Uw zoekacties: RK Parochie Onze Lieve Vrouw van de Berg Carmel Leenhof Scha...

218 RK Parochie Onze Lieve Vrouw van de Berg Carmel Leenhof Schaesberg (Landgraaf), (1901) 1923-2001 ( Historisch Centrum Limburg, te Heerlen (voormalig Rijckheyt) )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Geschiedenis van de parochie (1.1) i
218 RK Parochie Onze Lieve Vrouw van de Berg Carmel Leenhof Schaesberg (Landgraaf), (1901) 1923-2001
1. Inleiding
Geschiedenis van de parochie (1.1)

Gebruik CTRL + scroll om te scrollen

Ga
Oprichting en opheffing.
Leenhof is een buurt in de gemeenten Schaesberg (sinds 1 januari 1982 door gemeentelijke herindeling opgegaan in nieuwe gemeente Landgraaf) en Heerlen. De buurt is vernoemd naar de "hoeve in het leen" (hoeve Leenhof), gelegen tussen de kerk en het voormalige kasteel Schaesberg. De hoeve kwam in 1904 in het bezit van de Oranje Nassau Mijnen. Deze besloten rond de eerste wereldoorlog in Leenhof 3 groepen woningen voor mijnwerkers te bouwen. Na de oorlog volgden een lagere school, geopend op zaterdag 1 maart 1924, en in datzelfde jaar werd de kerk gebouwd, die op 21 december 1924 werd ingewijd. De kerk, genaamd O.L. Vrouw van de Berg Carmel, werd bediend door de paters Montfortanen
Het rectoraat werd opgericht bij besluit van de Bisschop van Roermond van 21 november 1925. Op Zondag 29 November 1925 geschiedde de officiële afkondiging der canonieke oprichting van het rectoraat met de aanwijzing zijner grenzen. Het omvat een gedeelte van de parochie van de H. Pancratius te Heerlen en een gedeelte van de parochie van de H. Petrus en Paulus te Schaesberg. De leiding van het Rectoraat werd toevertrouwd aan de Eerwaarde Paters van het Gezelschap van Maria. Leenhof was in eerste instantie een rectoraat en werd bij besluit van de Bisschop van Roermond van 13 februari 1969 verheven tot parochie, ingaande Pasen, 6 april 1969
In verband met de oprichting van een zelfstandige parochie in het Schaesbergerveld worden in 1956 de grenzen van het rectoraat opnieuw bepaald. Het reikt nu vanaf de glasfabriek (Schaesbergerweg) tot en met de Frans Erenslaan 39 en de Quadvlieglaan 10, Kerkveldstraat en Baron de Rosenlaan
Na het overlijden van pastoor Custers volgen er besprekingen, onder voorzitterschap van deken van Galen, tussen betrokken kerkbesturen, O.L. Vrouw van de Berg Carmel, H. Drievuldigheid en H.H. Petrus en Paulus, omtrent de situatie van Leenhof. Besloten wordt dat de kerkbesturen van O.L. Vrouw van de berg Carmel en Petrus en Paulus bestuurlijk een federatie gaan vormen per 1 april 1997, derhalve één kerkbestuur voor beide parochies, vooruitlopend op een volledige fusie tussen beide parochies. Pastoor Dieteren wordt benoemd als administrator van de parochies O.L. Vrouw van de berg Carmel, H.H. Petrus en Paulus en H. Michaël m.i.v. 1 februari 1997. Ook wordt besloten de pastorie en het kerkgebouw te verkopen. Als parochiegrenzen wordt besloten de gemeentegrenzen aan te houden, aldus het Heerlens gedeelte over te hevelen naar de parochie van de H. Drievuldigheid. In 2001 wordt ten behoeve van het kerkhof een voorzieningengebouwtje gebouwd
Door het teruglopend kerkbezoek, de slechte staat van de gebouwen en personele bezetting vind op 19 maart 2000 de laatste mis plaats en wordt de kerk met ingang van 20 maart 2000 onttrokken aan de eredienst. De kerk wordt bij notariële akte van 16 maart 2001 verkocht en voortaan als woonhuis/atelier gebruikt
Bij besluit van 21 februari 2007 van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer werd het gebied Leenhof-Schaesberg in de gemeenten Heerlen (bestemmingsplan Leenhof-Kissel-Voskuilenweg) en Landgraaf (bestemmingsplan Schaesberg-Midden) aangewezen als beschermd dorpsgezicht in de zin van de Monumentenwet 1988
Anno 2012 behoort de parochie H.H. Petrus en Paulus, samen met de parochies H. Barbara en H. Michaël tot de cluster Schaesberg van het dekenaat Heerlen
Kerk.
De kerk, gelegen Heerlenseweg 164, 6371 HX Landgraaf, x: 198249, y: 322844, is een niet-georiënteerde, eenschepige, kruisvormige kerk met zadeldak in romaniserende stijl. Links tegen de ingang staat de klokkentoren, rechts naast de ingang is de sacristie aangebouwd. De kerk is opgebouwd uit baksteen. Tussen de boogramen staan baksteunen steunberen.
De kerk is gebouwd in 1924 door architect A.J. Stevens van de Oranje Nassaumijnen met medewerking van de heer Kloosterhuis te Nijmegen voor de mozaiek kruisweg. Aannemer is de fa. Gerards. De eerste steenlegging vond plaats op 13 juli 1924 en de plechtige inzegening door de deken van Heerlen, P.P.J. Nicolaye, op 21 december 1924.
In 1933 wordt de kerk aan de voorzijde 7 meter uitgebreid en tevens van een toren, een Mariakapel en een doopkapel voorzien. De absis wordt uitgebreid met een kooromgang.
In 1955 worden door kunstschilder Wijnand Geraedts interieurschilderingen aangebracht. De sacristie wordt uitgebreid in 1956. In 1966 verzorgt architect Ritzen uit Schaesberg, verbonden aan de Oranje Nassaumijnen, een restauratieplan voor het priesterkoor. De schilderingen van Wijnand Geraedts moeten wijken voor het herstel van mijnschade
Erfgoedstuk
Links van de kerk gaat een veldweg naar het Leenderkapelletje en achter de kerk ligt een kerkhof. Rechts van de kerk lag een lagere school, Heerlenseweg 162. Anno 2012 is dit voormalige schoolgebouw in gebruik bij de Drumschool Parkstad, Oefenbunker Landgraaf, Stichting Martial Arts dojo en de Stichting Kulturele Producties Landgraaf
Kapel.
Kapel Leenhof (ook wel Leenderkapel, Leenderkapelleke, Carmelkapel of Kapel O.L. Vrouw van de Berg Carmel genoemd), Leenderkapelweg 129, 6370 AA Landgraaf, x: 198216, y: 323031. Kadastraal bekend Schaesberg, sectie A no. 1030. Rijksmonumentennummer: 23836 code 6370AA-00000-04.

