Uw zoekacties: Landdagsrecessen

Landdagsrecessen ( Gelders Archief )

Landdagsrecessen

De Gelderse landdagen waren de vergaderingen van de Gelderse Staten, de afgevaardigden van de steden en de edelen (ridderschappen en bannerheren) van het gewest. De landdagsrecessen zijn de weergave van de besluiten en handdelingen van de landdagen. Ze vormen een belangrijke bron voor de kennis van en over de Gelderse geschiedenis.
In deze toegang zijn korte samenvattingen (regesten) van besluiten, genomen in 1581, 1582, 1583, 1591 en 1592, te vinden.

Hoe zoekt u door de landdagsrecessen?

Klik op de zoekbalk links bovenin en voer uw zoekterm(en) in. Klik vervolgens op ‘zoek’.

Hoe kunt u de originele recessen inzien?

De originele recessen zitten in verschillende archieven. Om deze in te zien noteert u het volgende:
  • Bloknummer (het nummer van het archief waar het reces zich in bevind)
  • Inventarisnummer (het nummer van het stuk waar het reces zich in bevind)
  • Folionummer
Vul vervolgens in de algemene zoekbalk van de website het bloknummer en inventarisnummer in. Bij de zoekresultaten verschijnt het archief met het betreffende bloknummer. Als u hierop klikt, kunt u naar het inventarisnummer in dit archief. Om dit in te zien doet u het volgende:
Met het folionummer kunt u het betreffende reces in het inventarisnummer vinden.

Wilt u meer informatie over de landdagsrecessen? 

In de Onderzoeksgids Landdagsrecessen vindt u meer informatie over de landdagsrecessen. 
beacon
11.912  landdagsrecessen
sorteren op:
 
 
 
 
Inventaris
1593
Landdag 17 maart - 30 maart 1593 te Zutphen
29 maart
Landdagreces
167 Op het verzoek van Arnt (Aernt) van den Berch (Borch), voormalig administrateur van de licenten te Nijmegen, besluit de Landdag dat zijn rekening door de Generaliteit gecontroleerd en gesloten dient te worden, in aanwezigheid van de Gelderse afgevaardigden. Zie Nota bene.
Datering:
1593 maart 29
Notabene:
a. Zie hierover 0124 Archief van het Hof, inv. nr. 690, brief van 26 maart 1593, en regest Brieven uit en aan het Hof nr.7015, en de daar genoemde overige correspondentie.

b. Voor' licenten', zie Verklarende woordenlijst.
Bloknummer:
2000
Inventarisnummer:
4696
Folionummer:
373 r. (scan 725)
Organisatie: Gelders Archief
 
 
 
 
 
Inventaris
1593
Landdag 17 maart - 30 maart 1593 te Zutphen
23 maart
Landdagreces
069 Op het verzoekschrift van de gravin van Nieuwenaar wil de Landdag haar in de eerste drie punten graag tegemoet komen, zonder echter van de eerder hierop genomen resolutie en het oude gebruik af te wijken. Op het vierde punt moet overlegd worden met het Hof en drost Eijl. Zie Nota bene.
Datering:
1593 maart 23
Notabene:
a. "Up Request der Gravinne tho Nuwenar": Dit is Anna Walburgis gravin van Nieuwenaar en Meurs (ca.1522-1600), weduwe van Filips van Montmorency graaf van Horn, die als medestander van Willem van Oranje op 5 juni 1568 samen met Lamoraal graaf van Egmond te Brussel werd onthoofd. Anna hertrouwde in 1569 of 1570 met haar jongere neef Adolf graaf van Nieuwenaar en Meurs, stadhouder van Gelderland, Utrecht en Overijssel. Met Horn woonde zij in Weert, later met Adolf van Nieuwenaar in Utrecht tot diens dood in 1589 en vanaf 1597 in Meurs. Zij stond bekend als een ijverig calvinist en wijze staatsvrouw, en bereikte een hoge leeftijd ondanks haar doorgaans slechte gezondheid. Haar enige kind, een zoon, overleed op jonge leeftijd. Haar graafschap Meurs liet zij na aan prins Maurits, die het in 1597 op de Spanjaarden heroverd had; haar graafschap Horn aan Sabina van Egmont vrouwe van Beijerland, dochter van Lamoraal van Egmond.

b. Zie voor de eerdere behandeling van dit rekest en uitleg over de daarin genoemde punten de regesten 168 (1593), 055 (1592), 056 (1592) en 057 (1592) en de regesten 041 (1591) en 111 (1591). Dit besluit van 23 maart 1593 bevat geen enkele inhoudelijke informatie.

c. Het vierde punt, eerder punt 2 van het rekest (zie regest 056, 1592) betrof een geschil tussen de gravin en drost Derick van Eijl over de Meurse pandtol, een van de twee te Tiel geheven tollen, in 1359 verpand aan de graven van Meurs en in 1619 gelost. Het is vooralsnog onduidelijk welk drostambt Eijl bekleedde en welke rechten of bevoegdheden hij had inzake de tol. In 1592 nam hij deel aan de landdag, in de Ridderschap van het Kwartier van Nijmegen.
De gravin beschuldigt Van Eijl van geweigerde rechtspraak inzake de tol. Van Eijl ontkent de aanklachten in een protestschrift en eist opening van de tolregisters. Volgens de Landdag zijn de stukken niet compleet genoeg om tot een gefundeerde uitspraak te komen.

