216 Hervormde gemeente Eenrum, 1636 - 2000 ( Groninger Archieven )
216
Hervormde gemeente Eenrum, 1636 - 2000
Inleiding
03. Collatierecht
216 Hervormde gemeente Eenrum, 1636 - 2000
Inleiding
03.
Collatierecht
Collatierecht *
Zoals gezegd hadden in de Ommelanden plaatselijke of regionale grootheden, de jonkers, de macht in handen. Zij kregen in het geval van het collatierecht hun zin, omdat de predikantstraktementen voor een groot deel door hen betaald werden. De inkomsten uit de pastoriegoederen waren meestal niet voldoende voor het levensonderhoud van de "pastor", zoals de predikant genoemd werd. Hij was dus financieël afhankelijk van zijn collator of collatoren. Beide partijen waren zich daarvan terdege bewust.
In het Ommelander landrecht van 1601 werd het collatierecht nog eens bevestigd en ook op de Synode van Dordrecht, in de jaren 1618-1619, werden specifieke situaties, zoals die in de Groninger Ommelanden, nader vastgelegd.
Een edele heerd met 30 of meer grazen land, ongeveer vijftien hectare, gaf recht op een stem in de collatie. Maar het gebeurde dat het recht los van de grond verkocht werd, of bij verkoop van grond juist behouden. Zo kon iemand de meerderheid der stemmen krijgen (primarius collator) of alle stemmen (unicus collator), wat in feite op hetzelfde neerkwam. Op deze wijze konden de jonkers lange tijd grote invloed uitoefenen op het kerkelijk leven in de Ommelanden. Het collatierecht heeft meer dan eens ter discussie gestaan. In 1748 werd door het Reglement Reformatoir, waarbij de bestaande rechtssituatie werd herzien, een eind gemaakt aan het afscheiden van de rechten van de grond. In 1795, bij de instelling van de Bataafsche Republiek, werd het collatierecht zelfs afgeschaft, maar in 1814, bij de vorming van het Koninkrijk der Nederlanden werd het weer ingesteld. Pas bij de grondwetswijziging van 1922 werd het collatierecht van particulieren definitief afgeschaft.
laatste wijziging 12-06-2021
384 beschreven archiefstukken
Bijlagen
laatste wijziging 12-06-2021
384 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 12-06-2021
384 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Beschrijving:
Inventaris van de archieven van de hervormde gemeente te Eenrum
Bewerker:
W. Coster en M. Visch-Camphuis
Behoort tot collectie:
Rijk
Laatste Publicatie:
2009
Laatste uitvoer:
11-06-2021
Omvang:
4,9 m standaardarchiefberging
Bijzonderheden:
Aan dit archief is toegevoegd toegang 919 (blok 141), dat daarmee is vervallen; betreft bewerking van een eerdere versie uit 1982
Licentie:
Categorie:
Archiefvormer(s):
laatste wijziging 12-06-2021
384 beschreven archiefstukken