Uw zoekacties: Dagboeken-NIOD

Dagboeken-NIOD ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

  • In het veld "auteur" zoekt u op naam van de dagboekauteur
  • In het veld "localisering" zoekt u naar de plaatsen waarover de dagboekauteurs schrijven.
  • In het veld "inhoud" zoekt u naar termen die voorkomen in de online-samenvattingen van de dagboeken.

Als u het veld "alle velden" invult, doorzoekt u het gehele bestand. U kunt de zoekresultaten beperken door in de velden achter "periode" specifieke jaartallen in te vullen.Een overzicht van alle dagboeken kunt u oproepen door hier te klikken.


Tijdens de bezettingsjaren vertrouwden honderden mensen hun alledaagse belevenissen toe aan het papier. Vanuit Londen riep Radio Oranje de Nederlandse bevolking op een dagboek bij te houden. Deze geschriften vormen een rijke historische bron omdat de gebeurtenissen en ervaringen uit de eerste hand opgetekend zijn. Het NIOD beschikt over ruim duizend dagboeken van onder meer huisvrouwen, burgemeesters, winkeliers, artsen, NSB'ers, Oostfrontstrijders, scholieren en gevangenen.

Meteen na haar oprichting begon het toenmalige Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie met het verzamelen van dagboeken. Vanaf december 1945 verzocht Lou de Jong in radio-uitzendingen om dagboeken ter beschikking te stellen. Het vergaren van deze egodocumenten was belangrijk omdat "de vaak onopzettelijk door tallozen bijgehouden dagboeken bij uitstek het nageslacht een juiste indruk geven van wat de gewone burger in de oorlogs- en bezettingsjaren beleefde". Daarnaast hebben de dagboeken grote waarde omdat zij een uitvoerig beeld geven van belangwekkende plaatselijke gebeurtenissen. Zo verwierf het RIOD honderden dagboeken die elk "voor het historisch onderzoek naar de jaren der Duitsche bezetting tot in de lengte van generaties van de grootste beteekenis zal zijn".

In 1949 werden de dagboeken geanalyseerd en beschreven, zodat "systematisch al datgene zou worden opgetekend wat voor de verdere wetenschappelijke arbeid [...] van belang zou kunnen zijn". De analyses bevatten informatie over de auteur, locatie, periode en inhoud van de betreffende dagboeken. Op 20 november 1954 verscheen een bloemlezing onder de titel "Dagboek-fragmenten 1940-1945". Een exemplaar hiervan bevindt zich in de studiezaal van het NIOD. De helft van de dagboekbeschrijvingen is gemaakt in de jaren vijftig en ademt de sfeer van de toen geldende maatschappelijke opvattingen. Sinds 10 jaar worden de dagboeken beschreven door Marian Ros.

De dagboeken zelf zijn in te zien in de studiezaal van het NIOD. Vanwege het vaak persoonlijke karakter van de dagboeken is de collectie beperkt openbaar. In de praktijk betekent dit dat de dagboeken pas gelezen kunnen worden na het tekenen van een verklaring waarin is vastgelegd hoe de bescherming van de privacy gewaarborgd moet worden.

beacon
55  zoekresultaten
sorteren op:
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Inventaris
Dagboek
252 Willems, L.J.A.
Auteur:
Willems, L.J.A.
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Verslag (fotokopie van handschrift; in 2 ex.)
Omvang:
~ 50 pagina's
Periodisering:
september 1944 - mei 1945
Localisering:
Huissen, Doornenburg, Bemmel, Arnhem, Velp, Brummen, Deventer, Raalte, Ommen, Meppel, Steenwijk, Sneek, Heeg
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De schrijver is een plm. 24-jarige kantoorbediende. In het najaar van 1944 vlucht hij met zijn ouders, broers en zusters uit hun woonplaats Huissen, (die in de vuurlinie is komen te liggen en waar hun huis is ingestort) naar Doornenburg. Als deze plaats naar Duitsland moet evacueren, keert de schrijver tenslotte met zijn broer naar Huissen terug. De rest van het gezin vertrekt naar elders. Een tijdlang spelen zij, met anderen, het klaar, ondanks het verbod, in Huissen en omgeving te blijven. Tenslotte worden zij gevangen en weggevoerd. In Brummen worden zij vrijgelaten om op eigen gelegenheid naar Friesland te gaan. Tenslotte vinden zij in Heeg goed onderdak; ook de rest van het gezin wordt daar herenigd. Het dagboek moet achteraf, misschien met behulp van enkele aantekeningen, geschreven zijn. Het is vrij onduidelijk verteld
Ga naar dit stuk:
 
 
 
 
 
