In 1811 werd, op initiatief van de toenmalige Franse overheid, het huidige Nederland opgedeeld in nieuwe bestuurlijke eenheden, gemeenten genaamd. Het stadsgericht en het schoutambt Hardenberg, met uitzondering van Gramsbergen en de buurtschappen Ane, Anevelde, Holtheme, Holthone, Loozen en Den Velde, werden verenigd tot één gemeente Hardenberg. Een maire, een adjunct-maire en 10 gemeenteraden vormen het bestuur. Reeds op 24 juni 1818 wordt, als uitvloeisel van de organisatie van de gemeentebesturen op het platteland, de gemeente gesplitst in de gemeenten Stad en Schoutambt Hardenberg. Hiermee werd grotendeels teruggegaan naar de geografisch-bestuurlijke indeling van voor 1811, met uitzondering van de buurtschappen die sinds 1811 onderdeel uitmaakten van de gemeente Gramsbergen. Het archief van de opgedeelde gemeente Hardenberg werd overgenomen door de gemeente Schoutambt Hardenberg en berustte voortaan in Heemse. Het kerkdorp Heemse was voorheen de hoofdplaats van het schoutambt en vormde na 1818 de hoofdplaats van de gemeente, die in eerste instantie aangeduid werd als Schoutambt Hardenberg en later Ambt Hardenberg werd genoemd.

N.B. in 1941 werden de gemeenten Ambt en Stad Hardenberg -weer door een bezettende macht- samengevoegd tot de gemeente Hardenberg, die in 2001 fuseerde met de gemeente Gramsbergen en Avereest (waarvan een deel van het grondgebied oorspronkelijk toebehoorde aan de gemeente Schoutambt Hardenberg).