Mijn Studiezaal (inloggen)
1532 Hervormde gemeente Noorddijk, 1564 - 1976 ( Groninger Archieven )
1532
Hervormde gemeente Noorddijk, 1564 - 1976
Inleiding
Geschiedenis
1532 Hervormde gemeente Noorddijk, 1564 - 1976
Inleiding
Geschiedenis
De burgerlijke gemeente Noorddijk, die per 1 januari 1969 is opgegaan in de gemeente Groningen, strekte zich uit ten noorden en ten noord-oosten van de stad Groningen. Deze gemeente omvatte de dorpen Noorddijk, Middelbert, Engelbert, Oosterhoogebrug, Ruischerbrug, Selwerd en een gedeelte van de gehuchten Noorderhoogebrug en Euvelgunne. In deze burgerlijke gemeente functioneerden drie hervormde gemeenten, namelijk Noorddijk, Engelbert en Middelbert. De grenzen van de hervormde gemeente Noorddijk gingen in hoofdzaak terug op die van het middeleeuwse kerspel. Na de Hervorming werd het uitgebreid met het spaarzaam bevolkte Selwerd; het terrein van het Benedictijner-klooster Maria Virgo. In 1812 kwam het gebied rond Borgham, dat voorheen in kerkelijk opzicht onder Zuidwolde viel, erbij.
Over het kerspel Noorddijk voor de Hervorming is niet veel bekend. Vermoed wordt dat het dorp als dochternederzetting van de stad Groningen is ontstaan en zich geleidelijk ontwikkelde tot een eigen parochie en kerspel * . Het kerkgebouw stamt deels uit de dertiende eeuw en was gewijd aan St. Stefanus * . Noorddijk wordt het eerst vermeld in 1323 * . in een oorkonde die waterschapszaken betreft.
Namen van drie (misschien vier) pastoors zijn bekend * . Mogelijk behoorde het patronaatsrecht van de kerk te Noorddijk toe aan persona van de St. Maartenskerk te Groningen * . Kerkelijk gezien viel het kerspel onder het bisdom Utrecht, de noordgrens van het kerspel viel gedeeltelijk samen met de grens tussen de bisdommen Munster en Utrecht.
Na de reformatie maakte het kerspel deel uit van de classis Groningen. Johannes Meyer werd in 1595 de eerste hervormde predikant. Predikant en schoolmeester (die tevens koster was) werden beroepen door de kerkeraad en de stemgerechtigde lidmaten onder goedkeuring van de burgemeester en raad van Groningen. De kerkvoogden werden ten overstaan van de ambtman gekozen door collatoren, kerkeraad en stemgerechtigde leden. Aanzienlijke Groningse families die buitenplaatsen en landerijen bezaten in het Gorecht, oefende een overwegende invloed in de plattelandsgemeenten uit. Deze invloed gold de benoeming van predikanten en schoolmeesters en de administratie van de kerkelijke goederen.
Met ingang van 1 januari 1968 werd het predikantschap van de Hervormde Gemeente van Noorddijk en Middelbert gecombineerd. Op 1 januari 1976 werd de samenwerking omgezet in een samengaan van de tweede Hervormde gemeenten. De naam van dit geheel werd: Hervormde Gemeente Noorddijk-Middelbert-Lewenborg. Op 1 september 1982 werd deze naam gewijzigd in: Oosterhunze, de combinatie van de voormalige gemeente Noorddijk en Middelbert waartoe tevens behoren Lewenborg, Oosterhoogebrug, Ulgersmaborg, Ruischerbrug, Klein- Harkstede en Euvelgunne.
Het archief
Archiefbewerking
Selectie
Openbaarheid
laatste wijziging 13-10-2023
193 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 69 bestanden
Bijlagen
Literatuur
Lijst van pastoors (volgens P. Boelens)
Lijst van predikanten (volgens P. Boelens)
Lijst van predikanten (volgens inv.nr. 14)
laatste wijziging 13-10-2023
193 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 69 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 13-10-2023
193 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 69 bestanden
Kenmerken
Beschrijving:
Inventaris van het archief van de Hervormde Gemeente te Noorddijk
Behoort tot collectie:
Gemeente Groningen
Laatste uitvoer:
11-10-2023
Omvang:
1,98 m standaardarchiefberging
Licentie:
Public Domain Dedication
Categorie:
Archiefvormer(s):
Noorddijk, hervormde gemeente, 1564 - 1976
laatste wijziging 13-10-2023
193 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 69 bestanden