Inventaris
Dagboek
2091 Wijnands, M.J.
Auteur:
Wijnands, M.J.
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Dagboek (cahiers)
Omvang:
272 pagina's
Periodisering:
17 oktober 1941 - 21 maart 1944
Periode van ontstaan:
17 oktober 1941 - 21 maart 1944
Localisering:
Den Haag; Amsterdam
Taal:
Nederlands
Inhoud:
‘Deze morgen was rustiger als een jaar geleden toen lag Dora in het ziekenhuis en ons eerste kind was dood. Thans denk je er nog weleens aan. Is het de schuld van de ,,Lebensraum’’ der Duitschers?’’ vraagt boekhouder en fotograaf M.J. Wijnands zich eind 1941 in zijn dagboek af. Daarin beschrijft de Hagenees het zorgelijke bestaan dat hij en echtgenote Dora, dan allebei dertigers, leiden. Op 28 januari 1942 wordt Theo geboren. Gezond en wel. Twee dagen eerder brengt Wijnands zijn hoogzwangere echtgenote naar de R.K. Vrouwenkliniek ,,Bethlehem’’: ‘Wat een ellende. ’s Morgens de 10 grootste taxiondernemingen opgebeld. Geen wagen te krijgen. Geen benzine of gas. De bus en trams die er rijden worden bestormd, je wordt doodgedrukt. Toch met Dora in een Pools klimaat, zware vorst en sneeuwjacht, naar het politiebureau Rijswijkscheplein gesukkeld. Agent meegekregen om behoorlijk in de tram te komen. Dora om 12 uur aan Bethlehem afgeleverd waar ze meteen behandelt werd. ’s Middags heb ik mijn hoofd niet bij mijn werk.’ Een jong hondje zorgt ondertussen voor grote spanningen bij de Hagenezen: ‘Patty wordt hoe langer hoe ondeugender en brutaler,’ schrijft Wijnands in februari dat jaar. ‘’s Avonds werd ik zoo woedend dat ik hem een flinke duw met m’n voet gaf, waarop ‘ie in luid gejank losbarstte. Zodat Dora, met Theo op schoot, in een hysterisch gehuil overging, mij verweet dat ik de laatste tijd 'onmenschelijk' was. Het was een scène.’ Het dier krijgt weldra een ander onderkomen: ‘Patty is vandaag met mand en etensbak naar een nieuwe baas gegaan. Wat ik zoo kan bekijken heeft hij het goed wij konden hem toch niet meer te eten geven. Maar toen ik thuis kwam was het akelig stil en Dora huilde om hem. Het was een leuke en lieve hond.’ In 1943 wordt zoon Victor geboren.
Datum beschrijving:
8 oktober 2020
Ga naar dit stuk:
 
 
 
 
 
Inventaris
Dagboek
668 Weyel-Aleng, F. en echtgenoot
Auteur:
Weyel-Aleng, F. en echtgenoot
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Egodocument (fotokopie van handschrift)
Omvang:
~ 860 pagina's
Periodisering:
september 1942 - maart 1945
Localisering:
Amsterdam, Aalten (G.)
Taal:
Nederlands
Inhoud:
Dagboek van een joods echtpaar tijdens en kort vóór hun onderduiktijd, beurtelings (bij perioden) door de man en de vrouw bijgehouden. Zij duiken onder bij een boer in Aalten en blijven daar tot het einde van de oorlog. Voor zover dit binnenshuis mogelijk is, helpen zij met het werk op de boerderij. Verder besteden zij hun tijd aan studeren (stenografie, typen, Engels), handwerken. Enkele malen dreigen gevaren (huiszoeking, bombardementen, beschietingen). Het voornaamste kenmerk van het dagboek is een rustige en minutieuze beschrijving van het dagelijks leven, waarbij overpeinzingen. beschouwingen en gevoelsreacties niet vergeten zijn. Daarnaast wordt het krijgsgebeuren bijgehouden. Het is een goed dagboek, vooral wat het aandeel van de vrouw betreft. De toon is beheerst gevoelig, berustend, flink. Het is eenvoudig, open, zonder aanstellerij geschreven. De eentonigheid van het onderduikersleven met zijn ondergrond van ongeduld komt goed tot uitdrukking.
Inhoud vervolg:
In boekvorm uitgegeven door Aad Kuling en Carry Kuling-Aleng onder de titel: Onderduikdagboek van J. Weijel en F. Weijel-Aleng
Ga naar dit stuk:
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Inventaris
Dagboek
143 Wesseling-Epema, C.
Auteur:
Wesseling-Epema, C.
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Dagboek (fotokopie van handschrift; in 2 ex.)
Omvang:
~ 48 pagina´s
Periodisering:
augustus 1939 - april 1945
Localisering:
Heerenveen
Taal:
Nederlands
Inhoud:
Dagboek van een plm. 50-jarige winkelierster (groentewinkel) en huisvrouw. Het is een uittreksel, dat zijzelf gemaakt heeft, bevattende alleen zaken die rechtstreeks met de oorlog samenhingen. Het gehele dagboek, waaruit zij dit excerpt maakte, was voor het gevoel van de schrijfster te intiem en persoonlijk van aard. Mede hierdoor vertoont het dagboek vrij veel hiaten en geeft het slechts een beeld van dagelijks leven
Ga naar dit stuk:
Bestanden Bestanden