2478 bankbiljetten van het Museum Enschedé te Haarlem, Collectie van ( Noord-Hollands Archief )
2478
bankbiljetten van het Museum Enschedé te Haarlem, Collectie van
Inleiding
De werkzaamheden van Koninklijke Joh. Enschedé BV – het vroegere Joh. Enschedé en Zonen – omvatten ruim 300 jaar drukkerij, uitgeverij, lettergieterij en de vervaardiging van waardepapieren zoals bankbiljetten en postzegels.
In 1795 wist Johannes II het provinciale Comité van Financie te overtuigen om recepissen (wisselformulieren) te drukken die van beveiliging waren voorzien zodat er geen misbruik meer van gemaakt kon worden. Eerst bestond deze beveiliging uit een aantal regeltjes gezet in de historische lettertype van de lettergieterij. Later zou er gebruik worden gemaakt van bijzonder schrift, dat op dat moment uniek was voor Joh. Enschedé en Zonen (de bedrijfsnaam die op dat moment werd gehanteerd): de karakters van het muziekschrift, verwerkt tot sierranden. Later zijn ze de opmaat geweest voor het nationale bankbiljet.
De eerste bankbiljetten drukte Joh. Enschedé en Zonen in 1814, na de oprichting van De Nederlandsche Bank. Vanaf die tijd heeft Koninklijke Joh. Enschedé BV, op een paar uitzonderingen tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog na, alle Nederlandse bankbiljetten gedrukt. Sinds 1846 werden voor het Ministerie van Financiën muntbiljetten en later zilverbons gedrukt, daarvoor zijn er ook muntbiljetten gedrukt voor de Algemeene Nederlandsche Maatschappij ter begunstiging van de Volksvlijt.
Naast Nederlandse bankbiljetten heeft Koninklijke Joh. Enschedé BV ook voor het buitenland bankbiljetten bedrukt waaronder: Brazilië, Congo, Curaçao, Engeland, Frankrijk, Indonesië, Israël, Katanga, Luxemburg, Nederlandse Antillen, Nederlands Oost-Indië, Nieuw-Guinea, Perzië, Portugal, Suriname, Syrië en Zuid-Afrika.
De collectie omvat zowel de bankbiljetten zelf als een groot aantal ontwerpen, proefdrukken en schaaldrukken. Het aantal beschrijvingen bedraagt ruim 6.000, waarmee zo'n 55.000 bankbiljetten en onderdelen daarvan en 6.500 ontwerpen, foto's en tekeningen.
De collectie bankbiljetten valt onder waardedrukwerk dat door de drukkerij van Koninklijke Joh. Enschedé BV gedrukt is. Daarnaast zijn er in de collectie drukvormen ook een groot aantal drukvormen van bankbiljetten. Deze zijn soms gemaakt door de lettergieterij waardoor de collectie bankbiljetten hiermee ook in verband staat. Ingekomen en minuten van uitgaande stukken betreffende de vervaardiging rondom de bankbiljetten bevinden zich in het archief van Koninklijke Joh. Enschedé BV (Historisch Bedrijfsarchief) te Haarlem, 1732-2013, zie toegangsnummer 2484. Nog steeds drukt Koninklijke Joh. Enschedé BV bankbiljetten.
laatste wijziging 26-05-2020
6.309 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 26-05-2020
6.309 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1800-2010
Periode documenten:
1800-2010
Openbaarheid:
gedeeltelijk openbaar
Opheffing openbaarheidsbeperking:
toestemming directeur
Raadpleegmogelijkheid:
Haarlem, raadpleging alleen op afspraak
Gebruiksinformatie:
Inventaris inv. nrs. 1-6317. Stukken uit de periode 1970-2010 zijn niet openbaar. De collectie is vooralsnog alleen op afspraak te raadplegen. Nadere informatie over de raadpleging bij de informatiebalie. Museum Enschedé was het bedrijfsmuseum van Koninklijke Joh. Enschedé BV. De werkzaamheden van Koninklijke Joh. Enschedé BV – het vroegere Joh. Enschedé en Zonen – omvatten ruim 300 jaar drukkerij, uitgeverij, lettergieterij en de vervaardiging van waardepapieren zoals bankbiljetten en postzegels. Nrs. 860-882, 907-924, 1378-1398, 1446-1451, 1454-1456, 1460-1474, 1476-1478, 1480-1495, 1587-1617, 1629-1630, 1635-1687, 1751-1772, 1812-1842, 1885-1887, 1889-1895, 1898-1902, 1907-1934, 5795-5851, 5858-5913 zijn niet aanwezig, maar overgedragen aan De Nederlandsche Bank. De eerste bankbiljetten drukte Joh. Enschedé en Zonen in 1814, na de oprichting van De Nederlandsche Bank. Vanaf die tijd heeft Enschedé, op een paar uitzonderingen na tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog, alle Nederlandse bank- en muntbiljetten gedrukt. De collectie omvat zowel de bankbiljetten zelf als een groot aantal ontwerpen, proefdrukken en schaaldrukken. Onder de ontwerpen bevindt zich origineel werk van kunstenaars als C.A. Lion Cachet (1864-1945) en M.C. Escher (1898-1972). Sinds 1846 werden voor het Ministerie van Financiën muntbiljetten en later zilverbons gedrukt. Enschedé drukte niet alleen voor Nederland en diens voormalige koloniën, maar haalde door zijn reputatie ook veel opdrachten uit het buitenland binnen. In totaal heeft Enschedé voor 73 landen ontworpen of ook daadwerkelijk gedrukt.
Gemeente:
Haarlem
laatste wijziging 26-05-2020
6.309 beschreven archiefstukken
Gevonden archiefstukken