Wat treffen we nu aan gegevens aan die ons nader inlichten over het al dan niet voorkomen van archieven, de wijze van bewaring en eventuele verdere bijzonderheden die voor ons onderzoek en/of konklusie van belang kunnen zijn? Ter beandering van deze materie lijkt dat als startpunt het best kan worden uitgegaan van het aanwezige bestand van vandaag.

In de literatuur is nergens iets te vinden over aankopen of schenkingen, waardoor we geneigd zijn aan te nemen, dat de zich thans in depot bevindende archieven, op die van de voormalige gemeente Broeksittard na, steeds onder beheer van het stadsbestuur, later gemeentebestuur, van Sittard hebben gestaan. Wel kennen we de grote ruil tussen Pruissen en Nederland in 1926 waarbij ook archieven van het Sittardse kapittel van St. Pieter en van de eertijds hier gevestigde kloosters van de Dominikanen en Dominikanessen (15) waren betrokken. De betreffende stukken zijn echter vanuit het huidige Hauptstaatsarchiv te Düsseldorf niet in Sittard maar in het rijksarchief in Limburg te Maastricht terecht gekomen, alwaar ze zich momenteel nog bevinden (16).

Uit de voorliggende herinventarisatie, die thans met de uitgave van deze inventaris is afgesloten, blijkt dat het administratieve deel van het bestuursarchief uit de periode van het ancien régime, beginnende in 1243 en derhalve doorlopend tot aan de Franse tjid in 1794, 1.261 nummers telt, hetgeen uitgedrukt in plankruimte neerkomt op ruim 10 strekkende meter, waarbij dan iet geteld zijn de 55 charters, die liggend in platte ladenkasten worden bewaard. Voorts bevinden zich in het huidige archiefdepot 110 strekkende meter bestuursarchief uit het tijdperk 1794-1930, dat vóór 1916 nagenoeg geen andere orde kent dan een chronologische opberging in archiefdozen. Het aantal lopende meter zal na beschrijving en materiële verzorging aanzienlijk zijn uitgebreid.

Daarnaast huisvest de bewaarplaats het bestuursarchief van de in 1942 opgeheven en bij Sittard gevoegde gemeente Broeksittard, 1817-1942, dat vrijwel ongeordend is en momenteel 21 meter meet; het rechterlijk archief van Sittard van 1342-1797, dat ruim 2 meter beslaat en waartoe 40 charters behoren; het archief van het stedelik gasthuis en de armenmeesters, 1321-1802, zijnde ruim 3 strekkende meter en 165 charters die ook weer liggend ondergebracht zijn in platte ladenkasten; 46 meter overige archieven van gemeentelijke- en partikuliere instellingen; 23 meter bevolkingsboekhouding, 1835-1939; 7 meter retroacta (kopieën) en registers burgerlijke stand, 1582-1922 en 2½ meter kadasterarchieven, 1822-1940.

Ook elders zijn nog veel meter archief van en met betrekking tot Sittard aanwezig. Me tot de allervoornaamste depots beperkend, noem ik in eerste instantie het Hauptstaatsarchiv te Düsseldorf alwaar het archief van de hertog van Gulik, van 1400-1794 onze landsheer, wordt bewaard. Helaas ontbreekt ons voralsnog een volledig overzicht waardoor dit onderdeel niet in planklengte kan worden uitgedrukt (17). Voorts berust in het rijksarchief in Limburg in Maastricht eveneens een aantal strekkende meter bescheiden die van Sittard afkomstig of die voor het historisch gebeuren in en rond onze stad van uitermate belang zijn. Zo treffen we er stukken aan van de schepenbank Sittard met Munstergeleen, 1327-1692; het notarieel archief van Sittard, 1741-1899; * de doop-, trouw- en begraafboeken van Sittard en Broeksittard, 1582-1798; de huwelijksbijlagen van beide plaatsen vanaf 1798; het archief van het kapittel van St. Pieter, 1323-1802; stukken van kerk en pastorie Sittard; restanten uit het archief van het Dominikanessenklooster St. Agnetenberg, 1650-18e eeuw; gedeelten van het archief van het klooster van de Dominikanen, 1625-1802;

de bewaard gebleven stukken van het ambt Born/Sittard, 1501-1792; de archieven van het vredegerecht van het kanton Sittard, 1798-1841 en tenslotte het archief van de rechtbank van enkele politie van het kanton Sittard, 1798-1841 (18). Op de drie laatst genoemde fondsen alsmede op de huwelijksbijlagen na zou de rest van de opgesomde archieven desgevraagd in aanmerking kunnen komen voor inbewaringgeving aan het gemeentearcief van Sittard. De arciefwet immersvoorziet in een dergelijke konstruktie mits voldaan wordt aan bepaalde in de wet gestelde eisen. Zowel het kollege van gedeputeerde staten van Limburg alsook de minister van cultuur, rekreatie en maatschappelijk werk hebben aan de ingediende plannen voor instelling van een gemeentelijke archiefdienst en de bouw en inrichting van een centraal gemeentelijk archiefdepot hun goedkeuring niet onthouden. Dat daarenboven deze archieven qua inhoud aansluiten bij hetgeen in het gemeentelijk depot wordt bewaard, kan zonder meer worden aangetoond (19).

Daarnaast beschikken kerkelijke- en partikuliere instellingen en instituten alsmede verenigingen in Sittard ongetwijfeld nog over een aanzienlijke en vaak nog onbekende archievenschat. Ook van deze groep, die overigens voor de historie eveneens van bijzondere betekenis en zeker onmisbaar is, kan wegens gemis aan gegevens in het geheel geen overzicht worden gegeven. In dit verband zijn inmiddels voorbereidende besprekingen gevoerd over een mogelijke indepotneming van de archieven van de parochies van St. Petrus' stoel van Antiochië en van de H. Michaël, respektievelijk in de 13e en 17e eeuw beginnend. Voor het archief van de Nederlands hervormde gemeente, dat momenteel door de archivaris van dit kerkgenootschap te Den Haag wordt geïnventariseerd en bewerkt, is inmiddels ruimte in het gemeentelijk archiefdepot gereserveerd.

Om het beeld dan inhoudelijk te kompleteren vermeld ik tot slot nog de aanwezigheid van een historische- en administratieve bibliotheek alsmede van enkele bijzondere verzamelingen zoals een historisch-topografische kollektie met o.a. ± 3.000 glasplaten (ca. 1860-1950) en een krantenbestand vanaf 1862, waarmee aan opbergruimte rond de 250 strekkende meter zijn gemoeid.