Uw zoekacties: Nedergerecht in de stad Groningen, (1605) 1623 - 1811

2428 Nedergerecht in de stad Groningen, (1605) 1623 - 1811 ( Groninger Archieven )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
In 1623 werd het Nedergerecht opgericht, een rechtbank voor kleinere zaken, dat echter ook het Volle Gerecht kon bijstaan bij vooronderzoek en executie in strafzaken. Het Nedergerecht oordeelde over zaken als verzoeken inzake burgerschap, toetreding tot het brouwers- en tappersgilde, verkoop van landerijen en huizen, besluiten tot executieverkoop, alle civiele acties inzake belediging of benadeling, voogdijkwesties en kleine schuldvorderingen. * 
Dit Nedergerecht, bestaande uit één burgemeester en drie raadsheeren, werd ingesteld en geregeld bij raadsordonnantie van 11 augustus 1623. Vóór die tijd werden reeds een groot aantal zaken niet door "den vollen raad" behandeld, doch door "burgemeester en bijzitteren", of door "borgemester ende sine ghesellen", zoals op meerdere plaatsen in het stadboek blijkt. *  Voor het Nedergerecht werden gebracht "de opzeggingen van landen, huizen, rentebrieven, en derzelver gevolgen; de beslagen op persoonen en goederen; de verschillen over de waarneming der voogdijschappen; die tusschen ouderen en kinderen, broodheeren en dienstboden over het loon; de penningschulden onder de vijftig daler, en wijders alle zaaken van verwinning, en dat ter uitvoer der vonnissen en betaaling der kosten behoort, gelijk ook alle aanspraaken over mondelinge of daadelijke verongelijkingen". * 
Afb 1: Ordonnantie op het Nedergerecht van 11 augustus 1623
Erfgoedstuk
Een exemplaar van de in 1623 door Hans Sas gedrukte "Ordonnantie op het Neder-Gerichte offte Gerichte van kleyne saecken", van 11 augustus 1623, is te vinden in de Verzameling publicaties van de overheid. *  Andere vindplaatsen staan vermeld in J. de Bruijn, Plakkaten van Stad en Lande. Overzicht van Groningse rechtsvoorschriften in de periode 1594 - 1795.
De werking van het Nedergerecht wordt belicht in de scriptie van Klaas Fredrik Hofstee, Het Nedergerecht in Groningen: een momentopname (1725) (Groningen 1984). * 
Afb 2 De Hoofdwacht van ca. 1860. Het gebouw is in 1509 gebouwd als rechthuis. Hier zetelde de ‘Raad voor den Hove’, later Nedergerecht genoemd. In de 17e eeuw kreeg het gebouw tevens de functie van Hoofdwacht (militaire centraalpost). In 1647 verhuisde het Nedergerecht naar het Raadhuis, terwijl de bovenzaal van de Hoofdwacht in gebruik bleef als rechtzaal voor het Gorecht. Uitsnede litho C.C.A. Last. Collectie RHC Groninger Archieven (toegang 1536, cat.nr. 3872).
Erfgoedstuk
Inventaris
185 Stukken betreffende de afhandeling van de nalatenschap van Carolina Scherferen (Scheffers) weduwe Scholtens, overleden in het huis van de kleermaker Evert Wolters, waarvan geen nabestaanden of erfgenamen bekend zijn
2428 Nedergerecht in de stad Groningen, (1605) 1623 - 1811
Inventaris
185
Stukken betreffende de afhandeling van de nalatenschap van Carolina Scherferen (Scheffers) weduwe Scholtens, overleden in het huis van de kleermaker Evert Wolters, waarvan geen nabestaanden of erfgenamen bekend zijn
Datering:
1803 - 1804
Omvang:
1 omslag
Oude Orde:
III F (3)
Organisatie: Groninger Archieven

Kenmerken

Beschrijving:
Inventaris van het archief van het Nedergerecht in de stad Groningen
Bewerker:
C. Tromp
Behoort tot collectie:
Gemeente Groningen
Laatste Publicatie:
2009
Omvang:
17 meter
Bijzonderheden:
Maakte oorspronkelijk deel uit van blok 1842, toegang 1534 (mr. J.A. Feith. Inventaris der Rechterlijke Archieven, berustende in het oud-archief in de provincie Groningen. VROA 1892, met latere aanvullingen)