Bloknummer:
2000
Inventarisnummer:
4696
Folionummer:
344 v. (scan 668)
Organisatie: Gelders Archief
 
 
 
 
 
Inventaris
1591
Landdag 10 - 17 augustus 1591 te Arnhem; gehouden in de Raadskamer.
12 augustus
Landdagreces
111 punt 5: Verzoek aan de Landdag om betaling van (1) de 25.000 gulden, voorgeschoten door de vroegere stadhouder Jan (Johan) van Nassau, en (2) om het achterstallige traktement van de overleden stadhouder Adolf van Nieuwenaar te betalen aan zijn weduwe.
Datering:
1591 augustus 12
Notabene:
a. Zie voor de kwestie van Jan van Nassau de recessen 015, 034 en 136 (alle 1591). Voor het achterstallige tractement van Adolf van Nieuwenaar zie de regesten 041 (1591), 055 (1592), 056 (1592), 057 (1592), 069 (1593) en 168 (1593).

b. Men hoopt de weduwe tenminste een tegemoetkoming te kunnen betalen, maar dit komt verder niet terug in de recessen.

c. Deze weduwe: Anna Walburgis gravin van Nieuwenaar en Meurs (ca.1522-1600), weduwe van Filips van Montmorency graaf van Horn, die als medestander van Willem van Oranje op 5 juni 1568 samen met Lamoraal graaf van Egmond te Brussel werd onthoofd. Anna hertrouwde in 1569 of 1570 met haar jongere neef Adolf graaf van Nieuwenaar en Meurs, stadhouder van Gelderland, Utrecht en Overijssel. Met Horn woonde zij in Weert, later met Adolf van Nieuwenaar in Utrecht tot diens dood in 1589 en vanaf 1597 in Meurs. Zij stond bekend als een ijverig calvinist en wijze staatsvrouw, en bereikte een hoge leeftijd ondanks haar doorgaans slechte gezondheid. Haar enige kind, een zoon, overleed op jonge leeftijd. Haar graafschap Meurs liet zij na aan prins Maurits, die het in 1597 op de Spanjaarden heroverd had; haar graafschap Horn aan Sabina van Egmont vrouwe van Beijerland, dochter van Lamoraal van Egmont.
Bloknummer:
0012
Inventarisnummer:
S 3
Folionummer:
442
Organisatie: Gelders Archief
 
 
 
 
 
Inventaris
1591
Landdag 10 februari - 16 maart 1591 te Arnhem; gehouden in "...die Raetcamer der Stat Arnhem...", de raadszaal van het stadhuis (vgl. 0012 Gelderse Rekenkamer, inv. nr. S 3, p. 361).
10 maart
Landdagreces
041 Er worden vier besluiten genomen op een bijzondere memorie van het Hof. Voor de nadere inhoud, zie Nota bene.
Datering:
1591 maart 10
Notabene:
Besluiten:

a. Opdracht aan de gedeputeerden ter Staten-Generaal om aan te dringen op een goede regulering van de munt, d.w.z. hagemunten te verbieden en de goede munten volgens de muntordonnantie te reguleren.

b. Een regeling voor het achterstallige tractement van de omgekomen stadhouder Adolf van Nieuwenaar van Meurs. Van Nieuwenaar was in 1589 overleden en zijn weduwe eiste de betaling van achterstallig traktement (wellicht over 1585). Men besluit dat de landrentmeester geen uitbetalingen meer mag doen aan Adolfs weduwe, tenzij er een regeling wordt getroffen over een heffing op paarden die het gewest toekwam en die Adolfs nazaten ontvangen hebben. Daarnaast moet er bewijs geleverd worden hoeveel lijfwachten de stadhouder op naam van het Gelderse bestuur in dienst had en hoe lang; zie voor deze kwestie ook de regesten 111 (1591) en 055 (1592), 056 (1592), 057 (1592), 069 (1593) en 168 (1593).

c. Men besluit om zeker zwaar geschut nog niet terug te vragen.

d. Het bewerkstelligen van een hogere opkomst op de Landdagen, door het opschorten van zekere bepalingen om edelen die ter Landdag zijn beschreven maar om niet geldige redenen wegblijven voortaan niet meer op te roepen; zie in dit verband 'Eheordnung' in de Verklarende woordenlijst.
Bloknummer:
0003
Inventarisnummer:
612
Folionummer:
pp. 149-150
Organisatie: Gelders Archief