Stads(deel)/wijk/buurt.
De Heerlerbaan (Limburgs: Heëlebaan) is het zuidelijkste stadsdeel van de Nederlandse gemeente Heerlen. De Heerlerbaan telt 9872 inwoners (2008). Het stadsdeel Heerlerbaan bestaat anno 2013 uit de wijken Heerlerbaan-Centrum (buurt: Heerlerbaan-Oost), Heerlerbaan-Schil (buurten: Egstraat en omgeving, Giezenveld, Heerlerbaan-West en Imstenrade) en industrieterrein de Beitel (buurt: de Beitel).

De naam Heerlerbaan komt van 'Heirbaan' (Romeinse heerweg), de weg van Heerlen naar Aken

Oprichting parochie.
"Einde juli 1914 bij gelegenheid van het toedienen van het H. Vormsel in de parochie St. Mathias te Maastricht, terwijl de couranten reeds scherp den gespannen politieken toestand teekenden, gewerd den eerw. Heer Henricus Erens, kapelaan te Heerlen vanwege Z.D.H. den Bisschop van Roermond, Mgr. Schrijnen, de opdracht te Heerlerbaan een nieuwe parochie te stichten." (bron: memorieboek (memorialis) en aantekeningen, inventarisnummers 4 en 12)

De eerste vergadering van het kerkbestuur vindt plaats op 12 maart 1915. In een algemene vergadering op zondag 14 maart 1915 werden de parochianen geïnformeerd

De oprichting van de parochie vindt plaats bij besluit van de Bisschop van Roermond van 31 oktober 1917, de afkondiging daarvan op zondag 4 november 1917

In 1967 viert men het 50-jarig bestaan van de parochie. Het programma van de feestelijkheden duurt van vrijdag 17 november tot en met maandag 27 november en bestaat naast de plechtige eucharistievieringen uit o.a. concerten, modeshow, talentenjacht en een heus optreden van de 'Outsiders'

In de jaren 70 van de 20e eeuw wordt er in het stadsdeel Heerlerbaan/Rukker-Bautsch een 2e parochie met kerk opgericht, de Parochie van de H. Andreas. De kerk wordt in 1977 ingewijd

Door o.a. het teruglopend kerkbezoek en de personele bezetting vindt er eind jaren 90 van de 20e eeuw een herbezinning plaats ten einde in de toekomst de totale pastorale zorg zo goed en zinvol mogelijk te garanderen. In het kader van de nota's 'Herstructurering van de parochies in het Bisdom Roermond' en '(Verder) Op weg naar vitale parochiegemeenschappen' (1996 en 2002) van het Bisdom Roermond worden er samenwerkingsvormen bestudeerd tussen parochies. Uiteindelijk leidt dit tot oprichting van de parochiecluster Heerlen-Zuid waarbinnen 7 parochies participeren: De H. Pancratiusparochie (Heerlen-Centrum), de St. Franciscus van Assisiëparochie (Heerlen-Centrum), de H. Martinusparochie (Welten), de H. Moeder Annaparochie (Bekkerveld), de parochie van de Verschijning van de Onbevlekte Maagd/Pius X (Molenberg), de St. Andreasparochie (Heerlerbaan) en de St. Josephparochie (Heerlerbaan). Zowel organisatorisch, administratief en pastoraal worden binnen dit samenwerkingsverband nu en in de toekomst in toenemende mate gemeenschappelijke beleidslijnen uitgezet

Met ingang van 1 december 2012 is het clusterverband opgeheven en gewijzigd in een parochiefederatie. De besturen van de Heerlense parochies St. Pancratius (Centrum), St. Joseph (Heerlerbaan), St. Martinus (Welten) en de H. Andreas (Heerlerbaan) gaan verder samen op weg als één federatie met één federatiebestuur. De kerk gebonden aanspreekpunten blijven bestaan maar bestuursmatig is er nu alleen nog maar het kerkbestuur van de federatie

