Het hieronder beschreven familiearchief Tjarda van Starkenborgh werd op verschillende tijdstippen door de heer jhr. mr. E. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer aan het Rijksarchief in Groningen in bruikleen gegeven. Nadat het voornaamste gedeelte reeds in de jaren 1918 en 1920 was aangeboden (zie de Verslagen over die jaren), volgden aanvullingen in 1921, 1922 en 1927. Toch vormt het thans hier aanwezige niet alles, wat er van het familiearchief nog over is. O.a. kwam een gedeelte door huwelijk in het familiearchief Thoe Schwartzenberg en Hohenlandsberg en met dat archief in het Rijksarchief in Friesland (zie Verslagen over 1900, blz. 356), terwijl een ander gedeelte, door de familie indertijd ter voorlopige beschrijving afgestaan, niettegenstaande verschillende pogingen voor de definitieve inventarisatie bij het Rijksarchief niet meer was terug te krijgen.

Uit de op het Rijksarchief aanwezige stukken, vermeld bij H.O. Feith Register van het archief van Groningen, 802 - 1847 werd geen enkel stuk aan het familiearchief toegevoegd. Bij het (verreweg grootste) gedeelte van die stukken, dat reeds weer, in verband met de splitsing van de verzameling tussen Rijk en gemeente Groningen, naar het herkomstbeginsel is ingedeeld, werden geen stukken aangetroffen, die oorspronkelijk tot dit familiearchief behoord hadden, terwijl er, ten einde op die splitsing niet vooruit te lopen, geen onderzoek daaromtrent in het resterende gedeelte werd ingesteld. De (geringe) mogelijkheid bestaat dus, dat nog een enkel stuk bij de voorgezette splitsing zal blijken oorspronkelijk tot dit archief behoord te hebben.

Het archief is niet geheel vrij gebleven van vreemde bestanddelen. Bij de beschrijving bleek namelijk, dat er een tamelijk groot aantal stukken was, dat in geen verband met de familie Tjarda van Starkenborgh stond, of waarbij dat verband in ieder geval niet meer was aan te tonen. Daaronder zijn er natuurlijk, b.v. onder de aankomstbrieven, waarbij dit verband wel bestaan heeft, maar thans door het verloren gaan van stukken niet meer is na te sporen; echter geldt dit van de meeste stukken van deze rubriek toch niet. Hoe die dan in het archief gekomen zijn, valt moeilijk te zeggen. Mogelijk is het voorgekomen, dat een lid van de familie, en ik denk daarbij in het bijzonder aan de notaris jhr. A.W.L. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer, de hem bij het ordenen van een of andere boedel overgelegde stukken zelf heeft behouden om ze voor vernietiging te vrijwaren, wanneer de oorspronkelijke bezitters van die stukken op het behoud geen prijs stelden; zekerheid daaromtrent bestaat echter niet. In ieder geval volgt uit deze samenstelling van het archief als vanzelf een indeling van de inventaris in 2 hoofdafdelingen: Stukken, die tot het eigenlijke familiearchief gebracht kunnen worden, en Stukken, die niet tot het eigenlijke familiearchief behoren, of waarvan het verband met dit archief niet gebleken is. Overigens heb ik bij de beschrijving de thans meestal bij de inventarisatie van familiearchieven gevolgde methode toegepast.

Ten slotte zij hier nog vermeld, dat ik bij mijn werk een dankbaar gebruik heb gemaakt van hetgeen te voren reeds door dr. Poelman, mr. Joosting en de heer Lonsain in deze was verricht.

w.g. J.A. Brouwer.