"Langs den weg die Heerlen met Schaesberg verbindt, op ongeveer 2 K.M. afstand van de eerste plaats en 1 1/2 K.M. van de tweede, staat, midden tusschen de bosschen, op de kruin van den Leenderberg, een klein eenvoudig Kapelleke, waarin, blijkens het opschrift: "FLOS CARMELI, VIRGO PUERPERA, ORA PRO NOBIS", (Bloem van den Carmel, Maagd en Moeder, bid voor ons), de H. Maagd vereerd wordt als O.L. Vrouw van den Berg Carmel. Op een steen onder het opschrift ziet men het wapen der graven van Schaesberg (een barensteel), verbonden met dat van Retersbeck (een hertengewei), en het wapen van het huis Wachtendonck (een lelie). Als we hierbij bedenken, dat Johan Frederik van Schaesberg in 1626 in 't huwelijk trad met Ferdinanda van Wachtendonck, erfdochter van Krickenbeck, dan weten we meteen door wie 't Kapelleke werd opgericht, nl. door genoemd echtpaar, en zeer waarschijnlijk ter gelegenheid van hun huwelijk, dus in hetzelfde jaar of daaromstreeks. (uit het "handboekje ten gebruike bij de bedevaart naar het Leender-Kapelleke" dat de titel "Onze lieve vrouw van den berg Carmel" draagt, uit het jaar 1926).

