Mijn Studiezaal (inloggen)
1611 Gemeentewerken, 1881-1947 (1950) ( Groninger Archieven )
1611
Gemeentewerken, 1881-1947 (1950)
Inleiding
1. Algemeen
1611 Gemeentewerken, 1881-1947 (1950)
Inleiding
1.
Algemeen
1855 Per 1 januari 1855 kreeg D.H. Bos ontslag als bouwmeester van de stad Groningen. Hij werd opgevolgd door de Roermondse opzichter van de Waterstaat J.G. van Beusekom. In de instructie van 22 maart 1856 werden zijn taken en bevoegdheden vastgesteld. Artikel 10 bepaalde dat de bouwmeester de leiding had over de opzichters en andere ambtenaren van het bureau. Over de plaats van tewerkstelling werd in artikel 9 vermeld dat de bouwmeester zijn werkzaamheden moest verrichten op het bureau dat door B&W zou worden aangewezen. De ruimte die in het gemeentehuis ter beschikking stond en die het bureau van de bouwmeester werd genoemd voldeed niet meer. Er werd omgezien naar een ruimte waar de ambtenaar zowel kon wonen als zijn werkzaamheden kon uitoefenen. Een korte tijd werd door de bouwmeester een pand in de Kijk in 't Jatstraat betrokken.
Maar uiteindelijk werd besloten over te gaan tot de aankoop van een pand aan het Zuiderdiep * dat ging dienen als onderkomen voor het bureau der fabrikaadje of fabricage, na 1862 bureau der gemeentewerken * . Naast een woongedeelte bevonden zich in het pand een kamer voor de administratie en een timmerloods en berging.
1882 Na het overlijden van bouwmeester Van Beusekom werd de Luikse ingenieur A. Schram de Jong op 8 april 1882 benoemd tot directeur van Gemeentewerken. In de raadsvoordracht van 5 januari 1882 nr. 9 was tot het voeren van deze titulatuur besloten want, zoals uit de bijlage tot deze voordracht blijkt, vond men deze benaming beter aansluiten bij de aard van de betrekking. Met deze mutatie van de titel veranderden ook andere functiebenamingen van onder het bureau functionerende ambtenaren. De tot dan toe geldende instructie van taken en bevoegdheden uit 1856 werd vervangen door de instructie van 21 januari 1882 * . Bij de raadsbesluiten van respectievelijk 2 en 30 december 1882 * werden nadere instructies voor de dienst van Gemeentewerken vastgesteld. In deze instructies werden het aantal functionarissen en hun uit te voeren werkzaamheden geregeld. In 1883 werd het bestaande pand aan het Zuiderdiep drastisch verbouwd en uitgebreid.
1900 A. Schram de Jong ging in 1900 (vervroegd) met pensioen en werd per 1 oktober 1900 opgevolgd door een ingenieur uit Deventer J.A. Mülock Houwer. Belangrijke aangelegenheden tijdens zijn bewind waren zijn Algemeen plan van Uitleg dat door de raad in 1906 werd goedgekeurd en de goedkeuring van de raad tot uitbreiding en vernieuwing van de huisvesting van de dienst gemeentewerken. Het Algemeen plan van Uitleg moest worden opgesteld in verband met de inwerkingtreding van de woningwet van 1902 waarin stond dat elke gemeente een uitbreidingsplan moest vaststellen. De uitbreiding van de stad leidde in 1915 tot de annexatie van (de zuidelijke buurgemeente Helpman en) stukken van de gemeente Haren. In 1918 werd de bouwpolitie vanwege tekort aan ruimte in het gebouw Gemeentewerken apart gehuisvest aan het Zuiderdiep 76.
1923 H.P.J. Schut werd de opvolger van J.A. Mülock Houwer. Tijdens zijn bewind werd het pand andermaal verbouwd en uitgebreid. Deze verbouwing, die in april 1928 was goedgekeurd, kreeg zijn beslag in 1931. Schut was een man van de moderne tijd en ook het nieuwe gebouw Gemeentewerken getuigde daarvan. Het nieuwe gebouw, onder Schuts supervisie tot stand gekomen, getuigde van een nieuwe vormen-vrijheid, zo typerend voor de zgn 'Amsterdamse School', die overigens landelijk al weer op zijn retour was. Op de oudejaarsnacht van 1943 werd de directeur door de Duitse bezetters gegijzeld en met ingang van 29-09-1944 als directeur (ook van het Radiobedrijf) ontslagen. De per 24 mei 1944 werd door het Gemeentebestuur tot waarnemend directeur benoemd Jhr. H.A.van Foreest. Hij reorganiseerde de dienst met ingang van 1 augustus 1944 volgens het leidersbeginsel.
De Duitse bezetting had daarvoor al gelast dat de dienst verhuisde naar het pand Martinikerkhof 10. Met de bevrijding kwam de oude directeur weer terug op zijn post en het oude gebouw Zuiderdiep 96 werd eveneens weer betrokken. Enkele belangrijke projecten die onder zijn leiding tot stand zijn gekomen waren de aanleg van de centrale riolering, het plan van uitleg 1932 (in samenwerking met Berlage) en de algehele vernieuwing van de bestrating. Na de oorlog stond de wederopbouw centraal. Schut pleitte voor het aantrekken van een adviseur van buiten. Het werd de architect Ir. Granpre Moliere. Granpre kreeg een eigen kantoor voor zijn Adviesbureau voor de Wederopbouw der stad Groningen. Het kantoor werd ingekwartierd bij de Rijksdienst voor de Wederopbouw aan het Heereplein 7. Later, in 1950, werd de dienst omgedoopt tot Bureau voor de wederopbouw, herverkaveling en financiering.
1947 Op 15 februari 1947 werd de dienst Gemeentewerken opgeheven. Er kwamen twee nieuwe onderdelen te weten de dienst Openbare Werken en de dienst Stadsuitbreiding en Volkshuisvesting.
2. Organisatie
3. Taakstelling
4. Archief
laatste wijziging 29-10-2015
832 beschreven archiefstukken
Plaatsingslijst
laatste wijziging 29-10-2015
832 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Beschrijving:
Plaatsingslijst van het archief van Gemeentewerken
Bewerker:
J.J.J. Beek en H. Jager
Behoort tot collectie:
Gemeente Groningen
Laatste Publicatie:
2014
Omvang:
36,36 m standaardarchiefberging
Bijzonderheden:
betreft een bewerking van een eerdere versie uit 1997: In 2014 zijn de bestekken gespecificeerd (nrs. 671-884). Nrs. 38-52 zijn daarmee vervallen
Licentie:
Public Domain Dedication
Categorie:
Archiefvormer(s):
Dienst Gemeentewerken van Groningen, 1882 - 1947
laatste wijziging 29-10-2015
832 beschreven archiefstukken
