Volgens de Verslagen omtrent 's Rijks Oude Archieven (VROA), 1924 deel II, werd er in dat jaar door het Rijksarchief in Groningen een aantal stukken in bruikleen ontvangen van het gemeentebestuur van Haren. In dat verslag wordt er op blz. 550-551 een beschrijving van deze stukken gegeven. i

In De Rijksarchieven in Nederland, deel I, een overzicht van de rijksarchiefbewaarplaatsen, bijgewerkt tot 1 juli 1972, wordt onder de rubriek "kerspelen en boerschappen", op blz. 204, genoemd het archief van het kerspel Haren, 1794-1912. Hierbij wordt verwezen naar de "inventaris" in VROA 1924 dl. II. Gelet op de datering van het kerspelarchief, namelijk 1794-1912, behoort slechts een gedeelte van de in VROA beschreven stukken, tot het kerspelarchief Haren. En dat is ook juist. Er wordt bijvoorbeeld in VROA onder nr. 3 genoemd de boer- willekeur van de ingezetenen van Noordlaren, d.d. 8 juli 1722. Dit stuk kan niet deel uitgemaakt hebben van het kerspelarchief Haren. Noordlaren vormde namelijk een eigen, zelfstandig kerspel. Zo komen er in de beschrijvingen in VROA verschillende stukken voor die niet tot het kerspelarchief Haren gerekend mogen worden. Deze stukken heb ik uit de totale verzameling van stukken gelicht. Zij zullen elders worden opgenomen. De genoemde boer-willekeur van Noordlaren bijvoorbeeld zal te vinden zijn in het archief van het kerspel Noordlaren. i

Omdat er door het lichten van bepaalde stukken uit het totaal van stukken, zoals die in VROA zijn beschreven, inhoudsloze nummers zouden ontstaan, heb ik het raadzaam geacht het kerspelarchief Haren pnieuw te nummeren. De in VROA onder 1 en 2 genoemde rekeningboeken van de diaconieën van Haren en Noordlaren zijn ondergeracht in de archieven van de respectievelijke hervormde gemeenten. i

De in VROA onder nummer 10 genoemde overeenkomst tussen de belanghebbenden bij het schoonmaken van het Euvelgunnermaar te Euvelgunne heb ik ondergebracht in het archief van het kerspel Middelbert. Wat nu precies de in de VROA onder nr. 11 genoemde corporatie "de 24 boeren van Haren" is geweest, is mij vooralsnog onduidelijk gebleven; over zowel oprichting als eventuele opheffing heb ik geen gegevens gevonden. De corporatie lijkt mij een van oorsprong kerspelorganisatie te zijn, omdat zij het karakter ervan draagt. De beschrijving van de stukken heb ik ongewijzigd gelaten. i

Mr. E. van Loon schrijft in zijn reeds eerder genoemde "Grondreglement voor de waterschappen" ook over het kerspel Haren, in een artikel genaamd: "De karspelen in het Gorecht en de betaling van schuldmold" (blz. 218-225). In het provinciaal archief bevindt zich een dossier betreffende de betalingv an deze garsten- schuldmold (Prov. Arch. inv. nr. BIII 216). i

Schuldmold (mold = mud) is een belasting die aan het bisdom (Utrecht) betaald moest worden, oorspronkelijk in natura, in haver, gerst of rogge. Later is dit recht in handen gekomen van de stad Groningen. Haren betaalde toen schuldmold ter waarde van de gemiddelde marktprijs van 14 mud en 11? spind gerst. i

In het archief afkomstig van de familie Pauwels komen stukken voor betreffende het kerspel Haren, met name betreffende de markt te Onnen. Zie voor verdere gegevens over de kerspelorganisatie de inleiding van de inventaris van het archief van het kerspel Aduard (toegangnummer 4). Deze inventaris verscheen eerder in druk in C. Tromp, De Groningse kerspelarchieven (Groningen 1982). i