Uw zoekacties: Dagboeken-NIOD

Dagboeken-NIOD ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

  • In het veld "auteur" zoekt u op naam van de dagboekauteur
  • In het veld "localisering" zoekt u naar de plaatsen waarover de dagboekauteurs schrijven.
  • In het veld "inhoud" zoekt u naar termen die voorkomen in de online-samenvattingen van de dagboeken.

Als u het veld "alle velden" invult, doorzoekt u het gehele bestand. U kunt de zoekresultaten beperken door in de velden achter "periode" specifieke jaartallen in te vullen.Een overzicht van alle dagboeken kunt u oproepen door hier te klikken.


Tijdens de bezettingsjaren vertrouwden honderden mensen hun alledaagse belevenissen toe aan het papier. Vanuit Londen riep Radio Oranje de Nederlandse bevolking op een dagboek bij te houden. Deze geschriften vormen een rijke historische bron omdat de gebeurtenissen en ervaringen uit de eerste hand opgetekend zijn. Het NIOD beschikt over ruim duizend dagboeken van onder meer huisvrouwen, burgemeesters, winkeliers, artsen, NSB'ers, Oostfrontstrijders, scholieren en gevangenen.

Meteen na haar oprichting begon het toenmalige Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie met het verzamelen van dagboeken. Vanaf december 1945 verzocht Lou de Jong in radio-uitzendingen om dagboeken ter beschikking te stellen. Het vergaren van deze egodocumenten was belangrijk omdat "de vaak onopzettelijk door tallozen bijgehouden dagboeken bij uitstek het nageslacht een juiste indruk geven van wat de gewone burger in de oorlogs- en bezettingsjaren beleefde". Daarnaast hebben de dagboeken grote waarde omdat zij een uitvoerig beeld geven van belangwekkende plaatselijke gebeurtenissen. Zo verwierf het RIOD honderden dagboeken die elk "voor het historisch onderzoek naar de jaren der Duitsche bezetting tot in de lengte van generaties van de grootste beteekenis zal zijn".

In 1949 werden de dagboeken geanalyseerd en beschreven, zodat "systematisch al datgene zou worden opgetekend wat voor de verdere wetenschappelijke arbeid [...] van belang zou kunnen zijn". De analyses bevatten informatie over de auteur, locatie, periode en inhoud van de betreffende dagboeken. Op 20 november 1954 verscheen een bloemlezing onder de titel "Dagboek-fragmenten 1940-1945". Een exemplaar hiervan bevindt zich in de studiezaal van het NIOD. De helft van de dagboekbeschrijvingen is gemaakt in de jaren vijftig en ademt de sfeer van de toen geldende maatschappelijke opvattingen. Sinds 10 jaar worden de dagboeken beschreven door Marian Ros.

De dagboeken zelf zijn in te zien in de studiezaal van het NIOD. Vanwege het vaak persoonlijke karakter van de dagboeken is de collectie beperkt openbaar. In de praktijk betekent dit dat de dagboeken pas gelezen kunnen worden na het tekenen van een verklaring waarin is vastgelegd hoe de bescherming van de privacy gewaarborgd moet worden.

beacon
2.448  dagboeken
sorteren op:
 
 
 
