Uw zoekacties: Districtscommissie gewapenden dienst in de Nederlanden

0104-01 Districtscommissie gewapenden dienst in de Nederlanden ( Haags Gemeentearchief )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Het Fonds ter aanmoediging en ondersteuning van de gewapende dienst in de Nederlanden werd op 1 april 1815 door Z.M. Koning Willem I te Amsterdam opgericht ten behoeve van de verminkten en nagelaten betrekkingen van gesneuvelden uit de sedert 17 november 1813 gevoerde strijd om Nederlands onafhankelijkheid, dus van hen die bij Waterloo gevochten hadden. Onder nagelaten betrekkingen verstond men weduwen, ouders en kinderen. In 1817 werd er aan toegevoegd een fonds voor verminkten uit de door keizer Napoleon vóór november 1813 gevoerde oorlogen en in 1831 een fonds voor de slachtoffers van de Tiendaagse veldtocht tegen België. Krachtens besluit der Algemene Vergadering van 1850 werden op 1 januari 1851 deze drie fondsen tezamen gevoegd. Het Hoofdbestuur was te Amsterdam gevestigd; elders in het land waren districtscommissies en plaatselijke commissies werkzaam. Het benodigde geld werd gevonden uit contributies, giften en de jaarlijkse collecte. De ondersteuning werd aangepast aan de rang en de behoefte van de deelgerechtigden. Zij mochten niet bedelen op straffe van uitsluiting. Ook moesten zij gedurende hun ondersteuning in Nederland blijven wonen. In 1820 nam het Fonds ook aan verminkten uit de koloniën of bezittingen buiten Europa; in 1825 volgde gratificering van blinden, veteranen en infirmen. In 1922 kon het Fonds ook kortweg aangeduid worden als 'Fonds voor oud-militairen'. Op 17 november 1817 werd door de Districtscommissie 's-Gravenhage een gedenkpenning uitgereikt aan de hoofden en leiders van de vrijwillige wapening van 17 november 1813 te 's-Gravenhage, daarna aan allen die aan deze wapening hadden deelgenomen.
Voor de invaliden werd te Leiden een Invalidenhuis opgericht waardoor Z.M. Koning Willem I de benodigde lokalen beschikbaar stelde. De directie van het Invalidenhuis werd onder oppertoezicht van het Hoofdbestuur van het Fonds opgedragen aan commissarissen, in 1867 aan vijf leden van de Districtscommissie te Leiden. In het Invalidenhuis werden in 1879 opgenomen: deelgerechtigden van het Fonds onder de rang officier; zij die vanwege de ministeriën van Oorlog, Marine of Koloniën daarin werden besteed. In 1905 nam men ook daarin op de oud-militairen van goed gedrag die militair pensioen of riddersoldij genoten. In 1902 was het Invalidenhuis reeds noodlijdend, maar pas de Algemene Vergadering van 10 juli 1935 nam op voorstel van de Districtscommissie 's-Gravenhage het besluit het Invalidenhuis te Leiden op te heffen. Van de 35 verpleegden werden er 28 in Bronbeek opgenomen. In de crisisjaren liepen de inkomsten van het Fonds sterk terug. De uitkeringen werden toen gebonden aan zogenaamde welstandsgrenzen.
Na de oorlog van 1940-1945 gaat het het Fonds beter. Het heet dan Fonds 1815 voor oud-militairen en nagelaten betrekkingen en geeft aanvullende hulp aan Rijkspensioengerechtigde militairen. Een gedeelte van het archief van de Districtscommissie 's-Gravenhage werd reeds voor en in 1958 aan de gemeente 's-Gravenhage geschonken. Het overige deel volgde in 1969 na de opheffing van de Districtscommissie. Het aanwezige archief der Districtscommissie loopt over de jaren 1815 t/m 1968.

Kenmerken

Datering:
1815-1968
Beschrijving:
Inventaris van het archief van het fonds ter aanmoediging en ondersteuning van den gewapenden dienst in de Nederlanden
Omvang in m¹:
6,75
Auteur:
A.M.J. de Haan
Openbaarheid:
Beschrijvingen openbaar, stukken gedeeltelijk openbaar