Uw zoekacties: Dagboeken-NIOD

Dagboeken-NIOD ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

  • In het veld "auteur" zoekt u op naam van de dagboekauteur
  • In het veld "localisering" zoekt u naar de plaatsen waarover de dagboekauteurs schrijven.
  • In het veld "inhoud" zoekt u naar termen die voorkomen in de online-samenvattingen van de dagboeken.

Als u het veld "alle velden" invult, doorzoekt u het gehele bestand. U kunt de zoekresultaten beperken door in de velden achter "periode" specifieke jaartallen in te vullen.Een overzicht van alle dagboeken kunt u oproepen door hier te klikken.


Tijdens de bezettingsjaren vertrouwden honderden mensen hun alledaagse belevenissen toe aan het papier. Vanuit Londen riep Radio Oranje de Nederlandse bevolking op een dagboek bij te houden. Deze geschriften vormen een rijke historische bron omdat de gebeurtenissen en ervaringen uit de eerste hand opgetekend zijn. Het NIOD beschikt over ruim duizend dagboeken van onder meer huisvrouwen, burgemeesters, winkeliers, artsen, NSB'ers, Oostfrontstrijders, scholieren en gevangenen.

Meteen na haar oprichting begon het toenmalige Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie met het verzamelen van dagboeken. Vanaf december 1945 verzocht Lou de Jong in radio-uitzendingen om dagboeken ter beschikking te stellen. Het vergaren van deze egodocumenten was belangrijk omdat "de vaak onopzettelijk door tallozen bijgehouden dagboeken bij uitstek het nageslacht een juiste indruk geven van wat de gewone burger in de oorlogs- en bezettingsjaren beleefde". Daarnaast hebben de dagboeken grote waarde omdat zij een uitvoerig beeld geven van belangwekkende plaatselijke gebeurtenissen. Zo verwierf het RIOD honderden dagboeken die elk "voor het historisch onderzoek naar de jaren der Duitsche bezetting tot in de lengte van generaties van de grootste beteekenis zal zijn".

In 1949 werden de dagboeken geanalyseerd en beschreven, zodat "systematisch al datgene zou worden opgetekend wat voor de verdere wetenschappelijke arbeid [...] van belang zou kunnen zijn". De analyses bevatten informatie over de auteur, locatie, periode en inhoud van de betreffende dagboeken. Op 20 november 1954 verscheen een bloemlezing onder de titel "Dagboek-fragmenten 1940-1945". Een exemplaar hiervan bevindt zich in de studiezaal van het NIOD. De helft van de dagboekbeschrijvingen is gemaakt in de jaren vijftig en ademt de sfeer van de toen geldende maatschappelijke opvattingen. Sinds 10 jaar worden de dagboeken beschreven door Marian Ros.

De dagboeken zelf zijn in te zien in de studiezaal van het NIOD. Vanwege het vaak persoonlijke karakter van de dagboeken is de collectie beperkt openbaar. In de praktijk betekent dit dat de dagboeken pas gelezen kunnen worden na het tekenen van een verklaring waarin is vastgelegd hoe de bescherming van de privacy gewaarborgd moet worden.

beacon
1.805  dagboeken
sorteren op:
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Inventaris
Dagboek
1005 Z., J.P.
Auteur:
Z., J.P. (Vanwege de bescherming van de privacy worden alleen initialen vermeld.)
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
Dagboek met bijlagen (cahier, handgeschreven)
Omvang:
~ 300 pagina's
Periodisering:
15 juni 1934 - 19 september 1939
Periode van ontstaan:
15 juni 1934 - 19 september 1939
Localisering:
Hilversum
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De auteur is begin dertig jaar, woont nog bij haar moeder thuis in Hilversum en verlangt hevig naar een vaste vriend en echtgenoot.
Ze bezoekt vrienden en vriendinnen en gaat om met mensen uit een NSB-milieu.
Af en toe maakt ze uitstapjes naar binnen- of buitenland.
Met een vriend, op wie ze verliefd is, gaat ze naar voetbalwedstrijden.
Achterin haar dagboek heeft ze nooit aan hem verstuurde brieven geschreven.
NB:
Als bijlagen zijn enkele o.a. aan haar gerichte brieven uit 1940 tm 1943 uit Duitsland aanwezig, alsmede een voorlopig lidmaatschapsformulier van de NSB uit 1937
Datum beschrijving:
4/1/2002
Ga naar dit stuk:
Z., J.P.
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 04-04-2024
 
