1 Bestuur van de saksische hertogen over Friesland ( Tresoar (Frysk Histoarysk en Letterkundich Sintrum) )
Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

Wildcards kunnen het zoeken vergemakkelijken:

  • Een ? (vraagteken) vervangt een letter
  • Een * (sterretje) vervangt een aantal letters
  • Door een $ (dollarteken) voor een zoekterm te zetten, zoekt u naar woorden die op elkaar lijken.

Meer zoektips vindt u hier.

beacon
Naar boven om te zoeken
1   Bestuur van de saksische hertogen over Friesland
Inventaris
1. Ter introductie
2. Inleiding
3. Stukken uit het sächsisches hauptstaatsarchiv te dresden
4. Stukken uit de sächsische landesbibliothek te dresden
5. Stukken uit het haus-, hof und staatsarchiv te wenen
Uit een aantal bestanddelen van het fonds Maximiliana zijn stukken verfilmd. Ongeveer 70% van die stukken is beschreven. Zie inleiding, p. 24.
2315 Akte waarin Rooms-Koning Maximiliaan I aan hertog Albrecht van Saksen een wapen geeft (tweekoppige adelaar in een gouden vlak, met het Friese wapen bij zijn staart), dat hij alleen mag gebruiken als erfelijk gubernator en potestaat van Friesland, totdat de rechten weer worden teruggekocht. Gegeven te Aschaffenburg op 19 augustus 1499
2316 Maximiliaan beveelt de regenten der ingezetenen en onderdanen van Dithmarschen om de aanvallen van koning Hans van Denemarken en hertog Frederik van Holstein te weerstaan en zich voor hulp en bijstand tot hertog Albrecht van Saksen te wenden. Gegeven te Mainz op 15 november 1499. Concept
2317 Maximiliaan schrijft hertog Albrecht van Saksen inzake koning Hans van Denemarken en hertog Frederik van Holstein en Dithmarschen. Gegeven te Mainz op 15 november 1499. Concept
2318 Rooms-Koning Maximiliaan schrijft aartsbisschop Bertold van Mainz inzake de aanstelling van hertog Albrecht van Saksen tot stadhouder van Friesland. Gegeven te Innsbruck op 5 januari 1500. Expeditie, opgedrukt zegel is verloren.
2319 Bevelschrift van Rooms-Koning Maximilaan I aan de burgemeesters, raad en meente van de stad Groningen. Indien zij hun "untzymlichen furnehmenn, handlunge unnd vorachtunge" ten aanzien van de benoeming van Albrecht van Saksen tot gubernator en potestaat van Friesland niet stoppen en de door hem geleden schade vergoeden, zal op 1 mei de rijksban over hen worden uitgesproken. Gegeven te Eslingen op 17 januari 1500. Concept
2320 Bevelschrift van Rooms-Koning Maximiliaan I aan de steden Lübeck, Hamburg, Zwolle, Kampen, Deventer etc. inzake de aanstelling van Albrecht van Saksen als rijksgubernator en potestaat in Friesland. Gegeven te Eslingen op 17 januari 1500. Concept
2321 Bekendmaking van Maximiliaan dat de rijksban is uitgevaardigd tegen de stad Groningen wegens landvredebreuk. Met als bijlage een ongedateerd mandaat aan de stad Groningen met het bevel zich tegenover aartskanselier en aartsbisschop Bertold van Mainz te verantwoorden. Gegeven te Aschaffenburg op 6 maart 1500. Concept
2322 Maximiliaan I sommeert de stad Groningen om op 15 mei op de rijksdag te Augsburg ter verantwoording te verschijnen. Gegeven te Augsburg op 15 april 1500. Concept
2323 Maximiliaan I aan de bisschop van Utrecht, Frederik van Baden inzake het weer tot gehoorzaamheid brengen van de stad Groningen. Gegeven te Augsburg op 15 april 1500. Concept
2324 Brief van rijkskanselier Bertold aartsbisschop van Mainz, keurvorst Albrecht van de Palts graaf bij de Rijn en hertog in Opper- en Neder Beieren, en Gabriël bisschop van Eichstätt aan aartshertog Filips de Schone, betreffende de inname van Medemblik. Hertog Albrecht heeft zich hierover bij hen bezwaard, aangezien in het verdrag dat tussen beide was gesloten (d.d. 17-03-1499) werd bepaald dat hij de stad en het kasteel voor de duur van zijn leven in handen zou hebben, alsmede een jaargeld van 5000 Andries gulden zou ontvangen. Derhalve verzoeken zij Filips de Schone om, overeenkomstig de verordening van het Rijk, Medemblik weer aan hertog Albrecht over te dragen en hem zijn jaargeld te betalen. Gegeven te Augsburg op 2 mei 1500. Concept
2325 Maximiliaan verbiedt de stad Keulen om harnassen, speren en andere wapens aan de Groningers te verkopen. Gegeven te Augsburg op 6 mei 1500. Concept
