Mijn Studiezaal (inloggen)
Dagboeken-NIOD ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )
1.004 dagboeken
sorteren op:
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Inventaris
1624 Zwaaf, J.
Auteur:
Zwaaf, J.
Titel:
Belevenissen tijdens de bezetting 1940 - 1945
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
Verslag (typoscript op losse vellen papier)
Omvang:
47 pagina's
Periodisering:
1940 - 1942
Periode van ontstaan:
1940 - 1942
Localisering:
Rotterdam, Amsterdam, Enkhuizen, Medemblik, Opperdoes, Oostwoud, Schagen, Broek op Langendijk, St. Pancras
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De joodse auteur maakt als 17-jarige het bombardement van Rotterdam mee. Zijn vader is kruidenier. Het gezin gaat naar Amsterdam waar hij gaat werken bij het hoofdkantoor van de textielgroothandel waar hij in Rotterdam ook werkte. Hij vertelt over het voor hem onbekende joodse leven in Amsterdam. Hij wordt afgekeurd voor tewerkstelling in een arbeidskamp. De joden komen steeds meer in het nauw door de tegen hen genomen maatregelen. Het bedrijf waar hij werkt krijgt een Verwalter en joden worden opgeroepen zich te melden voor de Arbeidsinzet. Hij wordt opgepakt bij een razzia, gaat naar de Euterpestraat, waar ze 's avonds van de Joodse Raad warm eten krijgen. Men laat hem gaan. Hij krijgt weer een voorlopig Sperr-stempel. 5 Augustus 1942 trouwt hij met Martha, zijn verloofde. Hij noemt het een "schijnhuwelijk". Martha werkt bij het joods ziekenhuis aan de Keizersgracht en heeft daardoor een vrijstelling. Steeds meer joden, ook familie, worden opgepakt. Februari 1943 gaat de auteur ook werken in het ziekenhuis. Hij ontsnapt aan een razzia dankzij zijn Sperr-stempel. Het ziekenhuis zit overvol, zowel met patiënten als personeel. Mei 1943 ontsnapt hij weer aan een razzia. Als 4 weken later de helft van het personeel en de patiënten weggevoerd worden, hoeft hij niet mee. Bij de grote razzia in juni 1943 in Amsterdam-oost, waar hij woont, worden zijn vrouw en hij gespaard. Zes weken later ontsnapt hij met zijn vrouw door zich te verstoppen in de bus met besmettelijk zieke patiënten, die naar "de joodse Invalide" vervoerd worden. De daar ondergedoken artiesten Johnny en Jones verzorgen er een revue. De zenuwen zijn gespannen, omdat alle Sperr-stempels ongeldig worden verklaard. In de nacht van 30 september 1943 worden ze bij een huiszoeking niet gevonden. Die nacht nog gaan ze naar een ander onderduikadres. Onder begeleiding worden hij en zijn echtgenote Martha apart ondergebracht. Hij gaat naar Medemblik en is de zesde onderduiker bij Pa en Moe Houkes.
Inhoud vervolg:
Hij helpt met aardappels schillen, leest en luistert naar de Engelse zender. Met Houkes, een socialist, kan hij praten. Alleen betrouwbare mensen komen aan huis, zoals degene die de illegale bonkaarten verzorgt. De onderlinge sfeer bij de joodse onderduikers is gespannen. Er komen brieven van zijn echtgenote uit Enkhuizen. Zij voelt zich niet op haar gemak op haar onderduikadres. Ze duikt onder bij de buren van Houkes in Medemblik. 's Avonds maken ze wandelingen. Moe Houkes raakt overspannen en alle onderduikers moeten weg. In Opperdoes, waar veel onderduikers zijn, vinden ze onderdak op verschillende adressen. In Oostwoud zijn ze bij een gezin, waar hij heerlijk buiten werkt. Hij leest de bijbel en constateert het verschil met het joodse geloof. Volgens hem is zo het anti-semitisme ontstaan. Hij bekeert zich. Ze gaan naar Schagen, omdat men in het dorp te weten komt dat ze joods zijn. Razzia's blijven. Ze komen in Opperdoes bij tante Trien en oom Piet, waar hij op het land werkt. Op het volgende adres verveelt hij zich. Daarna zijn ze bij een jong gezin. Het geloof geeft hem steun. Bij een dominee in Noord-Scharwoude volgen ze catechesatielessen. De strijd bij Arnhem wordt door de geallieerden verloren. In de hongerwinter komen mensen langs om voedsel. Door de spoorwegstaking is de levensmiddelenaanvoer slecht en is er gebrek aan olie en benzine. Men eet bloembollenpulp. Bij een razzia in november 1944 redt een grote kast hen van wegvoering door de SS. Ze verhuizen dan naar Broek op Langendijk, zijn 5 weken in St. Pancras en februari 1945 gaan ze over het ijs de polder in. In de boerderij is geen gas, licht en water, maar het is een prettig duikadres. Ze worden met rust gelaten. Hij leest illegale bladen. In de hongerwinter verhuizen ze met z'n allen naar het dorp. Na de bevrijding worden NSB'ers door de verzetsmensen opgehaald. Hij dankt God dat de oorlog voorbij is.
Datum beschrijving:
februari 2009
Illustratie:
geen
Ga naar dit stuk:
laatste wijziging 04-04-2024
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Inventaris
1535 Zuidwijk, J.
Auteur:
Zuidwijk, J.