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Inventaris
Dagboek
1016 Z., H.
Auteur:
Z., H. (Vanwege de bescherming van de privacy worden alleen initialen vermeld.)
Titel:
Dagboek
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
Dagboek met bijlagen (2 cahiers, handgeschreven en foto's)
Omvang:
~ 140 pagina's
Periodisering:
oktober 1941 - juli 1944
Periode van ontstaan:
oktober 1941 - juli 1944
Localisering:
Schaarsbergen, Bensberg (Dld.), Valkenburg, Heerlen en omgeving Groningen
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De beschrijving van de inhoud van dit dagboek is beperkt openbaar. Hij is slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
NB:
Het eerste cahier is een concept van het begin van cahier 2. Voor meer informatie over de opleidingen zie Cahier 2 over Nederland en de Tweede Wereldoorlog van het RIOD van Drs. D.Barnouw, Ned 1.22.Bar
Datum beschrijving:
6/1/2002
Ga naar dit stuk:
Z., H.
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 04-04-2024
 
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Inventaris
Dagboek
2207 Z., A.M. van
Auteur:
Z., A.M. van
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen schriftelijke toestemming van de directeur van het NIOD. Onderzoekers kunnen zich daartoe schriftelijk wenden tot de directeur van het NIOD.
Vorm:
Dagboek (cahier)
Omvang:
111 pagina's
Periodisering:
november 1941 - mei 1945
Periode van ontstaan:
november 1941 - mei 1945
Localisering:
Oostfront (Polen, Rusland, Kroatië)
Taal:
Nederlands
Inhoud:
‘We slaan ons vechtend door het moeras, de Rus voor ons uit jagend,’ aldus A.M. van Z. (1922-1981), lid van de 5e SS-Panzer-Division, ingezet aan het Oostfront in 1941. ‘Russen: je ziet ze niet en toch zijn ze overal. Waar je zowat verdrinkt in de bagger, daar wandelen ze nog.’ Te Libau (Letland), waar het meer dan 40 graden vriest, schrijft Van Z.: ‘We gaan naar het front! 40 man in één wagen, een kachel en nog verrekte koud. Mag niet hinderen, ‘‘Es geht ja doch alles for über!’’ We zijn taai en ons doel is de oorlog tegen het communisme. We kaarten maar, er worden sterke verhalen verteld om de tijd te doden. Er zijn idealisten, souteneurs, huisvaders en kwajongens bij.’ Taaiheid valt Van Z. niet te ontzeggen: ‘Iemand staat in de loopgraaf over me heen gebogen. Liggen blijven, schot in mijn rug. Herman verbindt. Ik zie zijn gezicht vertrekken. Ik geef hem een poot en wil weggaan. Mijn voeten zijn zo zwaar. Alles wordt zwart. Als ik weer bijkom lig ik in een bed met lakens.’ In mei 1945 geeft de divisie zich over aan het Amerikaanse leger: ‘Onze bewakers zijn bang van ons. SS-reputatie. Ik lach sarcastisch. Wat wacht ons SS straks. In Holland misschien de kogel. Je bent toch niet voor niets 5 jaren lang als landverrader gebrandmerkt.’ Aan het oostfront ontmoet hij diverse vrouwen met wie hij iets krijgt, maar Wilma leert hij kennen in zijn woonplaats Den Haag, als hij in de zomer van 1943 zes weken verlof heeft: ‘Ik koop bloemen, bonbons, een boek, kom tegen een uur of acht aanwaaien. Het is gezellig en het wordt laat. Heb ik teveel gedronken? Ik doe een huwelijksaanzoek. Spottend. Ze weigert. 14 dagen later zijn we getrouwd.’ In 1946 komt Wilma om bij een verkeersongeluk.
Datum beschrijving:
9 februari 2023
Ga naar dit stuk:
Z., A.M. van
Termen:
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 04-04-2024
 
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Erfgoedstuk
Inventaris
Dagboek
1796 Wydogen, Ger
Auteur:
Wydogen, Ger
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
Dagboek met enkele erin liggende bijlagen (Groot kasboek, met handgeschreven tekst. Het merendeel van de bladzijden is los gesneden)
Omvang:
188 pagina's (origineel)
Periodisering:
7 oktober 1944 - 8 mei 1945
Periode van ontstaan:
7 oktober 1944 - 8 mei 1945
Localisering:
Amsterdam-West
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De auteur, die woont in Amsterdam-West (Abbenesstraat 14) schrijft over de schaarste aan voedsel, energie en prijzen van alles. Hij vertelt over hongertochten. Verder haalt hij de algemene oorlogstoestand in Amsterdam en Nederland en de maatregelen van de Duitsers aan.
Als de bevrijding nadert, vertelt hij over de gevoerde strijd en het oprukken van de geallieerden.
NB:
Transcript aanwezig bij het origineel
Datum beschrijving:
januari 2013
Illustratie:
De auteur met op zijn schoot zijn echtgenote.
Ga naar dit stuk:
Wydogen, Ger
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 04-04-2024
1 gedigitaliseerd