Eerste kerk.
In de vergadering van het kerkbestuur van 22 december 1915 wordt besloten de opdracht voor de bouw definitief te verstrekken aan architect Seelen. Tevens wordt besloten dat de kerk gebouwd zal worden van kunradersteen. Op 4 april 1916 wordt het werk gegund aan aannemer Simons. De eerste steenlegging vindt plaats op 6 augustus 1916. Op zondag 28 oktober 1917 wordt de kerk plechtig ingezegend door de zeereerwaarde heer Brewers, deken van Heerlen en wordt pastoor Erens als pastoor der parochie geïnstalleerd. Als getuigen fungeerden de heren Schatten en Jongen, resp. pastoors te Schaesberg en Spekholzerheide. De kerk, gelegen aan de Dr. Clemens Meulemanstraat 104, is een neo-romaanse basiliek. Gelijk met de kerk verrees een pastorie. In 1923 werd de kerk voltooid, o.a. door de bouw van een klokkentoren. In 1924 wordt gestart met de bouw van het patronaatsgebouw en een conciërgewoning die in april 1927 gereed komen. Reeds voor de Tweede Wereldoorlog begon de kerk ernstige scheuren te vertonen vanwege de mijnbouwactiviteiten van de Oranje Nassau I en de Staatsmijn Wilhelmina. Er werden stalen netten in het schip gehangen om vallend puin op te vangen. Niet veel later werden de gewelven gesloopt en kwam er op de netten een houten plafond. De toren ging steeds meer voorover hangen en stond op het laatst 1.65 meter uit het lood, zodat in 1944 het bovenste deel uit veiligheidsoverwegingen afgebroken moest worden. Niet veel later was het kerkgebouw ook niet meer houdbaar. Gelet op de slechte toestand van het gebouw kerkte de parochie in de kapel van de Vroedvrouwenschool en het KAJ-gebouw. De inventaris van de oude kerk werd ondergebracht in het voormalige zusterklooster. De kerkbanken in de kelders en de kruiswegstaties en heiligenbeelden in de vroegere cellen van de zusters. Het zou echter nog jaren duren eer men met de bouw van een nieuwe kerk kon beginnen. Pas in 1956 kwam de Rijksgoedkeuring voor de bouw van een nieuwe kerk

Bij overeenkomst van 15 maart 1957 komt er een minnelijke regeling van mijnschade, waarbij de Oranje Nassau Mijnen en de Staatsmijnen in Limburg aan het kerkbestuur o.a. een bedrag uitkeren ter algehele kwijting van fl. 400.000,- gulden. Een bedrag dat later nog wordt verhoogd (zie inventarisnummer 28)

Bij notariële akte van 21 juni 1957 koopt het kerkbestuur voor fl. 50.000,- gulden het voormalige zusterklooster met verdere aanhorigheden en bijbehorend terrein gelegen aan de Dr. Clemens Meulemanstraat 3 van de Oranje Nassau Mijnen met bijbetaling door Oranje Nassau Mijnen, mede namens de Staatsmijnen in Limburg, van fl. 116.000,- gulden voor de vestiging van een erfdienstbaarheid en als algehele vergoeding voor de mijnschade aan het Patronaatsgebouw gelegen aan de Dr. Clemens Meulemanstraat (zie inventarisnummer 47)

Nieuwe/huidige kerk.
De nieuwe kerk, gebouwd in 1957, werd ontworpen door architect J. Fanchamps uit Kerkrade. Van zijn hand zijn o.a. ook de Christus Koningkerk (Nieuw-Einde/Heerlen), de Barbarakerk (Kakert/Landgraaf) en de H. Michaëlkerk (het Eikske/Landgraaf). De bouw werd gegund aan Melchior Bouwbedrijf Maastricht. De kerk werd gebouwd onder de pastoors Diederen en Horsmans. De feitelijke begeleiding van de bouw lag echter in de handen van kapelaan J.W. Janssen, zodat de parochie geen bouwpastoor maar een bouwkapelaan had. Gelet op de mijnschade die de oude kerk noodlottig was geworden werden allerlei voorzorgsmaatregelen genomen om herhaling te voorkomen. De mijnbedrijven bouwden versneld de steenkool af onder het bouwterrein om verzakkingen zoveel mogelijk tegen te gaan. Daar hadden de mijnen alle belang bij omdat zij voor de kosten van de nieuwbouw zouden moeten opdraaien. De nieuwe kerk werd tevens niet dwars op de Heerlerheidestoring maar parallel daaraan geplaatst. Ir. Heman uit Heerlen ontwierp een constructie, waarbij de diverse onderdelen van de kerk onafhankelijk van elkaar konden bewegen. Met name het dak moest zeer flexibel zijn. Bij de kerk werd door het KNMI een weerstationnetje geplaatst om de weerberichten door te geven. De eerste steen werd gelegd op zondag 27 oktober 1957 door Mgr. Bemelmans, de deken van Heerlen. Deken Bemelmans zegende de kerk op 22 december 1957 in. Mgr. Moors consecreerde de kerk op 26 juni 1960