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
Verhaal (computeruitdraai)
Omvang:
10 pagina's
Periodisering:
11 november 1944 - februari 2002
Periode van ontstaan:
3 februari 2002
Localisering:
Delft, Amsterdam, Kampen , Assen, Leer of Lingen, verschillende plaatsen in Duitsland, Groningen, Noordhoek en Den Haag
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De auteur vertelt hoe hij bij de grote razzia van 11 november 1944 wordt opgepakt en naar Duitsland wordt gebracht. De tocht gaat via Delft, waar ze in een grote massa op rijnaken worden geladen. Als ze in Amsterdam komen maakt hij voor het eerst kennis met stro en luizen. Van Amsterdam gaat de tocht verder over de Zuiderzee naar Kampen. Per trein komen ze vervolgens in Assen aan, waar hij wordt "opgeslagen" in het doorgangskamp Port Natal. Ze worden voortdurend opgejaagd door de WA-bewaking. Per trein gaat het verder naar Duitsland. Na een mislukte ontsnappingspoging komt hij in een opvoedingskamp, waar hij slaapt op beton. Het is koud. Als voedsel is er koffie, waar hij zijn gezicht mee wast en koolsoep met soms brood. Er zijn alleen simpele latrines. Hij wordt mishandeld en vernederd. Als hij een strooibiljet leest, uitgeworpen door de geallieerden, wordt hij gesnapt en opgesloten. De gevangenis vliegt door een bombardement in brand en hij wordt gewond. Hij maakt marsen mee van kamp naar kamp, zonder eten of drinken, waarbij velen sterven, door uitputting, mishandeling of geallieerde bombardementen. Hij wordt steeds zieker. Als hij op 1 april 1945 per trein in Groningen terugkomt heeft hij TBC, schurft en weegt nog 33 kilo. Hij wordt daar in een noodhospitaal verpleegd. Na de bevrijding, die hij nauwlijks bewust meemaakt, wordt hij 15 Mei 1945 voor een maand ondergebracht bij boeren in Noordhoek. Hij komt half juni 1945 terug in Den Haag. 1 Juli 1945 kan hij weer aan het werk bij zijn oude werkgever, waar men hem niet begrijpt. Zijn verhaal heeft hij zelfs niet goed kwijtgekund aan zijn vrouw, die de hongerwinter heeft meemaakt.
NB:
Als de auteur zijn verhaal heeft verteld, begint de geschiedenis opnieuw voor hem te te leven. Hij herhaalt het in andere bewoordingen. Hij vertelt over het onbegrip na de oorlog van de andere mensen in de maatschappij, de mensen op zijn werk voor het door hem meegemaakte.
Datum beschrijving:
augustus 2007
Ga naar dit stuk:
laatste wijziging 04-04-2024
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Inventaris
1866 Zorn-Ris, N.
Auteur:
Zorn-Ris, N.
Titel:
De laatste maanden van de Tweede Wereldoorlog
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
Dagboek (print)
Omvang:
17 bladzijden
Periodisering:
13 november 1944 - 16 februari 1946
Periode van ontstaan:
13 november 1944 - 16 februari 1946
Localisering:
Voorburg en Den Haag
Taal:
Nederland
Inhoud:
In haar dagboek beschrijft Nell Zorn-Ris de laatste maanden van de oorlog in Voorburg, waar zij woont met haar echtgenoot Karel Zorn en de kinderen Karel en Veronica. Haar schoonouders wonen in hetzelfde huis. Uiterst nauwgezet beschrijft Nell de levensomstandigheden, vooral wat voedsel betreft, gedurende de Hongerwinter, waarin de feestdagen toch gewoon gevierd worden.
In januari 1945 zit haar echtgenoot met meerdere mannen gevangen in de Haagse Dierentuin, maar na een paar dagen weet hij te ontsnappen. Het bombardement op het Bezuidenhout in Den Haag op 3 maart 1945 kost het gezin nogal wat familieleden en bekenden.
In januari 1945 zit haar echtgenoot met meerdere mannen gevangen in de Haagse Dierentuin, maar na een paar dagen weet hij te ontsnappen. Het bombardement op het Bezuidenhout in Den Haag op 3 maart 1945 kost het gezin nogal wat familieleden en bekenden.
NB:
Karel Zorn, de zoon van de auteur, heeft het dagboek op sommige plaatsen aangevuld met cursief geschreven toelichtingen.
Datum beschrijving:
25 juli 2014
Ga naar dit stuk:
laatste wijziging 04-04-2024
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Inventaris
1482 Zijp, Johan van
Auteur:
Zijp, Johan van
Titel:
Dwangarbeider in Schwerin, juni 1943 - april 1945
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
verslag in romanvorm (computeruitdraai)
Omvang:
plm. 380 pagina's
Periodisering:
1939 - 1995
Periode van ontstaan:
na 1995
Localisering:
Oost-Duitsland, Goes, Middelharnis, Hamburg, Schwerin, Oost- en West-Duitsland
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De auteur schrijft over zijn eigen geschiedenis in romanvorm. Het verslag gaat over de periode tijdens de oorlog in Nederland, over de tijd daarna als dwangarbeider in Schwerin en over de terugtocht naar Nederland. Hij zegt dat zijn opzet is te vertellen over een willekeurig aantal doorsnee-mensen om het grote aantal fantastische verhalen van oud-dwangarbeiders te relativeren. Hij wil een eerlijke weergave geven van de gebeurtenissen. De personen in het boek en hun liefdes voor en problemen met elkaar zijn echt gebeurd en niet gefantaseerd. Soms speelt zo nu en dan een goede Duitser een rol. Hij bezoekt na de oorlog met zijn echtgenote in Duitsland de plaatsen waar hij is geweest en vertelt ook hierover.
Datum beschrijving:
mei 2006
Ga naar dit stuk:
laatste wijziging 04-04-2024
