15 Kerspel Loppersum, 1602 - 1824 ( Groninger Archieven )
15
Kerspel Loppersum, 1602 - 1824
Inleiding
In de katholieke tijd hield een indultum of privilege in dat de inwoners van een kerspel niet onderworpen waren aan het toezicht van de proost, maar dat zij rechtstreeks onder de officiaal vielen. In de provincie Groningen zijn er zeven kerspelen geweest die zo'n privilege hebben verworven: Loppersum, Zeerijp, 't-Zandt, Leermens, Eenum, Wirdum en Garrelsweer. i
Na de Reduktie is de officiaal verdwenen, maar men besluit in 1599 de zeend in stand te houden; nu zijn het de kerkvoogden uit de 7 kerspelen, in plaats van de officiaal, die samen met de hoofdelingen en de predikanten, elk jaar bijeen komen in de kerk van Loppersum, om als college van seendheren (seend=synode) recht te spreken over echtbreuk, hoererij, bloedschande, oneerlijke joodse woeker etc., maar ook om vonders (een plank over een sloot of vaart met één leuning, vlonder), omtreden en voetpaden te schouwen en ellen en maten te wroegen (=keuren). Het schouwen en wroegen gebeurde door pastor en kerkvoogden, terwijl de seendheren controleerden of het werk inderdaad was gebeurd. i
In het gemeente-archief van Loppersum berust het notulenboek van de seendheren van de met het indultum bevoorrechte zeven kerspelen (1602-1824). In het Rijksarchief in Groningen berust dit notulenboek in kopie (2 banden: 1599-1725 en 1726-1824). Dit notulenboek in kopie heb ik hier onder inventarisnummer 1 opgenomen. i
Zie voor een uitgebreide inleiding over de kerspelorganisatie de inventaris van het archief van het kerspel Aduard (toegangnummer 4). Deze inventaris verscheen eerder in druk in C. Tromp, De Groningse kerspelarchieven (Groningen 1982). i
Literatuur: W.J. Formsma, "De proosdij van Loppersum en het indultum der zeven kerspelen". Overdruk uit: Bijdragen tot de kennis van de gemeente Loppersum. i
laatste wijziging 14-04-2018
2 beschreven archiefstukken
Inventaris
"Notulenboek of protocol van de zeendheeren der met het indultum van Timanus Petri, commissaris- generaal in spiritualibus van de Loppersumer proostdij, bevoorrechte zeven kerspelen". Copie
15 Kerspel Loppersum, 1602 - 1824
Inventaris
"Notulenboek of protocol van de zeendheeren der met het indultum van Timanus Petri, commissaris- generaal in spiritualibus van de Loppersumer proostdij, bevoorrechte zeven kerspelen". Copie
Datering:
1602- 1824
Uiterlijke vorm:
2 delen
Organisatie: Groninger Archieven
laatste wijziging 10-06-2010
laatste wijziging 14-04-2018
2 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Beschrijving:
Inventaris van het archief van het kerspel Loppersum
Bewerker:
C. Tromp
Behoort tot collectie:
Rijk
Laatste Publicatie:
1982
Omvang:
0,12 m standaardarchiefberging
Bijzonderheden:
Zie voor algemene inleiding inventaris kerspel Aduard (toegangnr. 4)
Licentie:
Categorie:
Archiefvormer(s):
laatste wijziging 14-04-2018
2 beschreven archiefstukken