2326 Rijksaartskanselier en aartsbisschop Berthold van Mainz aan alle keurvorsten van het rijk: instructie aan George van Thurn als gezant bij aartshertog Filips van Oostenrijk inzake de teruggave van het kasteel en de stad Medemblik aan hertog Albrecht van Saksen. Gegeven te Augsburg op 19 mei 1500. Minuut?
2327 Brief van burgemeesters en raad van Groningen aan de bisschop Frederik van Utrecht, bisschop van Utrecht, als antwoord op zijn schrijven dat hij de stad het koninklijke mandaat had toegezonden. Gegeven te Groningen op 25 mei 1500. Afschrift
2328 Brief van de burgemeesters en raad van Groningen aan vrijheer George van Thurn. Zijn schrijven inzake de onschuld van hertog Hendrik voor het niet naleven van het verdrag dat tussen hen en wijlen hertog Albrecht was gesloten, waarbij men met instemming van Von Thurn volgens oude gewoonte "privande, torffbrand ende ander noetdruff" tegen Appingedam kon houden, heeft men ontvangen. De Groningers verklaren zich aan het verdrag te zullen houden, opdat er geen reden bestaat vorderingen tegen de stad te laten gelden. Gegeven te Groningen op 9 oktober 1500. Expeditie, opgedrukt zegel is verloren gegaan.
2329 Vrijgeleide van hertog Hendrik van Saksen aan de afgevaardigden - waaronder veel ballingen - uit Friesland en Groningen voor de besprekingen te Breda. Genoemd worden o.a. de abten van Aduard, Selwerd, Dokkum, Klaarkamp, Bloemkamp, de commandeur van de Duitse Orde alsmede Gert Mockema, Siurd Aelva, Tjerk Walta, Douwe Harinxma, Watte Harinxma, Aesgo te Mantgum?, Boldewijn Luitgenzoon. Gegeven te Mechelen op 6 november 1500. Afschrift
2330 Vrijgeleide van aartshertog Filips van Bourgondië aan de afgevaardigden uit Friesland en Groningen ("Oiestvreeslant") - waaronder veel ballingen - voor de besprekingen te Breda. Genoemd worden o.a. de abten van Aduard, Selwerd, Dokkum, Klaarkamp, Bloemkamp, de commandeur van de Duitse Orde, alsmede Albert pastoor te Stiens, Douwe pastoor? te Harlingen, Tjaart Mockema, Edo Jongema toe Rauwert, Siurd Alva, Tjerk Walta, Douwe Harinxma, Aesgo toe Mantgum, Herman Galis, Douwe Galis, Aggo Leuckema en Boldewijk Luitgenzoon. Gegeven te Mechelen? op 6 november 1500. Afschrift
2331 Uitnodiging van Maximiliaan aan de burgemeesters en raad van Groningen en de zonen van de overleden hertog Albrecht van Saksen om afgevaardigden naar Neurenberg te sturen, om tot een oplossing van de wederzijdse geschillen te komen. Gegeven te Neurenberg op 25 mei 1501. Afschrift
2332 Brief van de stad Groningen aan Rooms-Koning Maximiliaan I inzake de strijd met hertog George en Hendrik van Saksen. Gegeven te Groningen op 2 juli 1501. Expeditie, opgedrukt zegel is verloren gegaan en afschrift.
2333 Brief van hertog Albrecht van Saksen aan Maximiliaan I. Gegeven te Mechelen op 20 september 1498
2334 Brief van Rooms-Koning Maximiliaan aan aartsbisschop Berthold, aartskanselier van het Heilige Roomse Rijk, dat hij zijn raad Sigmund Pflug, "lerer der recht", heeft opgedragen met hem te praten. Het verzoek om ten opzichte hiervan welwillend te zijn. Gegeven te Rottenburg aan de Neckar op 8 juni 1498
1 Bestuur van de saksische hertogen over Friesland
5. Stukken uit het haus-, hof und staatsarchiv te wenen
2334
Brief van Rooms-Koning Maximiliaan aan aartsbisschop Berthold, aartskanselier van het Heilige Roomse Rijk, dat hij zijn raad Sigmund Pflug, "lerer der recht", heeft opgedragen met hem te praten. Het verzoek om ten opzichte hiervan welwillend te zijn. Gegeven te Rottenburg aan de Neckar op 8 juni 1498
NB:
Vpl: Haus-, Hof- und Staatsarchiv Wenen, Maximiliana 40, fol. 212.
Organisatie: Tresoar (Frysk Histoarysk en Letterkundich Sintrum)
laatste wijziging 15-02-2002
2335 Overeenkomst ("Rottenburger Abrede") waarbij Rooms-Koning Maximiliaan I verklaart hertog Albrecht van Saksen en zijn erven en nakomelingen tot Rijksgubernator van de Friese gebieden (Oostergo, Westergo, Zevenwouden, de Ommelanden, Dithmarschen, Strandfriesen (Noord-Friesland), Wurstfriezen en Stellingwerf) met alle eilanden en toebehoren te zullen aanstellen en hem Het Bildt in eigendom te zullen geven. Gegeven te Rottenburg aan de Neckar op 6 juni 1498. Papier