De geraadpleegde bronnen zijn niet geheel eensluidend over de bouwdatum en de reden voor de bouw van de kapel. Ferdinanda werd in 1635 ernstig ziek en dat zou ook de reden voor de bouw van de kapel kunnen zijn geweest. De bouwdatum valt in elk geval binnen de regeerperiode van Johan Frederik van Schaesberg, die ligt tussen 1619 en 1671, en vermoedelijk vóór 1644, het sterfjaar van zijn eerste vrouw Ferdinanda van Wachtendonck
Erfgoedstuk
De kapel is opgetrokken uit kunradersteen, mergel en baksteen. Zij is gelegen in het kapellerbos bij Leenhof, omgeven door mooie natuur. Ze is vijfhoekig van vorm met een binnenruimte van vier bij vijf meter. Tegen de achterwand staat een altaar met erop een Mariabeeld en het tabernakel van de buiten gebruik gestelde kerk van Leenhof. Dit laatste werd hier geplaatst na de grote restauratie van de kapel in 1995. De kapel is tegenwoordig een beschermd monument. De kapel wordt beheerd door een stichting.
Sinds 22 mei 1938 wordt de kapel toegewijd aan Onze Lieve Vrouw van de Berg Carmel. Gevelstenen buiten en binnen getuigen daar nog van. De kapel is sinds die tijd een bedevaartsoord. Elk jaar in mei zijn er eucharistievieringen om deze bedevaart levendig te houden.
Er is een club 'Vrienden van het Leenderkapelletje', die zich bezig houdt met het versieren van de kapel en het onderhoud van misgewaden, stoelen enzovoort. Voor minimaal ¬ 5,00 kan men lid worden. Bij de kapel liggen inschrijf formulieren
Oorlog:
Vrijdag 13 oktober 1944 werd de droevigste dag voor het rectoraat van Leenhof. Vlak na het lof van 6 uur, toen de kerkgangers over de grote weg verspreid waren, kwam er een Duitse bommenwerper en strooide een aantal splinterbommen over de weg en de naaste omgeving. Het gevolg was dat er 15 burgers, grotendeels jonge kinderen, en 6 geallieerden om het leven kwamen en er ruim 30 gewonden vielen, waarvan verschillende zeer ernstig. De plechtige uitvaart en begrafenis vond plaats op dinsdag 17 oktober 1944.
Vlak bij hoeve Leenhof is ter nagedachtenis een gedenksteen geplaatst met de tekst: "Op 13 oktober 1944 kwamen bij een rampzalig bombardement op Leenhof, 15 medeburgers en 6 geallieerde soldaten op noodlottige wijze om het leven. Laten wij hen nooit vergeten"
Erfgoedstuk
Lijst van burgerslachtoffers:
G.J.W. Bloem, geboren Arnhem 10 april 1882
M.S.A. Bloem-Visser, geboren Arnhem 21 september 1881
J.W. Janssen, geboren Schaesberg 3 augustus 1921
M. Hollander, geboren Schaesberg 24 mei 1928
O.J.A.G. Bastin, geboren Heerlen 26 augustus1929
I.M.E.E. Bastin, geboren Heerlen 10 mei 1936
O.J.O. Prieckaerts, geboren Heerlen 22 november 1931
H.C.O. Prieckaerts, geboren Heerlen 22 april 1933
G.A.O. Prieckaerts, geboren Heerlen 4 juli 1934
H.E.J. Prieckaerts, geboren Heerlen 21 augustus 1935
J. Dekker, geboren Heerlen 3 juli 1932
H.M. Zimniak, geboren Heerlen 25 oktober 1932
M.L.H.Chr. Reumkens, geboren Heerlen 20 mei 1936
G.A.N. Bremen, geboren Kerkrade 29 april 1934
G. Bloem, geboren Heerlen 9 oktober 1933 (op 15 oktober 1944 aan zijn verwondingen overleden in het ziekenhuis te Heerlen)
Opvallend is dat op het bidprentje dat in het archief werd aangetroffen met pen, vermoedelijk door pastoor Custers, een 16e naam is bijgeschreven. Er staat letterlijk: "Catharina Negenman, 20 dec. 12 jaar".
Nader onderzoek leert dat inderdaad C.M. Negenman, geboren Nieuwenhagen 5 juli 1932 op 20 december 1944 in Heerlen overleden is in de leeftijd van 12 jaar. Zij was een van de gewonden die alsnog, 2 maanden later, aan haar verwondingen overleden is
Erfgoedstuk
Jubileum:
Het 50-jarig bestaan van de parochie en de O.L. Vrouweschool wordt gevierd op 30,31 augustus en 1 september 1974. Door het actiecomité werd als geschenk de herinrichting van de tuin rondom de kerk tot een openbaar parkje met wandelpaden en zitbanken aangeboden
Overzicht rectors/pastors (1.1.1)
Geschiedenis van het archief (1.2)
Verantwoording van de inventarisatie (1.3)
Nadere bronnen en literatuur (1.4)

Kenmerken

Datering:
(1901) 1923-2001
Auteur:
J. Siemers, 2012
Titel:
RK Parochie Onze Lieve Vrouw van de Berg Carmel Leenhof Schaesberg (Landgraaf), (1901) 1923-2001
Openbaarheid:
Openbaar na 50 jaar met uitzonderingen met een langere openbaarheidsbeperking
Omvang:
2.5 m'
Toegang:
Inventaris
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld.
Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Rijckheyt, Centrum voor Regionale Geschiedenis, Heerlen. Toegang 218 RK Parochie Onze Lieve Vrouw van de Berg Carmel Leenhof Schaesberg (Landgraaf), (1901) 1923-2001
VERKORT:
NL-HrlRi 218