De nieuwe Sint-Josephkerk werd onder coördinatie van pastoor Horsmans ingericht door diverse vooraanstaande kunstenaars:
Architect Fanchamps ontwierp het vieringaltaar.
Gene Eggen ontwierp in samenspraak met Fanchamps de glasappliqué (motieven uit het leven en de litanie van Sint-Jozef (schip) en motieven van de eucharistie en het leven van Maria (koor).
Charles Eyck tekende voor de kruisweg, de tegeltableaus boven het altaar, de doopkapel en de deurhandgrepen.
Leo Brom maakte de ambo (kleine stenen preekstoel).
Johanna Brom ontwierp het tabernakel (op het sacramentsaltaar).
Wim van Hoorn vervaardigde de reliëfs.
Sjef Drummen Sr. vervaardigde het glas-appliqué in de dagkerk, het hekwerk in de doopkapel, beeld in de memoriekapel, tabernakel in de dagkapel, bronzen deuren en houten deuren met bronzen reliëfs

De kerk, gelegen aan de Dr. Clemens Meulemanstraat 1A, 6418 PC Heerlerbaan/Heerlen, x: 197920, y: 3200875, is een georiënteerde als betonskelet met invulling van kunraderblok opgetrokken zaalkerk met koortransept. De kerkzaal wordt geflankeerd door processiegangen. Door een zuilengang met de kerk verbonden staat een betonnen campanile. De kerk heeft een centraal bankenplan

De buitendeuren met hun kunstige handgrepen werden in 1963 geplaatst. Zij werden ontworpen door Charles Eyck. Ondanks de speciale constructie eiste de mijnschade ook van de nieuwe kerk haar tol. De krant berichtte in 1968 dat de kerk "op instorten stond" en dat in allerijl ijzeren spanten onder de betonnen dakspanten gemonteerd moesten worden. In 1982 werd de vloer naast het liturgisch centrum opgehoogd ten behoeve van het zangkoor. Een van de zijaltaren kwam daarbij te vervallen. In de jaren tachtig van de 20e eeuw werd het glasappliqué vervangen door onversierd glas in diverse kleuren. In 1992 kreeg de Sint-Josephkapel nieuwe deuren. De dagkapel, die reeds vanaf het begin bestond werd in 1997 opgeknapt

Orgel.
Op het oksaal van de huidige kerk bevindt zich het in 1930 door Pels (Alkmaar) voor de toenmalige kerk gebouwde tweemanuaals orgel. Dit orgel is niet meer intact.
In 1980 geeft het kerkbestuur opdracht aan Verschueren Orgelbouw B.V. tot de bouw van een nieuw tweeklaviers mechanisch orgel met vrij pedaal. De inzegening vindt plaats met een tweedaags feestprogramma. Op zaterdag 19 juni 1982 een plechtige eucharistieviering, opgeluisterd door het mannenkoor Polyhymnia, met aansluitend een orgelconcert door organist de heer Wolfs en een tuinfeest met barbecue. Op zondag 20 juni 1982 vindt de inzegening plaats tijdens een plechtige eucharistieviering, opgeluisterd door het kerkelijk zangkoor St. Caecilia, met aansluitend een tuinfeest met diverse attracties

