Mijn Studiezaal (inloggen)
34 Waterschap het Wildervankster Participanten Verlaat, (1671) 1694 - 1859 ( Groninger Archieven )
34
Waterschap het Wildervankster Participanten Verlaat, (1671) 1694 - 1859
Inleiding
1 Algemeen
34 Waterschap het Wildervankster Participanten Verlaat, (1671) 1694 - 1859
Inleiding
1
Algemeen
De vereniging van veengenoten, die later zou uitgroeien tot het waterschap Wildervankster Participanten verlaat, zal zo omstreeks de eerste helft van de 17e eeuw zijn ontstaan in de tijd dat Veendam en Wildervank door ontginning van de venen tot ontwikkeling kwamen. Het doel van die vereniging was niet in de eerste plaats het zorgen voor een goede afwatering maar het behartigen van scheepvaartbelangen in verband met de afvoer van turf.
Daarvoor was geld nodig, voor de aanleg en het onderhoud van waterwegen, sluizen en bruggen, voor het maken van beschoeiingen, enz. Dat geld werd vooral verkregen door het heffen van tol bij het passeren van de sluizen. De inkomsten die daaruit voortvloeiden waren zo aanzienlijk, dat er geleidelijk aan ook andere dan scheepvaartbelangen behartigd konden worden. Zo blijkt uit het archief dat de inkomsten ook werden besteed voor aanleg en onderhoud van voetpaden, lanen, kerkelijke gebouwen, scholen, kosters- en klokkeluiderstraktementen en voor straatverlichting. Dit uitbreiden van de verschillende verzorgingsgebieden heeft tot gevolg dat we de vereniging niet als een "gewoon" zijlvest, dijkrecht of waterschap mogen beschouwen, maar veel meer als een orgaan dat het midden houdt tussen een kerspel (voorloper van een gemeentebestuur) en een waterschap. Het is dan ook niet voor niets dat A.A. Beekman het Wildervankster Participanten Verlaat noemt onder de rubriek "kerspelen".
Het bestuur van het participanten verlaat werd gevormd door twee ingelanden onder de naam van dijkrechter. Hierbij moet er wel op worden gelet dat het woord dijkrechter in het Oldambt en in de Veenkoloniën de algemene benaming is voor de schouwers van wegen, dijken, lanen enz. en dat zij dus niets te maken hebben met een dijkrecht. De twee dijkrechters werden gekozen door de veengenoten, participanten, aan wie zij ook verantwoording verschuldigd waren. De participanten vertegenwoordigden de ingelanden.
Aan het archief van het participanten verlaat heb ik een drietal stukken uit de collectie van stukken, aangelegd door het Rijksarchief kunnen toevoegen. Zij staan beschreven onder inv.nr. 24. De inventarisatie van het archief is niet helemaal mijn eigen werk geweest. De pakken met ingekomen en uitgaande stukken bleken al te zijn gevormd, de bijlagen bij de rekeningen al gesorteerd, terwijl ik verder een dankbaar gebruik heb kunnen maken van de beschrijvingen die al gemaakt waren van een deel van het archief.
Uit het archief van het Participanten Verlaat ontbreken een aantal akten van verkoop en overdracht, waarbij het Participanten Verlaat koper is. De retro-akten bij deze ontbrekende akten zijn in sommige gevallen wel bewaard gebleven. Hoewel uit de beschrijvingen van deze retro-akten niet blijkt dat het daarbij gaat om verwerving van bezittingen door het Participanten Verlaat, heb ik die retro-akten toch geplaatst onder de rubriek "verwerving en beheer van eigen bezittingen".
In 1992 werd een deel van het archief aan het waterschap Dollardzijlvest overgedragen. Het betreft de stukken die betrekking hebben op de periode vanaf 1859. Deze inventaris werd daarop enigzins gewijzigd.
2 Literatuur
laatste wijziging 08-04-2021
54 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 08-04-2021
54 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Beschrijving:
Inventaris van het archief van het waterschap het Wildervankster Participanten Verlaat
Bewerker:
C. Tromp
Behoort tot collectie:
Rijk
Laatste Publicatie:
1993
Laatste uitvoer:
07-04-2021
Omvang:
0,6 m standaardarchiefberging
Licentie:
Public Domain Dedication
Categorie:
Beneden Oosterdiep, 1885 - 1887
laatste wijziging 08-04-2021
54 beschreven archiefstukken
