Uw zoekacties: Dagboeken-NIOD

Dagboeken-NIOD ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

  • In het veld "auteur" zoekt u op naam van de dagboekauteur
  • In het veld "localisering" zoekt u naar de plaatsen waarover de dagboekauteurs schrijven.
  • In het veld "inhoud" zoekt u naar termen die voorkomen in de online-samenvattingen van de dagboeken.

Als u het veld "alle velden" invult, doorzoekt u het gehele bestand. U kunt de zoekresultaten beperken door in de velden achter "periode" specifieke jaartallen in te vullen.Een overzicht van alle dagboeken kunt u oproepen door hier te klikken.


Tijdens de bezettingsjaren vertrouwden honderden mensen hun alledaagse belevenissen toe aan het papier. Vanuit Londen riep Radio Oranje de Nederlandse bevolking op een dagboek bij te houden. Deze geschriften vormen een rijke historische bron omdat de gebeurtenissen en ervaringen uit de eerste hand opgetekend zijn. Het NIOD beschikt over ruim duizend dagboeken van onder meer huisvrouwen, burgemeesters, winkeliers, artsen, NSB'ers, Oostfrontstrijders, scholieren en gevangenen.

Meteen na haar oprichting begon het toenmalige Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie met het verzamelen van dagboeken. Vanaf december 1945 verzocht Lou de Jong in radio-uitzendingen om dagboeken ter beschikking te stellen. Het vergaren van deze egodocumenten was belangrijk omdat "de vaak onopzettelijk door tallozen bijgehouden dagboeken bij uitstek het nageslacht een juiste indruk geven van wat de gewone burger in de oorlogs- en bezettingsjaren beleefde". Daarnaast hebben de dagboeken grote waarde omdat zij een uitvoerig beeld geven van belangwekkende plaatselijke gebeurtenissen. Zo verwierf het RIOD honderden dagboeken die elk "voor het historisch onderzoek naar de jaren der Duitsche bezetting tot in de lengte van generaties van de grootste beteekenis zal zijn".

In 1949 werden de dagboeken geanalyseerd en beschreven, zodat "systematisch al datgene zou worden opgetekend wat voor de verdere wetenschappelijke arbeid [...] van belang zou kunnen zijn". De analyses bevatten informatie over de auteur, locatie, periode en inhoud van de betreffende dagboeken. Op 20 november 1954 verscheen een bloemlezing onder de titel "Dagboek-fragmenten 1940-1945". Een exemplaar hiervan bevindt zich in de studiezaal van het NIOD. De helft van de dagboekbeschrijvingen is gemaakt in de jaren vijftig en ademt de sfeer van de toen geldende maatschappelijke opvattingen. Sinds 10 jaar worden de dagboeken beschreven door Marian Ros.

De dagboeken zelf zijn in te zien in de studiezaal van het NIOD. Vanwege het vaak persoonlijke karakter van de dagboeken is de collectie beperkt openbaar. In de praktijk betekent dit dat de dagboeken pas gelezen kunnen worden na het tekenen van een verklaring waarin is vastgelegd hoe de bescherming van de privacy gewaarborgd moet worden.