Klokken.
In 1956 geeft het kerkbestuur opdracht aan de firma Eijsbouts te Asten tot het leveren van luidklokken en torenuurwerk. Het betreft 3 luidklokken die in 1957 geleverd worden:
D-klok van 1536 kg met opschrift: "sancte joseph patrone, protege nos. Nativitas domini 1957"
E-klok van 1076 kg met opschrift: "sancta maria mater, audi nos. Nativitas domini 1957"
Sacristieklokje met opschrift: "joannes vianney paroche sancte, ora pro nobis. 1957"

Kapellen.
De parochie kent 3 kapellen, te weten:
De Elisabethkapel.
Gebouwd in 1934 naar een ontwerp van Jan Stuyt en zijn zoon Giacomo. De bakstenen kapel, gelegen aan de Zandweg180, is gebouwd op het terrein, los van de andere gebouwen, van de voormalige vroedvrouwenschool, he huidige Parc Imstenrade. De inzegening vond plaats op 16 december 1934. De kapel werd in 1978 gesloten maar na restauratie in 2002 weer in gebruik genomen. De kapel is op de Monumentenlijst geplaatst

Mariakapel (ook Vredeskapel of O.L. Vrouwekapel).
Na de tweede wereldoorlog werd een kapel gebouwd aan de kruising Bautscherweg/Vullingsweg uit dankbaarheid dat Heerlerbaan gespaard was gebleven van oorlogsgeweld. De kapel is opgedragen aan O.L. Vrouw van Fatima (van de rozenkrans) en werd ingezegend op 7 september 1952

Kapel aan de Euren.
Omstreeks 1840 namen enkele bewoners van het gehucht De Euren het initiatief tot het plaatsen van een smeedijzeren kruis op een hardstenen sokkel aan de kruising Buldersweg, Bremersweg en Kleekampsweg om te dienen voor het uitbannen van duivelse krachten en het beschermen van de buurtschap tegen ongelukken.
In 1920 bouwde een nieuwe generatie een kapel rondom het wegkruis. Het uit ringovensteen gemetselde gebouw, bedekt met dakpannen en voorzien van een smeedijzeren hek werd ingezegend door pastoor Erens.
In verband met o.a. mijnschade werd in augustus 1986 de kapel afgebroken en weer in een identieke uitvoering opgebouwd door een derde generatie bewoners. De kapel werd op 25 september 1987 ingezegend door pastoor van der Borg

Parc Imstenrade.
De Vroedvrouwenschool is in 1993 verhuisd naar een nieuw gebouw, gelegen naast het St. Jozef-ziekenhuis in Kerkrade. De opleiding tot vroedvrouw of verloskundige werd ondergebracht bij het academisch ziekenhuis in Maastricht. Het oude gebouw aan de Zandweg werd verbouwd tot een appartementencomplex voor ouderen met zorginstelling genaamd Parc Imstenrade. De Elisabethkapel (uit 1934) werd door de eigenaar, de stichting De Vitalis Zorg Groep, geheel gerestaureerd en in ere hersteld. Met het kerkbestuur werden afspraken gemaakt over de heringebruikname als gebedsruimte en voor het houden van erediensten.
Op 22 november 2001 vindt de opening van Parc Imstenrade en kraamzorghotel De Ooievaarsvilla plaats door Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet. Op het programma staat ook een officiële plechtigheid in de kapel.
Naast de grote kapel is een kleine dagkapel gerealiseerd die dagelijks open is voor bewoners van Parc Imstenrade en hun relaties. Deze ruimte is voorzien van een altaar, tabernakel, Mariabeeld en 15 zitplaatsen.
De gerestaureerde Elisabethkapel werd op 30 mei 2002 ingewijd door hulpbisschop Mgr. E. de Jong met assistentie van deken Th. Van Galen en pastoor D. Rohling