2336 Akte (mandaat) van Rooms-Koning Maximiliaan aan de prelaten, graven, edelen, steden, meenten en inwoners van de landen en eilanden van Oostergo, Westergo, Zevenwouden, de Groninger gebieden, Dithmarschen, "Strandtvriesen, Worstvriesen" en Stellingwerf dat hij hertog Albrecht van Saksen als gubernator en potestaat over hun gebieden heeft aangesteld. Hierover zal "naemaels breder ende claerlicker berecht" gedaan worden. Aangezien Albrecht van Saksen verhinderd is om naar Friesland te komen - Maximiliaan heeft de hertog zelf nodig - beveelt de Rooms-Koning hen om de Saksische dienaren in alles gehoorzaam te zijn. Gegeven te Freiburg im Breisgau op 16 juli 1498. Concept
2337 Akte waarbij Rooms-Koning Maximiliaan het Kleine en Grote Bildt, Terschelling en Ameland ("die new auffgeworffenn vih weyd oder lendlin die Gross pild, die Kein pild, die gewurff, die Schelling unnd Amlannde genanndt, mit irem zugehorungenn an die See in Frieslande gelegen") aan hertog Albrecht van Saksen schenkt, vanwege zijn trouwe krijgsverrichtingen. Gegeven te Freiburg im Breisgau op 20 juli 1498
2338 Verklaring van Rooms-Koning Maximiliaan dat hertog Albrecht van Saksen ongehinderd in zijn bezit van de "vihweyd oder lenndlin" dient te zijn, op straffe van 100 mark. Hiervan zal de ene helft zal toekomen aan de Rijkskamer en het andere deel aan de hertog zelf. Gegeven te Freiburg im Breisgau op 20 juli 1498
2339 Brief van Rooms-Koning Maximiliaan aan aartsbisschop Berthold van Mainz. Gegeven te Keulen op 31 maart 1499
2340 Akte (reversaal) van Albrecht van Saksen als door Maximiliaan benoemde erfelijke gubernator van Oostergo, Westergo, Zevenwouden, Groninger gebieden, Dithmarschen, Strandfriezen, Wurstfriezen en Stellingwerf. Gegeven te Mechelen op 25 juni 1499
2341 Brief van Maximiliaan aan keurvorst Berchtold von Mainz inzake de reversaal van hertog Albrecht van Saksen "von wegen der Frieszlanndt". Aangezien de voltrekking van het verdrag tussen aartshertog Filips en hertog Albrecht stil is komen te staan, kan dit tot grote onenigheid leiden. Hij verzoekt daarom de keurvorst om hertog Albrecht een andere "verschreibung" te geven inzake de erfelijke rechten van zijn zoon en de mogelijkheid om Friesland weer in te lossen. Gegeven te Hüfingen op 7 augustus 1499. Expeditie, opgedrukt zegel is verloren gegaan.
2342 Tekening van het heraldisch wapen van hertog Albrecht van Saksen als erfelijk gubernator en potestaat van de Friese gebieden. Het wapenschild is gedeeld in velden met daarin verschillende wapens. Boven v.l.n.r. hertogdom Saksen, graafschap Thüringen en markgraafschap Meissen. Midden v.l.n.r. mark Landsberg, de tweekoppige rijksadelaar met het Friese wapen en het paltsgraafschap Saksen. Onder v.l.n.r. paltsgraafschap Thüringen, de heerlijkheid Pleissen en het graafschap Brehna. Gekleurde tekening op papier, 40 x 20 cm., vervaardigd circa 19 augustus 1499.
2343 Brief van Maximiliaan I aan hertog George van Saksen dat hij zich gematigd moet gedragen in de komende persoonlijke onderhandelingen met zijn zoon Filips over de verkoop van Friesland, "damit die sachen zu einen entlichen beschluss kumen". Gegeven te Augsburg op 13 maart 1504. Concept
2344 Maximiliaan I verzoekt bisschop Frederik van Utrecht om op 15 mei op de rijksdag te Konstanz te komen om een oplossing te vinden inzake de rechten van hertog George van Saksen op de stad Groningen. Gegeven te Hagenau op 6 maart 1507. Afschrift
2345 Maximiliaan schrijft hertog George dat hij wegens zijn tocht naar Rome geen hulp kan geven in de oorlog tegen de stad Groningen. Hij geeft hem evenwel enige aanwijzingen dienaangaande. Gegeven te Wenen op 16 februari 1506. Concept
6. Bijlagen
7. Supplement op de inventaris van de collectie microfiches van stukken
laatste wijziging 15-02-2002
2.461 beschreven archiefstukken

Kenmerken

Omvang:
263 Microfilm, fiches en jackets
Categorie:
  • Zonder categorie
Archiefvormer(s):
 
Archiefvormer Hertogen van Saksen
laatste wijziging 15-02-2002
2.461 beschreven archiefstukken