Mijn Studiezaal (inloggen)
1340 Diaconie van de Nederlands-Hervormde Gemeente te Haarlem ( Noord-Hollands Archief )
1340
Diaconie van de Nederlands-Hervormde Gemeente te Haarlem
Inleiding
1. Armenzorg in het algemeen (ter oriëntatie)
2. De rol van de diaconie binnen de Haarlemse armenzorg
3. Het college van diakenen of de bestuursinrichting van de diaconie
4. Geschiedenis van de bedeling van de huiszittende armen
1340 Diaconie van de Nederlands-Hervormde Gemeente te Haarlem
Inleiding
4.
Geschiedenis van de bedeling van de huiszittende armen
Voor 1650 werd de bedeling door de diakenen aan huis bezorgd. Hierdoor hadden ze toezicht op de levensomstandigheden van de bedeelden. Mede door het steeds groter wordende aantal bedeelden bleek deze methode op den duur niet te voldoen. Na 1650 vond de bedeling plaats in de Janskerk.
De stad was verdeeld in drie letters of kwartieren, elk van deze stadskwartieren stonden onder het beheer van vier diakenen. De uitdeling van aalmoezen in de Janskerk werd uitgeoefend door zes diakenen, nl. twee uit elke letter of kwartier.
De huiszittende- of buitenarmen werden in 1771 verdeeld in zes wijken. Elke wijk was opgedragen aan één diaken en één regent. Deze laatste werd aangesteld door burgemeesters en gekozen uit de aanzienlijke burgers van Haarlem. De invloed van de stedelijke overheid op de diaconie was in die periode betrekkelijk groot. In 1795 werden deze zes wijken twee aan twee bij elkaar gevoegd en het bestuur over de armen in elk tweetal wijken opgedragen aan vier diakenen en één permanente regent. Deze laatste werd, net als in 1771, aangesteld door burgemeesters en gekozen uit de aanzienlijke burgers van Haarlem. In 1854 verdween de invloed van de stad op de diaconale bedeling geheel ten gevolge van de invoering van de armenwet.
Volgens de reglementen op de diaconie-administratie van na 1854 werden de huiszittende armen verdeeld in drie afdelingen, te weten wijk 1+2, wijk 3+4, wijk 5+6. Over twee wijken waren steeds vijf diakenen aangesteld. Bedeling omvatte een uitkering in geld of ook wel in natura, zoals roggebrood en bij wijze van uitzondering tarwe. In de wintermaanden werd bovendien turf, kleding, linnengoed en schoeisel uitgedeeld.
Permanente of vaste bedeling werd veelal gegeven aan weduwen, wezen, losse of ongeschoolde arbeiders, waarvan de gezinsgrootte permanente bedeling noodzakelijk maakte, invaliden, bejaarden, werklozen en langdurig zieken.
Voor tijdelijke bedeling kwamen meestal seizoenwerklozen en zieken in aanmerking. De bedeelden konden gratis een arts raadplegen en medicijnen krijgen, maar dan moesten ze wel in het bezit zijn van een briefje, ondertekend door de diaken aan wie de zorg voor het huisgezin was opgedragen.
Het kantoor van de diaconie, dat jarenlang in de Janskamer gevestigd was geweest (de tegenwoordige studiezaal van het gemeente-archief), werd op 1-11-1932 verplaatst naar de Ridderstraat 32.
5. Van diaconiehuis tot Janskliniek
6. Overzicht van de bestuursinrichting van het diaconiehuis
7. De geschiedenis van de Haarlemse Kinderkerk
8. De geschiedenis van de armenfabriek
9. Literatuurlijst
10. Verantwoording van de inventarisatie
laatste wijziging 14-05-2022
1.014 beschreven archiefstukken
28 gedigitaliseerd
totaal 2.782 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 14-05-2022
1.014 beschreven archiefstukken
28 gedigitaliseerd
totaal 2.782 bestanden
Kenmerken
Datering:
1636-2004
Omvang in meters:
24,45
Periode documenten:
1636-2004
Openbaarheid:
gedeeltelijk openbaar
Opheffing openbaarheidsbeperking:
toestemming gemeentearchivaris
Raadpleegmogelijkheid:
Haarlem, Jansstraat, raadpleging mogelijk binnen 30 minuten
Gebruiksinformatie:
Inventaris inv.nrs. 1-1008. Inv.nr. 43 ontbreekt. In de Atlas van het Noord-Hollands Archief zijn geplaatst: inv.nrs. 295, 726 (alleen de foto's), 733-734 (=NL-HlmNHA_1340_54999011), 828, 830. Inv.nr. 937 is pas openbaar vanaf 2041.
Gemeente:
Haarlem
laatste wijziging 14-05-2022
1.014 beschreven archiefstukken
28 gedigitaliseerd
totaal 2.782 bestanden
