Uw zoekacties: Koch, L.

Dagboeken-NIOD ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

  • In het veld "auteur" zoekt u op naam van de dagboekauteur
  • In het veld "localisering" zoekt u naar de plaatsen waarover de dagboekauteurs schrijven.
  • In het veld "inhoud" zoekt u naar termen die voorkomen in de online-samenvattingen van de dagboeken.

Als u het veld "alle velden" invult, doorzoekt u het gehele bestand. U kunt de zoekresultaten beperken door in de velden achter "periode" specifieke jaartallen in te vullen.Een overzicht van alle dagboeken kunt u oproepen door hier te klikken.


Tijdens de bezettingsjaren vertrouwden honderden mensen hun alledaagse belevenissen toe aan het papier. Vanuit Londen riep Radio Oranje de Nederlandse bevolking op een dagboek bij te houden. Deze geschriften vormen een rijke historische bron omdat de gebeurtenissen en ervaringen uit de eerste hand opgetekend zijn. Het NIOD beschikt over ruim duizend dagboeken van onder meer huisvrouwen, burgemeesters, winkeliers, artsen, NSB'ers, Oostfrontstrijders, scholieren en gevangenen.

Meteen na haar oprichting begon het toenmalige Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie met het verzamelen van dagboeken. Vanaf december 1945 verzocht Lou de Jong in radio-uitzendingen om dagboeken ter beschikking te stellen. Het vergaren van deze egodocumenten was belangrijk omdat "de vaak onopzettelijk door tallozen bijgehouden dagboeken bij uitstek het nageslacht een juiste indruk geven van wat de gewone burger in de oorlogs- en bezettingsjaren beleefde". Daarnaast hebben de dagboeken grote waarde omdat zij een uitvoerig beeld geven van belangwekkende plaatselijke gebeurtenissen. Zo verwierf het RIOD honderden dagboeken die elk "voor het historisch onderzoek naar de jaren der Duitsche bezetting tot in de lengte van generaties van de grootste beteekenis zal zijn".

In 1949 werden de dagboeken geanalyseerd en beschreven, zodat "systematisch al datgene zou worden opgetekend wat voor de verdere wetenschappelijke arbeid [...] van belang zou kunnen zijn". De analyses bevatten informatie over de auteur, locatie, periode en inhoud van de betreffende dagboeken. Op 20 november 1954 verscheen een bloemlezing onder de titel "Dagboek-fragmenten 1940-1945". Een exemplaar hiervan bevindt zich in de studiezaal van het NIOD. De helft van de dagboekbeschrijvingen is gemaakt in de jaren vijftig en ademt de sfeer van de toen geldende maatschappelijke opvattingen. Sinds 10 jaar worden de dagboeken beschreven door Marian Ros.

De dagboeken zelf zijn in te zien in de studiezaal van het NIOD. Vanwege het vaak persoonlijke karakter van de dagboeken is de collectie beperkt openbaar. In de praktijk betekent dit dat de dagboeken pas gelezen kunnen worden na het tekenen van een verklaring waarin is vastgelegd hoe de bescherming van de privacy gewaarborgd moet worden.

beacon
 
 
Inventaris
Dagboek
2062 Koch, L.
Auteur:
Koch, L.
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Dagboek (cahiers (3 stuks))
Omvang:
210 pagina's
Periodisering:
4 september 1944 - 18 september 1945
Periode van ontstaan:
4 september 1944 - 18 september 1945
Localisering:
Zuid Nederland (Leiden); Noord-Brabant (Breda, Zundert)
Taal:
Nederlands
Inhoud:
Dagboek van de ongehuwde Leonie Koch (1904-1997), in haar dagelijks leven woonachtig in Leiden en werkzaam op een huishoudschool aldaar. In de periode 1944-1945 verblijft ze bij haar ouders in Zundert, Noord-Brabant, waar ze des zomers haar vakanties doorbrengt: ‘Genieten van zon- en buitenlucht, fietstochten, zwemmen in de beek enz. enz. Je merkt amper dat het oorlog was.’ Per trein reist ze door de provincie ‘in prachtig stralend zonneweer. Niets gemerkt van oorlog, als alleen ’t gemis aan lekkere gevulde koek, ’n fijne reep chocolade en ’n glas chocomel.’

Op 4 september 1944 beschrijft Leonie echter nauwgezet de terugtocht van de Duitsers uit Zundert: ‘Het snelverkeer stoof langs het tragere verkeer heen - je kon werkelijk niet de straat oversteken. Daartusschendoor weer voetvolk. Sjokkend, niet meer vooruitkomend. Wie weet hoe lang ze al liepen? Sommigen zongen nog wat, om de pas erin te houden. Hier een lekke band, daar ’t water in de motor kokend - verderop gilden ze van een auto tegen alle anderen, die voorbijkwamen om benzine: ‘‘Benzine benzine! Ein paar L. benzine?’’ Niemand trok zich iets aan van de sukkelaars, die liepen, leege fietsbanden hadden of niet meer vooruit konden.’ Ook de aftocht der NSB’ers noemt Leonie ‘diep tragisch. De menschen waren op. Zou er een grootere tegenstelling bestaan dan tusschen hun entrée in ons land Mei 1940 en die prachtparade’s, die we van de bioscoop kenden en …. Deze chaotische vlucht???’ Twee dagen later is de situatie in het zuiden van het land echter weer anders: ‘Onze onderduikers zijn alle weer v/h tooneel verdwenen en Z. zit weer vol Duitschers. We hebben te graag en hard gejuichd - toen alles uit Z. wegging.’ Ondertussen blijft Leonie regelmatig werken in de keuken van een Rooms-Katholiek ziekenhuis in Etten-Leur. In augustus 1945 huurt ze een kamer in Leiden.
Datum beschrijving:
23 januari 2020
Ga naar dit stuk:

Doorzoek alle bestanden van dit stuk

Gebruik CTRL + scroll om te scrollen

Ga