beacon
39  zoekresultaten
sorteren op:
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Inventaris
Dagboek
1334 Leenders, Fien
Auteur:
Leenders, Fien
Titel:
Dagboek vanaf 10 Mei 1940 t/m 24 Aug '41, Dagboek van 18 Mei 1944 t/m 14 Januari 1945, Dagboek van 6 October 1946 tot en met 30 Maart 1948
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
Dagboek met bijlagen (3 cahiers, handgeschreven)
Omvang:
~ 560 pagina's
Periodisering:
10 mei 1940 tm 30 maart 1948
Periode van ontstaan:
10 mei 1940 tm 30 maart 1948
Localisering:
Rotterdam, Beek (L)
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De auteur, een jong meisje uit een middenstandsgezin uit Rotterdam, begint haar dagboek bij het uitbreken van de oorlog in Nederland. Ze maakt het bombardement van de stad Rotterdam mee.
Het gezin sluit na de Duitse bezetting van de stad vriendschap met een Duitse soldaat. Er ontstaat een relatie tussen de auteur en de soldaat tot deze wordt overgeplaatst.
Ze denkt vaak aan hem terug, ook in haar latere dagboeken.
De tijd wordt doorgebracht met schaatsen in de winter, ijsjes eten en strandbezoek in de zomer, bioscoopbezoek, kaartspelletjes, toneel- en pianospelen en wandelingen.
Ze klaagt over sirenes, bombardementen en beschietingen van de stad.
In het tweede cahier is ze naar Beek (L) verhuisd, dat in september 1944 door de Amerikanen bevrijd wordt. NSB'rs worden opgepakt en "meisjes die met Duitsers gelopen hebben".
Ze is blij dat ze nu in Beek woont en niet meer in Rotterdam.
Na de Amerikanen komen Engelsen en Canadezen, met wie ze feesten en danspartijen heeft
NB:
Waarschijnlijk zijn er meer cahiers geweest, omdat lange tussenperioden ontbreken
Datum beschrijving:
9/1/2000
Ga naar dit stuk:
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Inventaris
Dagboek
1845 Kooten, Cornelis Reinier van
Auteur:
Kooten, Cornelis Reinier van
Titel:
Mobilisatie!, augustus 1939, Oorlog 10 - 15 mei 1940
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Plakboek met zeer veel foto's, met commentaar bij de foto's door de auteur, enkele ingeplakte krantenknipsels en losse bijvoegsels (dik fotoalbum met het opschrift "de maiden trip M.S."Oranje" 1939", met hard lichtbruin kaft en donkerbruine rug met titel op kaft. Potloodtekeningen, knoop en versiersel op kaft. Zeer veel foto's)
Omvang:
110 pagina's
Periodisering:
Mobilisatie en Meidagen 1940
Periode van ontstaan:
Mobilisatie en Meidagen 1940 en later
Localisering:
den Haag, Scheveningen, Kijkduin, Waalsdorp, de Harskamp, vliegveld Ockenburg, Loosduinen, den Haag, Ypenburg, Rotterdam
Taal:
Nederlands
Inhoud:
Sergeant van Kooten brengt het begin van mobilisatie door rond Den Haag in de duinen. Hij heeft veel foto's ingeplakt uit die tijd. Veel militaire maar ook ongedwongen situaties van de jongens onder elkaar. Bij iedere foto heeft hij een uitgebreid bijschrift gemaakt. Het Sinterklaasfeest wordt gevierd. 4 Maart 1940 verhuist hij tijdelijk naar de Harskamp om de geleerde theorie in praktijk te brengen. Er worden schietoefeningen gehouden. Hij wordt sergeant-afstandsmeter bij de schietoefeningen. Na een paar dagen gaan ze weer terug naar Den Haag. Dan breekt de oorlog uit. Na de capitulatie wordt zijn compagnie weer ondergebracht in hun oude plekje, een ontruimde school in Den Haag. De wapens hebben ze moeten inleveren. Nu brengt hij een lange periode door met afwachten. Vijftig procent van de militairen moet als krijgsgevangene naar Duitsland. Hij wordt met ingang van 15 juli 1940 uit militaire dienst ontslagen. Na een tijdje voor de Opbouwdienst werken wordt hij daar in september 1940 ontslagen en gaat de volgende dag weer gewoon op zijn kantoor aan het werk.
NB:
zeer veel foto's aanwezig
Datum beschrijving:
januari 2014
Illustratie:
de auteur in zijn mobilisatie-uniform
Ga naar dit stuk:
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Inventaris
Dagboek
1657 Koker, David
Auteur:
Koker, David
Openbaarheid:
Volledig openbaar (handgeschreven velletjes papier)
Omvang:
~ 300 blz.
Periodisering:
11 februari 1943 - 8 februari 1944
Periode van ontstaan:
1943-1944
Localisering:
Kamp Vught
Inhoud:
De joodse student David Koker (27 november 1921) woonde met zijn ouders en broertje in Amsterdam tot hij in de nacht van 11 februari 1943 van huis werd gehaald en naar kamp Vught gebracht. Tijdens zijn gevangenschap hield hij een dagboek bij, dat in stukjes en beetjes het kamp uit wordt gesmokkeld. David schreef ook gedichten, dit alles met grote opmerkzaamheid en inzicht in de barre omstandigheden. In het concentratiekamp gaf hij les aan andere joodse kinderen. Ook werkte hij voor het Philips-Kommando. In juni 1944 wordt het gezin op transport gesteld naar Auschwitz.Tijdens een ziekentransport naar Dachau eind februari 1945 sterft David Koker. De moeder van David en zijn broer Max overleven de oorlog.
Inhoud vervolg:
Het dagboek van David Koker is in 1977 uitgegeven met een voorwoord van Karel van het Reve. U kunt het bestellen bij het Nationaal Monument Kamp Vught..
Datum beschrijving:
1 september 2010
Ga naar dit stuk:
 