 
Inventaris
Dagboek
1427 Wim
Auteur:
Wim
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
Verslag (getypt, doorslag)
Omvang:
11 pagina's
Periodisering:
13 - 15 april 1945
Periode van ontstaan:
na april 1945
Localisering:
Groningen (stad)
Taal:
Nederlands
Inhoud:
In een ooggetuigenverslag van een bewoner lezen we over de laatste dagen voor de bevrijding van de stad Groningen, die gepaard gaan met kanongebulder en schietpartijen.
Hij trekt zich met zijn gezin terug op de benedenverdieping van zijn huis, na extra voedsel ingeslagen te hebben.
Boven sneuvelen de ruiten, maar ook beneden gaan kogels door de ramen.
Hij hoort van vrienden, die buiten de stad wonen, door de telefoon dat zij bevrijd zijn.
In de stad zelf ziet hij tot zijn genoegen de Duitsers wegrennen.
Hij hangt de vlag uit, die tot zijn schrik wordt beschoten.
Overal komen mensen tevoorschijn.
Hij meldt zich bij de OD, wat hij zonder medeweten van zijn vrouw al heeft afgesproken.
Hij geeft een uitgebreide opsomming van in de stad verwoeste gebouwen en straten
NB:
De auteur vertelt aan het begin van het verslag dat hij een aantal doorslagen heeft gemaakt, omdat hij de gebeurtenissen voor meer mensen wil vastleggen.
Datum beschrijving:
2/1/2002
Ga naar dit stuk:
Wim
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Inventaris
Dagboek
1365 Wilmink, Machiel
Auteur:
Wilmink, Machiel
Titel:
Dagboek
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
Dagboek (handgeschreven tekst op kladblokvelletjes)
Omvang:
46 pagina's
Periodisering:
9 mei 1940 - 28 mei 1940
Periode van ontstaan:
9 mei 1940 - 28 mei 1940
Localisering:
Domburg, Voorburg en Rotterdam
Taal:
Nederlands
Inhoud:
Op 9 mei 1940 vertrekt de auteur na veel wikken en wegen met gezin op de fiets van Voorburg naar Domburg voor een zes-daagse vakantie. Als ze daar zijn breekt de oorlog uit.
Ze zien de bombardementen van Vlissingen en Middelburg en zijn bang dat Domburg ook getroffen zal worden.
Ondertussen weten ze toch van het mooie weer en van fietstochtjes te genieten.
Na een paar dagen onderneemt de vader een tocht per fiets naar huis om de situatie daar in ogenschouw te nemen. Hij komt langs Bergen op Zoom, Roosendaal en mag Rotterdam niet in. Hun eigen huis in Voorburg is gespaard en hij wordt gastvrij door de buren ontvangen.
Hij gaat naar Rotterdam om de toestand van zijn kantoor te bekijken en pas na een tweede poging kan hij er in de buurt komen. Hij geeft een opsomming van welke gebouwen nog overeind staan en welke niet.
Hij vertrekt na een paar dagen weer naar Zeeland uit bezorgdheid om vrouw en kinderen en is na een twee-daagse fietstocht in Domburg terug. Dan volgt de gezamelijke thuisreis naar Voorburg, grotendeels met de fiets op huifkar of vrachtauto, waar ze op 28 mei behouden arriveren
NB:
De dochter van de auteur heeft een door haar in 1991 op computer uitgetypte versie van het dagboek verzorgd.
Datum beschrijving:
5/1/2001
Ga naar dit stuk:
 
 
 
 
 
Inventaris
Dagboek
1363 Willigen, Paul C. van der
Auteur:
Willigen, Paul C. van der
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
Dagboek met bijlagen en 2 brieven (handgeschreven tekst, computeruitdraai en diskette)
Omvang:
~60 pagina's
Periodisering:
10 mei 1943 - 12 december 1945
Periode van ontstaan:
10 mei 1943 - 12 december 1945
Localisering:
Eindhoven
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De auteur is als scheikundige werkzaam bij Philips. De bombardementen van de stad Eindhoven komen ter sprake, de algemene oorlogvoering zoals de invasie in Normandië, de vordering van de bevrijding van Europa en Dolle Dinsdag in Eindhoven.
In september 1944 signaleert hij de eerste geallieerden in de stad.
Tijdens de oorlog is er gebrek aan voedsel en energie, waardoor zwarte handel ontstaat.
Als brandstof gaat het gezin hout kappen en men verbouwt groenten in eigen tuin.
De auteur realiseert zich wat de joden te wachten staat met de tegen hen door de Duitsers genomen maatregelen.
Hij is op de hoogte van de rol van Philips bij hulp aan joden zoals de tewerkstelling.
Er is vaak luchtalarm bij de fabriek, op het laatst wordt er bijna niet meer gewerkt en is er geen voedselvoorziening meer. Hulp aan joden moet ook opgegeven worden.
Als laatste een verslag van een reis naar Amerika in 1946 met andere personen uit de industrie en zakenwereld
NB:
Het dagboek en de 2 brieven zijn door de zoon van de auteur op computer overgetypt. Eén van de brieven gaat over de in mei 1941 spontaan ontstane feestviering door het personeel van het 50 jarig jubileum van de produktie van gloeilampen bij Philips
Datum beschrijving:
4/1/2001
Ga naar dit stuk:
 
 
 
 
 
Inventaris
Dagboek
1297 Williams, Douglas E., Patterson, Jim en Leppington, Gordon
Auteur:
Williams, Douglas E., Patterson, Jim en Leppington, Gordon
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
Verslag met illustraties (fotokopieën)
Omvang:
13 pagina's
Periodisering:
1 november 1944
Periode van ontstaan:
1995
Localisering:
Linne (L)
Taal:
Engels en Nederlands
Inhoud:
Een inwoner van de plaats Linne maakt tijdens de oorlog als jongen het neerschieten van een geallieerd vliegtuig mee vlak bij zijn dorp. Na zijn pensionering gaat hij op zoek naar details van het gebeuren. Hij reconstrueert aan de hand van enkele bekende gegevens wie de bemanning vormde en legt concact met nog levende personen.
Het verhaal is een eerbetoon aan de omgekomen Canadese piloot Donald Daubney Connor, die erin slaagde een deel van de bemanning te redden en een zodanige landing te maken dat het dorp niet getroffen werd
NB:
Het verslag bestaat uit een dankwoord van een ook in de oorlog aktieve vlieger, een stuk van een nog in leven zijnd bemanningslid en een in het Engels vertaald stuk uit de krant "de Limburger " d.d. 29 oktober 1994.
Datum beschrijving:
4/1/2000