Het 'Vlinderhuijsje'.
Dit monumentje op het kerkhof te Heerlerbaan is op 30 oktober 2005 plechtig ingezegend door pastoor D. Rohling.
Het is gemaakt ter nagedachtenis aan de meer dan 1000 kindjes, die in de toenmalige Vroedvrouwenschool werden geboren, maar niet levensvatbaar bleken te zijn. Vroeger werden deze kindjes zonder familie stilletjes op dit kerkhof en elders ter aarde besteld in een wit kistje. Vele moeders hebben hun kindje nooit kunnen zien.
De kunstenaressen Marlies Noordkamp-Drummen en Ivon Drummen hebben het monument vervaardigd. In gesprekken met de betrokken familieleden hebben zij hen laten meedenken in het wordingsproces.
Het uitgangspunt was een beschermend plekje, een soort schatkistje, huisje. Het refereert aan het doodskistje, maar het is niet eng gesloten. Je kunt er iets in opsluiten, maar er kan licht en lucht doorheen. Bescherming biedt het echter wel.
Een zwerm vlinders is erop neergestreken. De vlinder is een prachtig symbool voor de kwetsbare kindjes. Met hun tere mooie vleugels komen ze los van de aarde. Bovendien wijst de vlinder als een oudchristelijk symbool op de overgang naar een nieuw leven. Om echte vlinders te lokken, zijn er vlinderstruiken geplant.
Het monumentje is niet groot en monumentaal, maar vriendelijk en van een menselijke maat, dat bij zo'n babytje past.
De sokkel staat op een achthoekig basement. In de christelijke symboliek staat het getal zeven voor heilig en volmaakt. Het getal acht staat voor de overgang naar iets nieuws. Op de achthoek kan men bloemen leggen of een kaars plaatsen. Wie goed kijkt vindt ook een stel cocons, die aan het dakje hangen. Ook zijn er vlindereitjes en een rupsje te zien.
Als een cocon heeft de zwangere moeder haar kindje gedragen en nu is het weg. Geen graf om het kindje te eren. Vandaar dit monument.
Op de sokkel is naast een kruisje een bronzen plaquette geplaatst met het laatste gedeelte van een gedicht van een moeder, Marie-Louise Lony-Roobroeck

Onderwijs op de Heerlerbaan.
Het bijzonder onderwijs op de Heerlerbaan vond plaats op de:
- R.K. Jongensschool St. Jozef, Dr. Clemens Meulemanstraat 4/11 (schoolno. 6)
- R.K. Meisjesschool St. Agnes, Dr. Clemens Meulemanstraat 7 (schoolno. 20)
- St. Magdalenaschool, Dr. Clemens Meulemanstraat 11 (schoolno. 49)
- R.K. Kleuterschool St. Agnes, Dr. Clemens Meulemanstraat 5/8 (schoolno. K9)
- Kompasschool, Jerichostraat 41 (schoolno. 76)
- Kleuterschool De Rukker, later De Rakker, Peter Schunckstraat 1084-1090/Vullingsweg 167 (schoolno. K27)
- Kleuterschool De Robbedoes, Nazarethstraat 7 (schoolno. K30)

Na de invoering van de wet op het basisonderwijs in 1985 ontstond de:
- Bijzondere Basisschool St. Jozef, Dr. Clemens Meulemanstraat 4 (oud schoolno. 6 en K9)
- Bijzondere Basisschool Kompas, Jerichostraat 41 (oud schoolno. 76 en K27)
- Bijzondere Basisschool De Schilhorst, Egstraat 20 (oud schoolno. 49 en K30)

In 1994 vond er een fusie plaats tussen de Bijzondere Basisschool St. Jozef, de Bijzondere Basisschool Kompas (Jerichostraat 41) en de Bijzondere Basisschool De Schilhorst (Egstraat 20). Hieruit ontstond de nieuwe Bijzondere Basisschool De Windwijzer aan de Egstraat 20

Het openbaar onderwijs vond plaats op de:
- Openbare lagere school Heerlerbaan, Vullingsweg 64 (schoolno. 78) en
- Openbare kleuterschool Heerlerbaan, Vullingsweg 66 (schoolno. K32).
Hieruit ontstond in 1985 de Openbare Basisschool Heerlerbaan, Vullingsweg 64-66.
De OBS Heerlerbaan is m.i.v. 1 augustus 1995 gefuseerd met de OBS Douve Weien.
(bron: archieven gemeente Heerlen. De schoolnummering was een gebruikte systematiek van de gemeente Heerlen)