 
 
 
 
Inventaris
Dagboek
2062 Koch, L.
Auteur:
Koch, L.
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Dagboek (cahiers (3 stuks))
Omvang:
210 pagina's
Periodisering:
4 september 1944 - 18 september 1945
Periode van ontstaan:
4 september 1944 - 18 september 1945
Localisering:
Zuid Nederland (Leiden); Noord-Brabant (Breda, Zundert)
Taal:
Nederlands
Inhoud:
Dagboek van de ongehuwde Leonie Koch (1904-1997), in haar dagelijks leven woonachtig in Leiden en werkzaam op een huishoudschool aldaar. In de periode 1944-1945 verblijft ze bij haar ouders in Zundert, Noord-Brabant, waar ze des zomers haar vakanties doorbrengt: ‘Genieten van zon- en buitenlucht, fietstochten, zwemmen in de beek enz. enz. Je merkt amper dat het oorlog was.’ Per trein reist ze door de provincie ‘in prachtig stralend zonneweer. Niets gemerkt van oorlog, als alleen ’t gemis aan lekkere gevulde koek, ’n fijne reep chocolade en ’n glas chocomel.’

Op 4 september 1944 beschrijft Leonie echter nauwgezet de terugtocht van de Duitsers uit Zundert: ‘Het snelverkeer stoof langs het tragere verkeer heen - je kon werkelijk niet de straat oversteken. Daartusschendoor weer voetvolk. Sjokkend, niet meer vooruitkomend. Wie weet hoe lang ze al liepen? Sommigen zongen nog wat, om de pas erin te houden. Hier een lekke band, daar ’t water in de motor kokend - verderop gilden ze van een auto tegen alle anderen, die voorbijkwamen om benzine: ‘‘Benzine benzine! Ein paar L. benzine?’’ Niemand trok zich iets aan van de sukkelaars, die liepen, leege fietsbanden hadden of niet meer vooruit konden.’ Ook de aftocht der NSB’ers noemt Leonie ‘diep tragisch. De menschen waren op. Zou er een grootere tegenstelling bestaan dan tusschen hun entrée in ons land Mei 1940 en die prachtparade’s, die we van de bioscoop kenden en …. Deze chaotische vlucht???’ Twee dagen later is de situatie in het zuiden van het land echter weer anders: ‘Onze onderduikers zijn alle weer v/h tooneel verdwenen en Z. zit weer vol Duitschers. We hebben te graag en hard gejuichd - toen alles uit Z. wegging.’ Ondertussen blijft Leonie regelmatig werken in de keuken van een Rooms-Katholiek ziekenhuis in Etten-Leur. In augustus 1945 huurt ze een kamer in Leiden.
Datum beschrijving:
23 januari 2020
Ga naar dit stuk: