Ook vergunningverlening voor het windrecht van molens, erfpacht, visserij viel onder het bannebestuur.
Het dorp Westzaan was met de koop van de landrechten tevens het centrum van rechtspraak van de banne geworden. De schout en schepenen waren zeer machtig, zij waren gelijktijdig wetgever, rechter en handhaver. Alleen de berechting van moord en doodslag vielen onder het gezag van de baljuw van Beverwijk. Westzaan had met de koop van de landrechten de suprematie over de overige dorpen verworven.
In de Bataafs-Franse tijd - eind 18e-begin 19e eeuw - werd de modernisering van Nederland in gang gezet. Nieuwe politieke instellingen werden gesticht en het bestuur en de rechtspraak werden naar Franse leest hervormd, zoals scheiding van machten en openbare rechtspraak.
De banne Westzaan werd een gemeente met op het Franse leest geschoeide bestuurssysteem met aan het hoofd een burgemeester. Voor het dorp Westzaan waren de gevolgen groot. Op 21 oktober 1811 vaardigde Napoleon Bonaparte een decreet uit waarbij West-Zaandam werd onttrokken aan Westzaan en werd samengevoegd met Oost-Zaandam tot één stad met stadsrechten. Het dorp Westzaan raakte gaandeweg haar positie als bestuurs- en gerechtelijk centrum kwijt. * 
2. Geschiedenis van het archief
3. Openbaarheid
4. Verantwoording van de bewerking
5. Handleiding voor de gebruiker
6. Archiefvormers
laatste wijziging 09-02-2024
575 beschreven archiefstukken
270 gedigitaliseerd
totaal 37.333 bestanden

Kenmerken

Datering:
1396-1838
Gemeente:
Westzaan
Omvang in meters:
39,95
Toegang:
Inventaris, deels digitaal
Openbaar:
Ja
Licentie:
CC BY 4.0 Creative Commons (CC BY 4.0)
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld.
Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Gemeentearchief Zaanstad. Toegang OA-0126 Ambachtsheerlijkheid (Banne) Westzaan
VERKORT:
NL-ZdGAZOA-0126
Categorie:
laatste wijziging 09-02-2024
575 beschreven archiefstukken
270 gedigitaliseerd
totaal 37.333 bestanden